Browsing: بیماری های تنفسی

بیماری های تنفسی Respiratory diseases، بیانگر تمامی اختلالات راه های هوایی و ریه ها هستند که تنفس انسان را تحت تاثیر قرار داده و از شایع ترین شرایط پزشکی در جهان هستند. سیستم تنفسی شما یک سیستم پیچیده اند که در آن شش ها هزاران بار در روز منبسط و آرام می شوند تا اکسیژن را وارد بدن کرده و دی اکسید کربن را به بیرون بفرستند. زمانی که مشکلاتی در هر بخشی از این سیستم وجود داشته باشد، بیماری تنفسی ممکن است رخ دهد. بیماری ‌های دستگاه تنفسی ممکن است بر هر یک از ساختارها و اندام‌هایی که با تنفس مرتبطند، از جمله حفره‌های بینی، حلق (یا گلو)، حنجره، نای، برونش‌ها و نایژه‌ها، بافت‌ شش ها و ماهیچه های تنفسی قفسه سینه، تاثیر بگذارند. سیگار کشیدن، عفونت ها و ژن ها باعث بیشتر بیماری تنفسی می شوند. در ادامه با این مقاله ی دکترمایکو همراه باشید تا با انواع بیماری های دستگاه تنفسی، علت، علائم آن ها آشنا شوید.

علت بیماری های تنفسی چیست؟

دستگاه تنفسی به سه دلیل اصلی محل طیف وسیعی از اختلالات است:

1. در معرض محیط قرار دارد و بنابراین ممکن است توسط ارگانیسم های استنشاقی، غبار یا گازها تحت تأثیر قرار گیرد.
2. دارای شبکه بزرگی از مویرگ‌ها است که تمام خروجی های قلب باید از آن ها عبور کنند، به این معنی که بیماری‌هایی که رگ‌های خونی کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهند، احتمالاً شش ها را هم تحت تأثیر قرار می‌دهند.
3. ممکن است محل حساسیت یا پدیده های آلرژیک باشد که عمیقاً بر عملکرد آن تأثیر می گذارد.

علائم بیماری های تنفسی

این علائم نسبتا کم اما بسیار حیاتی هستند. داشتن هر کدام از این علائم در اوج آن می تواند زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

سرفه

سرفه نشانه مهمی از تمام بیماری هایی که هر قسمت از درخت برونش را تحت تأثیر قرار می دهد است. سرفه ی مولد خلط، مهمترین نشانه ی بیماری های التهابی یا بدخیم مجاری هوایی اصلی است که برونشیت نمونه رایج آن است. در برونشیت شدید، غدد مخاطی پوشاننده برونش ها به شدت بزرگ می شوند و معمولاً 30 تا 60 میلی لیتر خلط در یک دوره 24 ساعته تولید می شود، به ویژه در دو ساعت اول پس از بیدار شدن در صبح.

سرفه تحریک‌کننده بدون خلط ممکن است در اثر گسترش بیماری بدخیم به درخت برونش از اندام‌های مجاور ایجاد شود. وجود خون در خلط (هموپتیزی) علامت مهمی است که هرگز نباید نادیده گرفته شود. اگرچه ممکن است صرفاً ناشی از تشدید یک عفونت موجود باشد، اما ممکن است وجود التهاب، آسیب مویرگی یا تومور را نیز نشان دهد. هموپتیزی نیز نشانه کلاسیک سل است.

تنگی نفس

دومین علامت مهم بیماری های تنفسی، تنگی نفس است. این احساس که منشا پیچیده ای دارد، ممکن است به طور حاد ایجاد شود، مانند زمانی که یک جسم خارجی داخل نای استنشاق یا حمله شدید آسم شروع شود. در اغلب موارد، شروعی آرام، موذیانه و پیشرونده دارد. آنچه ذکر شده، یک مشکل تدریجی پیشرونده در انجام برخی کارها است، مانند بالا رفتن از پله، بازی گلف، یا راه رفتن در سربالایی. تنگی نفس ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد، اما در بیماری هایی مانند آمفیزم که در آن آسیب غیرقابل برگشت به شش ها وجود دارد، دائما حس می شود.

درد قفسه سینه

درد قفسه سینه یکی از علائم اولیه بیماری تنفسی Respiratory diseases است اما اغلب اوقات به دلیل حمله ذات الریه که به خاطر التهاب پلور به دنبال شروع فرآیند پنومونی رخ می دهد ایجاد می شود. درد همراه با التهاب پلور مشخصاً هنگام نفس کشیدن عمیق احساس می شود.

سایر علائم بیماری تنفسی

به این علائم اصلی بیماری تنفسی (سرفه، تنگی نفس و درد قفسه سینه) ممکن است چندین علامت دیگر هم اضافه شود. خس خس سینه یکی از این علامت هاست. این به دلیل تنگ شدن راه های هوایی مانند آسم رخ می دهد. برخی از بیماری‌ های تنفسی با تورم نوک انگشتان (و به ندرت انگشتان پا) همراه است. این تورم ممکن است یکی از ویژگی های برونشکتازی (التهاب مزمن و گشاد شدن راه های هوایی اصلی)، فیبروز به هر علتی و سرطان  باشد. در مورد سرطان شش ها، این علامت غیر معمول ممکن است پس از برداشتن تومور با جراحی ناپدید شود.

در برخی از بیماری های تنفسی، اولین علامت ممکن است تورم غدد لنفاوی باشد. بزرگ شدن غدد لنفاوی در این نواحی همیشه باید به مشکوک شدن به بیماری داخل قفسه سینه منجر شود چراکه ممکن است علائم سرطان ریه ناشی از متاستاز یا گسترش تومور به سایر اندام یا بافت ها باشد. بنابراین، شکستگی لگن ناشی از متاستازهای استخوانی، علائم مغزی ناشی از متاستازهای داخل جمجمه ای، یا زردی ناشی از درگیری کبد، ممکن است اولین شواهد سرطان ریه اولیه باشند.

اثر کلی ناتوان کننده بسیاری از بیماری های تنفسی به خوبی شناخته شده است. برای مثال، فردی که مبتلا به سل فعال یا مبتلا به سرطان است، ممکن است تنها از احساس ناخوشی عمومی، خستگی غیرمعمول یا علائم به ظاهر جزئی به عنوان اولین نشانه بیماری آگاه باشد. از دست دادن اشتها و کاهش وزن، بی میلی به فعالیت بدنی، افسردگی روانی عمومی و برخی علائم ظاهراً بی ارتباط با تنفس مانند سوء هاضمه خفیف یا سردرد، ممکن است شاخص های مختلفی از بیماری تنفسی باشند.

انواع بیماری های تنفسی

در این قسمت از مقاله با انواع بیماری های دستگاه تنفسی از نظر درگیری قسمت های مختلف راه هوایی، آشنا می شویم:

بیماری های راه هوایی فوقانی

وقوع انسداد راه هوایی فوقانی که مخصوصا بین افرادی که خروپف می کنند شایع است، در مطالعات آزمایشگاهی خواب ثبت شده است. آپنه خواب، که گاهی اوقات با انسداد راه هوایی فوقانی همراه است، با توقف تنفس تا یک دقیقه و با کاهش قابل توجه سطح اکسیژن خون مشخص می شود، بنابراین فرد مبتلا را از خواب بیدار می کند.

بیماری های برونش اصلی

برونش های اصلی می توانند محل التهاب مزمن مانند برونشیت مزمن یا برونشکتازی شوند. برونشکتازی ممکن است ناشی از بیماری خانوادگی فیبروز کیستیک باشد. برونش های اصلی نیز ممکن است محل ایجاد اختلالات تنفسی باشند.

بیماری های برونش های کوچک تر و برونشیول ها

در برونش‌های کوچک ‌تر معمولاً انسداد عمده در آسم رخ می‌ دهد. این برونش ‌ها حاوی ماهیچه‌ های صاف در دیواره‌ های خود هستند و عضله ممکن است منقبض شده و باعث انسداد راه هوایی شود. برونشیول ها (ریشه های کوچک درخت برونش)، معمولاً در فرآیندهای عفونی مانند عفونت های ویروسی نقش دارند. آن ها همچنین محل اولیه رسوب گرد و غبار و ذرات استنشاقی هستند. به دلیل سطح مقطع بزرگ این قسمت از راه هوایی، ممکن است بیماری قابل توجهی در برونشیول ها وجود داشته باشد بدون اینکه بر سرعت جریان بازدم تأثیر بگذارد. برونشیول‌ها گاهی اوقات محل برونشیولیت غیرعفونی اولیه در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری‌های التهابی سیستمیک هستند.

بیماری های تنفسی مجاری آلوئولی و آلوئول ها

ذات الریه، سندرم دیسترس تنفسی حاد، فیبروز بینابینی منتشر و بیماری های کلاژن مانند اسکلرودرمی، از جمله بیماری هایی هستند که روی مجاری آلوئولی تاثیر می گذارند.

بیماری های پلورا (پرده ی بین دو شش)

پلورا ممکن است در فرآیندهای التهابی یا نئوپلاستیک درگیر باشد که هر کدام ممکن است منجر به تجمع مایع (افیوژن پلور) بین دو لایه شود. غشای پلور ریه ها ممکن است سوراخ شده و به طور خود به خود پاره شود. این مورد باعث پنوموتوراکس خود به خودی، فروپاشی جزئی یا گاهاً کامل در شش ها می شود.

بیماری های مدیاستن و دیافراگم

مدیاستن شامل غشای فیبری در مرکز حفره قفسه سینه، همراه با بسیاری از ساختارهای مهم در داخل آن است. بزرگ شدن غدد لنفاوی در این ناحیه به ویژه در حضور تومورهای ریه یا به عنوان بخشی از بزرگ شدن عمومی بافت لنفاوی در بیماری شایع است. تومورهای اولیه ساختارهای مدیاستن ممکن است از غده تیموس یا قسمت تحتانی غده تیروئید ایجاد شوند. کیست های غیرتهاجمی از انواع مختلف نیز در مدیاستن یافت می شوند.

شایع ترین بیماری های تنفسی

• آسم
• بیماری انسداد مزمن ریه
• فیبروز کیستیک
• سرطان ریه
• سل
• برونشیت
• ذات الریه
• آمفیزم

بیماری های مزمن تنفسی

انواع رایج بیماری های مزمن تنفسی عبارتند از:

• آسم
• اختلال انسداد مزمن ریه (COPD)
• فیبروز کیستیک
• سرطان ریه
• آپنه خواب

بیماری های تنفسی واگیردار

• بیماری کرونا ویروس 2019 (COVID-19)
• دیفتری
• آنفولانزا
• هموفیلوس آنفلوانزا نوع B
• لژیونلوز (لژیونلا): بیماری لژیونرها و تب پونتیاک.
• سرخک (سرخچه)

بیماری های تنفسی خطرناک

سرطان ریه در صدر خطرناک ترین بیماری های دستگاه تنفسی قرار دارد. بعد از آن فیبروز کیستیک، ذات الریه و برونشکتازی جزو اختلالات تنفسی خطرناک هستند.

سیستم دفاعی بدن در برابر بیماری های تنفسی

دستگاه تنفسی دارای یک سری دفاع پیچیده اما جامع در برابر مواد استنشاقی است. با عبور هوا از بینی، ذرات بزرگ زباله توسط مژک ها و مخاطی که از غشای مخاطی پوشاننده حفره بینی ترشح می شود، فیلتر می شوند. سپس هوا از طریق حلق (که آخرین بخش راه هوایی فوقانی است) و حنجره (که قسمت ابتدایی راه‌های هوایی تحتانی است) به داخل نای می ‌رود. فیلتراسیون بیشتر هوا هنگام عبور از روی مژک ها و لایه های چسبنده مخاط در نای اتفاق می افتد. علاوه بر این، عروق لنفاوی در دیواره نای، سلول های سیستم ایمنی مانند لنفوسیت ها و ماکروفاژها را انتقال می دهند که ذرات خارجی را به دام می اندازند و از بین می برند. نوارهای عضلانی که غضروف نای را احاطه کرده اند، نقش مهمی در تنگ کردن راه هوایی در هنگام سرفه ایفا می کنند، بنابراین یک مکانیسم دفاعی نیرومند ایجاد می کنند که توسط آن خلط و سایر مواد می توانند به سرعت از دستگاه تنفسی خارج شوند.

در درخت برونش، مژک ها به طور هماهنگ در یک جهت می کوبند و مواد را به سمت بالا و خارج از مجاری تنفسی حرکت می دهند. سطح پوشاننده ی مژک ها در نایژه ها و نایژه های کوچک یک لایه نازک مایع است که ضخامت آن افزایش می یابد و با تجمع نایژه های کوچک به نایژه های بزرگ، ضخامت آن افزایش و لایه ای با مخاط می شود. هنگامی که مژک ها می زنند، ذرات خارجی در لایه های مایع و مخاط منتقل می شوند. این سیستم، که به عنوان پله برقی مخاطی شناخته می شود، زباله ها را تا حلق حمل می کند، جایی که مایع و مخاط سپس بلعیده می شوند و زباله ها توسط دستگاه گوارش از بین می روند.

ماکروفاژها اولین خط دفاعی را در شاخه های کوچکتر راه های هوایی در برابر «بیماری های تنفسی» تشکیل می دهند. این سلول ها که در آلوئول های ریه قرار دارند، باکتری ها و ویروس ها را می بلعند، از بین می برند و ذرات کوچک را حذف می کنند. آن ها همچنین مواد شیمیایی ترشح می کنند که سایر سلول های ایمنی مانند گلبول های سفید را به محل جذب می کنند و از این رو می توانند پاسخ التهابی را در ریه آغاز کنند. ذرات جمع آوری شده توسط ماکروفاژها به سیستم لنفاوی ریه منتقل شده و در غدد لنفاوی مجاور در ریه و مدیاستن (منطقه بین ریه ها) ذخیره می شوند. ذرات محلول وارد جریان خون می شوند و در نهایت توسط کلیه ها دفع می شوند.

منابع:

www.britannica.com

www.verywellhealth.com

www.webmd.com

سوالات شما

بیماری های تنفسی خطرناک کدامند؟

به ترتیب سرطان ریه، فیبروز کیستیک، ذات الریه و برونشکتازی جزو اختلالات تنفسی خطرناک هستند.

بیماری های دستگاه تنفسی واگیردار چیست؟

کرونا، دیفتری، آنفولانزا، هموفیلوس آنفلوانزا نوع B، لژیونلوز (لژیونلا) و سرخک (سرخچه).