از کجا بفهمم مشکل هورمونی دارم؟ علت و علائم اختلالات هورمونی در زنان و مردان

مشکلات هورمونی اختلالاتی پیچیده و رایج هستند و به دلیل عدم تعادل در یک یا چند هورمون بدن ایجاد می‌شوند. هورمون‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی هستند که تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تنظیم می‌کنند، از متابولیسم و رشد گرفته تا خلق و خو و سلامت باروری. هنگامی که این پیام‌رسان‌ها از تعادل خارج شوند، حتی به مقدار کم، ممکن است منجر به بروز علائم مختلف و تأثیر بر کیفیت زندگی فرد شوند. اختلالات هورمونی می‌توانند در هر سنی بر افراد تأثیر بگذارند، هرچند برخی از این اختلالات در مراحل خاصی از زندگی مانند بلوغ، بارداری یا یائسگی شایع‌تر هستند. در ادامه‌ی این مقاله از دکتر مایکو با من همراه باشید تا بیشتر در مورد انواع اختلال هورمونی و تاثیراتشان یاد بگیریم.

مشکلات هورمونی چیست؟

اختلالات هورمونی زمانی رخ می‌دهند که عدم تعادل در یک یا چند هورمون بدن وجود داشته باشد. این عدم تعادل ممکن است به معنای تولید بیش از حد یا کمبود هورمون باشد یا اینکه سلول‌های بدن قادر به استفاده مؤثر از هورمون نباشند، وضعیتی که به عنوان مقاومت به هورمون شناخته می‌شود. هورمون‌ها بر عملکردهای مختلف بدن تأثیر می‌گذارند، از جمله:

• متابولیسم بدن: تنظیم سطوح انرژی بدن و نحوه‌ی استفاده از غذا.
• رشد و توسعه: هورمون‌هایی مانند هورمون رشد بر رشد جسمانی تأثیر دارند.
• خلق و خو و سلامت روان: انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌هایی مانند سروتونین و دوپامین بر خلق و خو اثر می‌گذارند.
• تولیدمثل: هورمون‌هایی مانند استروژن، تستوسترون و پروژسترون در سلامت باروری نقش دارند.

تأثیر یک اختلال هورمونی بستگی به هورمون درگیر دارد و می‌تواند به علائم مختلفی منجر شود. به عنوان مثال، سطوح پایین هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) متابولیسم را کند کرده و اغلب باعث خستگی و افزایش وزن می‌شود، در حالی که سطوح بالای کورتیزول (شایع در سندرم کوشینگ) ممکن است منجر به افزایش وزن، به خصوص در اطراف صورت و شکم و نازک شدن پوست شود.

حقایقی کوتاه درباره هورمون‌ها و مشکلات هورمونی:

• بیش از ۵۰ نوع مختلف هورمون عملکردهای بدن را تنظیم می‌کنند.
• هورمون‌ها توسط غدد موجود در سیستم غدد درون‌ریز، از جمله تیروئید، پانکراس، تخمدان‌ها، بیضه‌ها و غدد فوق‌کلیوی تولید می‌شوند.
• مشکلات هورمونی رایج شامل دیابت، بیماری‌های تیروئیدی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و عدم تعادل‌های غدد فوق‌کلیوی هستند.
• بسیاری از اختلالات هورمونی با ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، داروها و در برخی موارد، جراحی قابل مدیریت هستند.
• 

انواع مشکلات هورمونی

اختلالات هورمونی در اشکال مختلفی ظاهر می‌شوند و هر کدام سیستم‌ها و غدد خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. درک این انواع رایج می‌تواند بینش‌های بیشتری درباره‌ی چگونگی تأثیر عدم تعادل‌های هورمونی بر سلامت کلی فراهم کند و به شناسایی زودهنگام علائم کمک نماید.

اختلالات تیروئید

غده تیروئید، که در گردن قرار دارد، هورمون‌هایی تولید می‌کند که متابولیسم، سطح انرژی و تنظیم دمای بدن را کنترل می‌کنند. اختلالات تیروئید از جمله شایع‌ترین مشکلات هورمونی هستند و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن‌ها مبتلا می‌باشند. اختلالات تیروئید به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید.

• کم‌ کاری تیروئید: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند و متابولیسم را کند می‌سازد. علائم رایج آن شامل خستگی، افزایش وزن، افسردگی، خشکی پوست و حساسیت به سرما است. بیماری هاشیموتو نوعی خودایمنی از کم‌کاری تیروئید است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می‌کند.
• پرکاری تیروئید: در مقابل، پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید بیش‌ازحد فعال شده و هورمون زیادی تولید می‌کند که می‌تواند منجر به علائمی مانند کاهش وزن، اضطراب، ضربان قلب سریع و تحریک‌پذیری شود. بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است و علت اصلی پرکاری تیروئید محسوب می‌شود که می‌تواند باعث بزرگ شدن تیروئید و مشکلات چشمی در برخی افراد شود.

• وضعیت تیروئید	علائم	علل رایج
  کم‌کاری تیروئید	خستگی، افزایش وزن، تحمل کم به سرما	بیماری هاشیموتو، کمبود ید
  پرکاری تیروئید	کاهش وزن، اضطراب، تپش قلب	بیماری گریوز، آدنوم سمی

مطالعات نشان می‌دهند که زنان پنج تا هشت برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به اختلالات تیروئید قرار دارند. در ایالات متحده، حدود 4.6٪ از افراد بالای 12 سال به کم‌کاری تیروئید مبتلا هستند. این خطر با افزایش سن و داشتن سابقه خانوادگی از بیماری تیروئید افزایش می‌یابد.

دیابت و اختلالات انسولین

دیابت یکی از رایج‌ترین مشکلات هورمونی در جهان است که بر توانایی بدن در تولید یا استفاده از انسولین، هورمون ضروری برای تنظیم سطح قند خون بالا، تأثیر می‌گذارد. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد:

• دیابت نوع 1: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند. این نوع دیابت نیاز به درمان جایگزینی انسولین دارد و معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود.
• دیابت نوع 2: رایج‌ترین نوع دیابت که ناشی از مقاومت به انسولین است؛ یعنی سلول‌های بدن به انسولین کمتر پاسخ می‌دهند. این نوع دیابت معمولاً با عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی ناسالم، کمبود فعالیت بدنی و چاقی مرتبط است. دیابت نوع 2 با دارو، تغییرات سبک زندگی و در برخی موارد، درمان انسولین مدیریت می‌شود.

نوع دیابت	ویژگی‌های کلیدی	روش‌های مدیریت
نوع 1	کمبود انسولین، خودایمنی	درمان با انسولین، پایش قند خون
نوع 2	مقاومت به انسولین، مرتبط با سبک زندگی	رژیم غذایی، ورزش، دارو

یک نکته‌ی جالب: بر اساس سازمان بهداشت جهانی، حدود ۴۲۲ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند که ۹۰ درصد آن‌ها دیابت نوع ۲ دارند. شناسایی زودهنگام و مدیریت مناسب سطح قند خون برای پیشگیری از عوارضی مانند بیماری قلبی، آسیب عصبی و نارسایی کلیوی ضروری است.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

PCOSیک مشکل هورمونی رایج است که زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سندرم شامل عدم تعادل هورمون‌های تولیدمثلی است که منجر به دوره‌های قاعدگی نامنظم، افزایش هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) و کیست‌ تخمدان می‌شود. این وضعیت می‌تواند در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کرده و خطر ناباروری زنان را افزایش دهد.

علائم PCOS:

• قاعدگی‌های نامنظم یا عدم وجود قاعدگی
• افزایش موهای صورت یا بدن (هیرسوتیسم)
• آکنه و پوست چرب
• افزایش وزن و دشواری در کاهش وزن
• نازک شدن موها

علل و عوامل خطر:

علت دقیق PCOS ناشناخته است، اما تصور می‌شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. مقاومت به انسولین نیز اغلب با PCOS مرتبط است که می‌تواند علائم را تشدید کند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.

تأثیر بر سلامت تولیدمثل: به دلیل عدم تخمک‌گذاری منظم، PCOS می‌تواند منجر به مشکلات باروری شود. درمان‌هایی مانند کنترل هورمون‌های باروری یا تغییرات سبک زندگی می‌توانند به مدیریت علائم و بازگرداندن چرخه‌های قاعدگی منظم کمک کنند.

PCOS یکی از اصلی‌ترین علل ناباروری در میان زنان است و تا ۱۰ درصد از زنان جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» – دکتر ربکا برایتمن، متخصص غدد تولیدمثلی.

اختلالات غدد فوق‌کلیوی

غدد فوق‌کلیوی هورمون‌هایی مانند کورتیزول، آدرنالین و آلدوسترون تولید می‌کنند که واکنش‌های استرس، فشار خون و متابولیسم را تنظیم می‌کنند. اختلالات غدد فوق‌کلیوی شامل شرایطی هستند که در آن این هورمون‌ها به صورت بیش‌ازحد یا کمتر از حد طبیعی تولید می‌شوند.

• سندرم کوشینگ: این وضعیت ناشی از سطوح بالای کورتیزول است و علائمی مانند افزایش وزن در ناحیه‌ی شکم، صورت گرد، فشار خون بالا و تغییرات پوستی ایجاد می‌کند. ممکن است علت آن استفاده طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدها یا توموری باشد که تولید کورتیزول را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• بیماری آدیسون: یک بیماری نادر که در آن غدد فوق‌کلیوی کورتیزول و آلدوسترون کافی تولید نمی‌کنند. علائم شامل خستگی، ضعف عضلانی، فشار خون پایین و ولع به نمک است. این بیماری نوعی مشکل خودایمنی است، اما می‌تواند ناشی از عفونت‌ها یا سایر شرایط سلامت نیز باشد.

اختلالات هورمون رشد

عدم تعادل هورمون رشد می‌تواند به شرایطی منجر شود که بر رشد و سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارند. این اختلالات به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی مهم هستند، اما می‌توانند بر بزرگسالان نیز اثر بگذارند.

• کمبود هورمون رشد: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غده هیپوفیز هورمون رشد کافی تولید نمی‌کند و در کودکان منجر به تأخیر در رشد و در بزرگسالان موجب کاهش توده عضلانی و تراکم استخوان می‌شود.
• آکرومگالی و ژیگانتیسم: ناشی از هورمون رشد اضافی است و باعث بزرگ شدن استخوان‌ها و اندام‌ها می‌شود. ژیگانتیسم در کودکان رخ می‌دهد و باعث رشد قد بیش از حد می‌شود، در حالی که آکرومگالی در بزرگسالان باعث رشد غیرطبیعی دست‌ها، پاها و صورت می‌شود.

آیا می‌دانستید؟ درمان با هورمون رشد برای کودکانی که دچار کمبود هستند، بسیار مؤثر است؟ البته به شرط آنکه زود شروع شود. در بزرگسالان نیز کمبود هورمون رشد قابل درمان است اما نیاز به نظارت دقیق دارد، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

علت مشکلات هورمونی در زنان و مردان

اختلالات هورمونی ممکن است به دلایل مختلف داخلی و خارجی ایجاد شوند. برخی از علل آن ژنتیکی یا مرتبط با بیماری‌های خودایمنی هستند، در حالی که عوامل سبک زندگی، تأثیرات محیطی و برخی از شرایط پزشکی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر علل اصلی پرداخته‌ایم:

عوامل ژنتیکی و خودایمنی

ژنتیک می‌تواند احتمال ابتلا به مشکلات هورمونی را افزایش دهد. برای مثال، داشتن سابقه خانوادگی در شرایطی مانند دیابت، بیماری تیروئید و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند خطر ابتلا به این اختلالات را بالا ببرد.

بیماری‌های خودایمنی نیز یکی از علل اصلی محسوب می‌شوند. در شرایط خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کند، از جمله آن‌هایی که هورمون تولید می‌کنند. به عنوان مثال:

• بیماری هاشیموتو: یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله کرده و منجر به کم‌کاری تیروئید می‌شود.
• دیابت نوع ۱: سیستم ایمنی سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس را از بین می‌برد که منجر به کمبود انسولین می‌شود.
• بیماری آدیسون: یک وضعیت خودایمنی است که در آن غدد فوق‌کلیوی مورد حمله قرار می‌گیرند و تولید کورتیزول و آلدوسترون کاهش می‌یابد.

نقل قول: «بیماری‌های خودایمنی دلیل بسیاری از مشکلات غدد درون‌ریز هستند، به‌ویژه در اختلالات تیروئید و فوق‌کلیوی.» – دکتر مایکل کاپلان، متخصص غدد درون‌ریز.

سبک زندگی و عوامل محیطی

شیوه زندگی و عوامل محیطی نقش مهمی در ایجاد یا تشدید عدم تعادل‌ هورمونی دارند. رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت بدنی، استرس مزمن و عوامل محیطی می‌توانند بر سطوح هورمونی تأثیر بگذارند.

• رژیم غذایی و وزن: رژیم غذایی غنی از قند، چربی و کربوهیدرات‌های فرآوری‌شده می‌تواند باعث افزایش سطح انسولین و مقاومت به انسولین شود که می‌تواند به دیابت نوع ۲ و PCOS منجر شود. همچنین، وزن زیاد بدن ممکن است سطوح استروژن را تغییر دهد و خطر ابتلا به برخی از مشکالات هورمونی را افزایش دهد.
• استرس: استرس مزمن می‌تواند سطوح هورمون‌هایی مانند کورتیزول را افزایش دهد و تعادل هورمون‌های دیگر مانند تستوسترون، استروژن و تیروئید را مختل کند. استرس مزمن به مرور زمان می‌تواند به اختلالات غدد فوق‌کلیوی و سایر مشکلات هورمونی منجر شود.
• آلودگی و مواد شیمیایی: برخی مواد شیمیایی محیطی مانند بیسفنول آ (BPA)، فتالات‌ها و آفت‌کش‌ها می‌توانند هورمون‌ها را مختل کرده و عملکرد طبیعی سیستم غدد درون‌ریز را مختل کنند. این مواد که به عنوان مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز شناخته می‌شوند، ممکن است بر باروری، رشد و متابولیسم تأثیر بگذارند.
• 

بیماری‌ها و عوامل پزشکی

علاوه بر عوامل ژنتیکی و سبک زندگی، برخی از بیماری‌ها و عوامل پزشکی نیز می‌توانند باعث اختلالات هورمونی شوند. این موارد شامل تومورها، عفونت‌ها و داروها است.

• تومورهای غدد درون‌ریز: برخی تومورها که در غدد درون‌ریز مانند تیروئید، پانکراس یا هیپوفیز شکل می‌گیرند، می‌توانند تولید هورمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و باعث عدم تعادل شوند.
• عفونت‌ها: عفونت‌های خاص می‌توانند به غدد درون‌ریز مانند تیروئید یا غدد فوق‌کلیوی آسیب برسانند و عملکرد طبیعی آن‌ها را مختل کنند.
• داروها و درمان‌های پزشکی: مصرف برخی از داروها می‌تواند بر سطح هورمون‌ها تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، استفاده‌ی طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند منجر به سندرم کوشینگ شود. همچنین، داروهای ضد بارداری هورمونی ممکن است بر تعادل هورمون‌های تولیدمثلی تأثیر بگذارند.

اگر آماده‌اید، می‌توانیم به بخش بعدی که شامل روش‌های درمان و مدیریت مشکلات هورمونی است، بپردازیم.

علائم مشکلات هورمونی

اختلالات هورمونی بسته به هورمون یا غده‌ی تحت تأثیر، می‌توانند به شکل‌های مختلف ظاهر شوند. در حالی که علائم بسیار متنوع هستند، برخی الگوهای مشترک وجود دارند که می‌توانند در شناسایی زودهنگام عدم تعادل کمک کنند. در ادامه نگاهی به علائم رایج خواهیم داشت:

علائم عدم تعادل هورمونی

عدم تعادل هورمونی اغلب باعث بروز علائمی می‌شود که سطح انرژی، وزن، خلق و خو و متابولیسم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم عمومی که ممکن است به وجود یک اختلال هورمونی اشاره کنند عبارتند از:

• خستگی: خستگی مداوم حتی با استراحت کافی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات تیروئید یا فوق‌کلیوی باشد.
• تغییرات وزنی: افزایش یا کاهش وزن غیرقابل توضیح اغلب به عدم تعادل تیروئید یا مقاومت به انسولین اشاره دارد.
• تغییرات خلقی: تغییرات ناگهانی خلق و خو، اضطراب یا افسردگی ممکن است نشانه عدم تعادل در کورتیزول، استروژن یا تستوسترون باشد.
• اختلالات خواب: مشکلات در به خواب رفتن یا بیدار ماندن می‌تواند با مشکلات کورتیزول یا ملاتونین مرتبط باشد.
• کاهش میل جنسی: تغییرات در میل جنسی می‌تواند با عدم تعادل در استروژن، پروژسترون یا تستوسترون رخ دهد.

طبق شبکه سلامت هورمون، حدود ۸۰ درصد از زنان در طول زندگی خود با علائم مربوط به هورمون مانند خستگی، تغییرات خلقی و اختلالات خواب مواجه می‌شوند.

علائم اختلالات تیروئید	کم‌کاری تیروئید: o        افزایش وزن علیرغم عدم تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی o        حساسیت به سرما، خشکی پوست و ریزش مو o        کند شدن ضربان قلب و یبوست o        افسردگی و مشکلات حافظه پرکاری تیروئید: o        کاهش وزن غیرقابل توضیح و افزایش اشتها o        حساسیت به گرما و تعریق زیاد o        ضربان قلب سریع یا نامنظم o        عصبانیت، تحریک‌پذیری و ضعف عضلانی
علائم دیابت و مقاومت به انسولین	o        تشنگی و ادرار مکرر o        تار شدن دید o        بهبودی کند زخم‌ها o        بی‌حسی و سوزش دست و پا
علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)	o        اختلالات قاعدگی o        رشد موهای اضافی (هیرسوتیسم) o        افزایش وزن و مشکل در کاهش وزن o        آکنه و پوست چرب
علائم اختلالات غدد فوق‌کلیوی	سندرم کوشینگ (کورتیزول بالا): o        افزایش وزن در ناحیه شکم o        صورت گرد و قرمز o        فشار خون بالا و پوکی استخوان بیماری آدیسون (کورتیزول پایین): o        خستگی مزمن و ضعف o        تیرگی پوست o        تمایل به نمک و فشار خون پایین
علائم عدم تعادل هورمون رشد	کمبود هورمون رشد: o        رشد کند در کودکان: رشد مختل یا بلوغ دیررس از علائم رایج در کودکان است. o        کاهش حجم عضلانی و تراکم استخوان هورمون رشد اضافی (آکرومگالی): o        بزرگ شدن دست‌ها، پاها و ویژگی‌های صورت o        درد مفاصل و پوست ضخیم‌شده

آزمایش‌ها و تشخیص مشکلات هورمونی

تشخیص دقیق اختلالات هورمونی نیاز به ترکیب تاریخچه‌ی پزشکی بیمار، ارزیابی علائم و آزمایش دارد. پزشکان ممکن است از آزمایش‌های خون، بزاق، ادرار و تصویربرداری برای ارزیابی سطح هورمون‌ها و شناسایی مشکلات زمینه‌ای استفاده کنند. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به روند تشخیصی داریم:

تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی

فرآیند تشخیص با جمع‌آوری تاریخچه پزشکی دقیق و انجام معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. پزشکان درباره علائم، سبک زندگی، تاریخچه پزشکی خانوادگی و تغییرات اخیر در وزن، خواب و خلق و خو پرس‌وجو می‌کنند. علائم فیزیکی خاصی نیز می‌توانند نشانه‌هایی اولیه ارائه دهند مانند تغییرات پوستی، تغییرات وزنی و تاریخچه‌ی قاعدگی.

نکته: نگهداری یک دفترچه برای ثبت علائم، عادات زندگی و تغییرات رژیم غذایی می‌تواند اطلاعات مفیدی در حین مراجعه به پزشک فراهم کند.

آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها

آزمایشات خون اصلی‌ترین روش برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها هستند. این آزمایشات می‌توانند بینش‌هایی از شرایط مختلف با ارزیابی سطح هورمون‌های کلیدی ارائه دهند:

• پنل تیروئید: میزان T3، T4 و TSH را اندازه‌گیری می‌کند تا هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم تشخیص داده شود.
• گلوکز ناشتا و هموگلوبین A1c: این آزمایشات به ارزیابی سطح انسولین و تشخیص دیابت یا پیش‌دیابت کمک می‌کنند.
• هورمون‌های جنسی: اندازه‌گیری سطح استروژن، پروژسترون، تستوسترون و هورمون لوتئینیزه (LH) به تشخیص اختلالات تولیدمثلی مانند PCOS کمک می‌کند.
• سطح کورتیزول: که اغلب در صبح انجام می‌شود، به ارزیابی عملکرد غدد فوق‌کلیوی و شناسایی اختلالاتی مانند سندرم کوشینگ یا بیماری آدیسون کمک می‌کند.

آزمایش بزاق و ادرار

این آزمایشات معمولاً برای موارد زیر استفاده می‌شوند:

• آزمایش کورتیزول: آزمایش بزاقی ۲۴ ساعته کورتیزول ممکن است برای تشخیص مشکلات غدد فوق‌کلیوی استفاده شود، زیرا سطح کورتیزول در طول روز تغییر می‌کند.
• متابولیت‌های هورمون‌های جنسی: آزمایش ادرار می‌تواند متابولیت‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون را اندازه‌گیری کند که اطلاعات اضافی برای تشخیص اختلالات هورمونی تولیدمثلی فراهم می‌کند.
• هورمون رشد: گاهی از آزمایش ادرار برای نظارت طولانی‌مدت بر سطح هورمون رشد استفاده می‌شود.

آزمایشات تصویربرداری مشکلات هورمونی

تصویربرداری به پزشکان کمک می‌کند تا ناهنجاری‌های ساختاری در غدد درون‌ریز را که ممکن است موجب اختلالات هورمونی شوند، شناسایی کنند. آزمایشات تصویربرداری معمول شامل موارد زیر است:

• اولتراسوند: معمولاً برای معاینه تیروئید و تخمدان‌ها استفاده می‌شود، اولتراسوند می‌تواند ناهنجاری‌هایی مانند ندول‌های تیروئیدی یا کیست‌های تخمدانی را شناسایی کند.
• MRIو اسکن‌های CT: تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) و اسکن‌های توموگرافی کامپیوتری (CT) به پزشکان این امکان را می‌دهند تا غده هیپوفیز، غدد فوق‌کلیوی و سایر غدد را از نظر تومورها یا ناهنجاری‌ها بررسی کنند.
• اسکن‌های تراکم استخوان: کاهش استروژن یا تستوسترون می‌تواند منجر به از دست رفتن استخوان شود، بنابراین اسکن DEXA ممکن است برای بررسی تراکم استخوان، به‌ویژه در بزرگسالان مسن‌تر استفاده شود.
• 

آزمایشات تخصصی چالش هورمونی

این آزمایشات نحوه پاسخ غدد به داروها یا محرک‌های خاص را اندازه‌گیری می‌کنند:

• آزمایش تحریک ACTH: برای ارزیابی عملکرد غدد فوق‌کلیوی استفاده می‌شود، این آزمایش پاسخ کورتیزول پس از تجویز ACTH سنتزی (هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک) را اندازه‌گیری می‌کند.
• آزمایش تحمل گلوکز (GTT): برای تشخیص دیابت و مقاومت به انسولین، بیماران محلول گلوکز را می‌نوشند و سطح قند خون در چند ساعت اندازه‌گیری می‌شود.
• آزمایش سرکوب دگزامتازون: این آزمایش سطح کورتیزول پس از مصرف دگزامتازون را ارزیابی می‌کند و به تشخیص شرایطی مانند سندرم کوشینگ کمک می‌کند.

درمان مشکلات هورمونی

درمان اختلالات هورمونی بستگی به نوع اختلال، علت آن و نیازهای بهداشتی فرد دارد. گزینه‌های درمانی از تغییرات سبک زندگی و داروها گرفته تا روش‌های تخصصی‌تر متفاوت است. در اینجا یک نگاه جامع به گزینه‌های درمانی موجود داریم:

تغییرات سبک زندگی

در بسیاری از موارد، تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش علائم کمک کند. این تغییرات معمولاً به عنوان اولین خط درمان در مشکلات هورمونی ملایم یا موارد پیشگیرانه استفاده می‌شوند.

• رژیم غذایی متعادل: مصرف غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی، مانند میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم، می‌تواند به تعادل هورمونی کمک کند. مصرف مواد غذایی که دارای آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضد التهابی هستند، مانند ماهی چرب، آجیل و دانه‌ها، می‌تواند مفید باشد.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم نه تنها به مدیریت وزن کمک می‌کند بلکه به بهبود حساسیت به انسولین، تعادل هورمون‌های استروژن و پروژسترون و کاهش استرس کمک می‌کند.
• کاهش استرس: استرس مزمن می‌تواند منجر به اختلالات هورمونی مانند افزایش سطح کورتیزول شود. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
• خواب کافی: خواب مناسب شبانه (7-9 ساعت) برای تنظیم هورمون‌هایی مانند ملاتونین و کورتیزول ضروری است.

درمان دارویی

در برخی موارد، استفاده از دارو برای تنظیم سطح هورمون‌ها ضروری است. درمان‌های دارویی بسته به نوع اختلال هورمونی و شدت آن متفاوت است.

• داروهای هورمونی: هورمون‌های مصنوعی یا طبیعی می‌توانند برای تنظیم هورمون‌ها در اختلالات مختلف استفاده شوند:

• استروژن و پروژسترون: برای درمان علائم یائسگی و مشکلات قاعدگی مانند PCOS.
• تیروئید هورمون: برای درمان کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) و مشکلات مرتبط با آن.
• انسولین: برای درمان دیابت و مشکلات مرتبط با سطح قند خون.
• داروهای ضد بارداری هورمونی: برای تنظیم چرخه قاعدگی و درمان آکنه یا رشد موی زائد (هیرسوتیسم) در PCOS.

• داروهای ضد التهابی و کورتیکواستروئیدها: داروهای استروئیدی می‌توانند برای درمان اختلالات التهابی یا خودایمنی که منجر به مشکلات هورمونی می‌شوند، مانند بیماری آدیسون یا سندرم کوشینگ، استفاده شوند.
• داروهای کاهش‌دهنده‌ی سطح کورتیزول: برای درمان اختلالات مربوط به هورمون کورتیزول مانند سندرم کوشینگ.
• 

درمان‌های تخصصی مشکلات هورمونی

در موارد خاص، درمان‌های تخصصی‌تر برای اختلالات هورمونی جدی یا مقاوم به درمان‌های معمول ضروری است. این درمان‌ها معمولاً پس از ارزیابی دقیق و تشخیص متخصص تجویز می‌شوند.

• جراحی: در مواردی که تومورها یا مشکلات ساختاری در غدد درون‌ریز مانند غده هیپوفیز یا غدد فوق‌کلیوی وجود دارد، ممکن است جراحی برای برداشتن تومورها یا اصلاح مشکلات ساختاری ضروری باشد.
• درمان‌های پزشکی جدید: درمان‌های نوین مانند درمان با سلول‌های بنیادی یا داروهای خاص برای اختلالات نادر هورمونی در حال پیشرفت است.
• درمان‌های طبیعی و مکمل: برخی از افراد به استفاده از مکمل‌ها یا درمان‌های طبیعی مانند گیاهان دارویی یا داروهای گیاهی برای کمک به تنظیم هورمون‌ها روی می‌آورند. برای مثال، مصرف مکمل‌هایی مانند مریم گلی، عصاره چای سبز و آویشن می‌تواند به تعادل هورمونی در برخی افراد کمک کند، اما این درمان‌ها باید تحت نظر متخصص انجام شوند.

پذیرش رویکرد بلندمدت برای مدیریت مشکلات هورمونی

اختلالات هورمونی اغلب نیاز به مدیریت بلندمدت دارند، اما با مراقبت مداوم و تغییرات سبک زندگی، علائم قابل مدیریت می‌شوند.

• یادگیری مداوم: از آخرین تحقیقات، درمان‌ها و مشاوره‌های سبک زندگی مرتبط با اختلال هورمونی خود مطلع باشید. زمینه اندوکرینولوژی در حال پیشرفت است و درمان‌ها و استراتژی‌های مدیریتی جدیدی به مرور زمان ارائه می‌شوند.
• چکاپ‌های سالانه: چکاپ‌های پزشکی منظم به پیگیری سطح هورمون‌ها و اطمینان از ثبات وضعیت کمک می‌کنند.
• تنظیم اهداف واقع‌بینانه: تمرکز بر اهداف بهداشتی و رفاهی قابل دستیابی، مانند گنجاندن وعده‌های غذایی متعادل یا پیاده‌روی‌های کوتاه روزانه و ارزیابی پیشرفت در طول مسیر.
• دیدگاه مثبت: افرادی که اختلالات هورمونی را مدیریت می‌کنند اغلب گزارش می‌دهند که تاب‌آوری، خودآگاهی و درک عمیق‌تری از بدنشان پیدا کرده‌اند. بسیاری همچنین بهبودهایی در عادات زندگی‌شان می‌بینند که به سلامت کلی آنها کمک می‌کند.
  «در ادامه بیماری هایی که با مشکلات هورمونی ارتباط دارند را معرفی کرده ایم. با ما همراه باشید.»