کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند و اغلب باعث ایجاد علائمی مانند افزایش وزن و خستگی می شود. داروها و برخی تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش علائم کمک کند. تیروئید کم کار معمولا افراد بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار می دهد و در زنان شایع تر از مردان است. کم کاری این غده ممکن است از طریق یک آزمایش خون معمولی یا پس از شروع علائم کشف شود. بیشتر درمانها به مکمل کردن سطوح پایین هورمونی با هورمونهای مصنوعی بستگی دارد. این هورمونها جایگزین چیزی میشوند که بدن شما به خودی خود تولید نمیکند و به بازگشت عملکردهای بدن به حالت عادی کمک میکند.
در ادامه با این مقاله از مجله ی دکترمایکو همراه شوید تا با علل، علائم و راه های درمان تیروئید کم کار آشنا شوید.
کم کاری تیروئید چیست؟
هیپوتیروئیدیسم زمانی اتفاق می افتد که بدن شما به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند. تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل است که در جلوی نای قرار دارد و هورمون هایی را ترشح می کند که به بدن کمک می کند تا انرژی را تنظیم و مصرف کند.
هورمون های تیروئید به کنترل عملکردها از جمله نحوه ضربان قلب و نحوه عملکرد دستگاه گوارش کمک می کنند. بدون مقدار مناسب هورمون های تیروئید، عملکرد طبیعی بدن شما شروع به کند شدن می کند.
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید چیست؟
اثرات تیروئید کم کار بر بدن اغلب در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است تشخیص آن دشوار باشد. شدت بیماری همچنین بر علائم و نشانهها و زمان ظاهر شدن تأثیر می گذارد.
علائم اولیه می تواند شامل افزایش وزن و خستگی باشد. توجه داشته باشید که این دو علامت با افزایش سن، بدون توجه به سلامت تیروئید، شایع تر می شوند. در نتیجه، ممکن است تا زمانی که علائم بیشتری ظاهر نشود، متوجه نشوید که این تغییرات مربوط به تیروئید شماست.
به طور کلی، شایع ترین علائم و نشانه های کم کاری تیروئید عبارتند از:
- خستگی
- افسردگی
- افزایش وزن
- احساس سرما
- یبوست
- کاهش تعریق
- ضربان قلب پایین
- افزایش کلسترول خون
- موهای خشک و نازک
- حافظه ضعیف
- پوست خشک
- ضعف عضلانی
- سفتی عضلات، درد و حساسیت
- درد و سفتی در مفاصل
برای اکثر افراد، علائم تیروئید کم کار به تدریج در طی سالیان متمادی پیشرفت می کنند. همانطور که تیروئید بیشتر و بیشتر کند می شود، علائم ممکن است راحت تر شناسایی شوند. البته بسیاری از این علائم نیز به طور کلی با افزایش سن بیشتر می شوند. در صورتی که متوجه نشانه های تیروئید کم کار شدید به پزشک مراجعه کنید تا معاینات لازم و آزمایش های شما را تنظیم کنند.
برای اینکار نیازی نیست تا حتما به صورت حضوری با پزشک مراجعه کنید. شما می توانید برای مواردی که نیاز به معاینه فیزیکی یا عمل ندارند از خدمات مشاوره از راه دور دکتر مایکو یعنی تماس تصویری، تلفنی و متنی با امنیت و پشتیبانی قوی استفاده کنید.
علائم خطرناک تیروئید کم کار
اگر کم کاری تیروئید درمان نشود، ممکن است علائم دیگری ایجاد شود:
- صورت پف کرده و حساس
- گرفتگی صدا
- کم خونی
- از دست دادن شنوایی
در موارد نادر، کم کاری تیروئید شدید ممکن است منجر به کمای میکس ادم شود، یک وضعیت تهدید کننده زندگی که نیاز به مراقبت های اورژانسی دارد. در حالی که این وضعیت در واقع شامل قرار گرفتن در کما نیست، ممکن است موارد زیر هم رخ دهد:
- خستگی
- هیپوترمی
- فشار خون پایین
- ضربان قلب پایین
علائم کم کاری تیروئید در مردان
علاوه بر شایع ترین علائم تیروئید کم کار، تحقیقات نشان می دهد که این علائم در مردان ممکن است شامل اختلال نعوظ نیز باشد.
علائم کم کاری تیروئید در زنان
- مشکلات باروری
- تغییرات قاعدگی، به ویژه پریود نامنظم یا سنگین
- مشکلات دوران بارداری، از جمله کم خونی
تیروئید کم کار در جوانان
در حالی که کم کاری این غده در افراد جوان کمتر شایع است، هنوز هم ممکن است رخ دهد. این وضعیت ممکن است باعث کندتر شدن رشد در کودکان و بلوغ زودرس در نوجوانان شود.
کم کاری تیروئید در کودکان و نوزادان
در اوایل رشد نوزاد متولد نشده، غده تیروئید از پشت زبان به موقعیت طبیعی خود در گردن حرکت می کند. در برخی از نوزادان این اتفاق نمی افتد و غده اصلاً رشد نمی کند. در برخی دیگر، غده در گردن بالاتر از حد طبیعی است و به خوبی کار نمی کند. اینها شایع ترین انواع کم کاری مادرزادی یا تیروئید کم کار در نوزادان هستند. به طور معمول خطر داشتن فرزند دیگری با این نوع کم کاری مادرزادی تیروئید بسیار کم است.
تیروئید کم کار در کودکان می تواند ناشی از کم کاری مادرزادی و یا سایر علل متابولیک و سیستمیک بدن باشد. ممکن است نوزادانی بدون عملکرد تیروئید به دنیا بیایند (کم کاری مادرزادی). علائم کم کاری تیروئید در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خوابیدن بیشتر از حد معمول
- یبوست
- مشکل در تغذیه
- تاخیر در رشد (در صورت عدم درمان)
در برخی موارد، نوزادان مبتلا به هیپوتیروئیدیسم ممکن است هیچ علامتی نشان ندهند.
کم کاری تیروئید در نوزادان قابل درمان است؟
میانگین دوز دارو در زمان شروع مصرف برای یک نوزاد بین 25 تا 50 میکروگرم در هر روز است. هدف از مصرف این دارو آن است که میزان هورمون های این غده در نوزاد طی 4 هفته اول زندگی در حد طبیعی باشد.
جدول تیروئید کم کار در نوزادان
جدول تفسیر آزمایش نوزادان:
نوع | T3 | T4 | TSH |
کم کاری تیروئید خفیف | طبیعی | طبیعی | بالا |
کم کاری تیروئید | پایین/ طبیعی | پایین | بالا |
پرکاری تیروئید خفیف | طبیعی | طبیعی | پایین |
پرکاری تیروئید | بالا / طبیعی | بالا / طبیعی | پایین |
کم کاری تیروئید ثانویه (بسیار غیر مرتبط با تیروئید) | پایین / طبیعی | پایین / طبیعی | پایین |
علت کم کاری تیروئید در زنان
شایع ترین علل به وجود آمدن تیروئید کم کار عبارتند از:
- تیروئیدیت هاشیموتو
- درمان با ید رادیواکتیو
- جراحی تیروئید
- رادیو تراپی
- داروها
- کمبود ید
علل کمتر رایج عبارتند از:
- اختلالات هیپوفیز
- بیماری مادرزادی
- بارداری
- تیروئیدیت د کوروین
عوامل خطر تیروئید کم کار چیست؟
عواملی که می توانند خطر کم کاری تیروئید را افزایش دهند عبارتند از:
- جنس مونث
- داشتن حداقل 60 سال سن
- در حال درمان با پرتودرمانی به گردن یا قفسه سینه
- بارداری اخیر
- داشتن سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید
- داشتن برخی شرایط خودایمنی، مانند بیماری شوگرن و دیابت نوع 1
ایا قرص کم کاری تیروئید باعث لاغری میشود؟
تیروئید کم کار یک بیماری مادام العمر است. برای بسیاری از افراد، دارو علائم را کاهش می دهد. هیپوتیروئیدیسم با استفاده از لووتیروکسین (لووکسیل، سینتروید) درمان می شود. این دارو برای بازگرداندن سطوح کافی از هورمون تیروئید به خون شما طراحی شده است. هنگامی که سطح هورمون بازیابی شود، علائم بیماری احتمالا ناپدید می شوند یا حداقل قابل کنترل تر می شوند.
قرص لووتیروکسین برای لاغری استفاده نمی شود و این قرص صرفا برای افراد دارای تیروئید کم کار و تحت نظر پزشک استفاده می شود. علت لاغر شدن افرادی که این قرص را مصرف می کنند این است که یکی از عوارض کم کاری تیروئید چاقی است و با درمان تیروئیدريال چاقی هم بهبود می یابد.
در بیشتر موارد، افراد مبتلا به هیپوتیروئیدیسم باید تمام عمر خود از این دارو استفاده کنند. با این حال، ممکن است نیاز به تنظیم مقدار مصرفی داشته باشید، به خصوص اگر تیروئیدیت هاشیموتو دارید. برای اطمینان از اینکه داروی شما هنوز به درستی کار می کند، پزشک احتمالاً سالانه سطح TSH شما را آزمایش می کند. اگر سطح خون نشان دهد که دارو آنطور که باید کار نمی کند، پزشک دوز را تا زمانی که تعادل حاصل شود تنظیم می کند.
درمان کم کاری تیروئید در طب سنتی
علاوه بر داروهای استاندارد، عصاره های حیوانی حاوی هورمون تیروئید نیز موجود است. این عصاره ها از غدد تیروئید خوک ها می آیند. آنها حاوی هر دو عنصر T4 و T3 هستند.
تحقیقات نشان داده است که داروهای حاوی عصاره حیوانی مشابه لووتیروکسین و قاتل کم کاری تیروئید هستند. مطالعات دیگر نشان داده اند که مصرف عصاره تیروئید حیوانی ممکن است علائم تیروئید کم کار را کاهش دهد اما عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند. در حال حاضر، عصاره های تیروئید حیوانی به طور معمول توصیه نمی شود.
همچنین می توانید مکمل های عصاره غده را در برخی از فروشگاه های مواد غذایی بهداشتی خریداری کنید. علاوه بر این، مطالعات نشان میدهد که مکملهای سلنیوم ممکن است به افراد مبتلا به کمکاری تیروئید ناشی از بیماری خودایمنی کمک کند، اگرچه تحقیقات متفاوت است. خیلی مهم است که اگر تصمیم به امتحان مکمل دارید به پزشک خود اطلاع دهید تا بتواند درمان شما را بر این اساس تنظیم کند یا در صورت نیاز شما را منع کند.
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟
به عنوان یک قاعده کلی، برای تیروئید کم کار نیازی به رعایت رژیم غذایی خاصی ندارید. با این حال، توصیه هایی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
تیروئید شما برای عملکرد کامل به مقادیر کافی ید نیاز دارد، اما برای رسیدن به آن نیازی به مصرف مکمل ید ندارید.
غذاهای غنی از ید زیادی وجود دارد، از جمله:
- نمک ید دار
- محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر
- تخم مرغ
- غذای دریایی
- جلبک دریایی
به طور کلی، یک رژیم غذایی متعادل باید ید کافی را برای اکثر افراد فراهم کند.
- مصرف سویا را کنترل کنید.
سویا ممکن است با کم کاری تیروئید مرتبط باشد. نوشیدن یا خوردن بیش از حد محصولات دارای سویا ممکن است عملکرد این غده را کاهش دهد، به ویژه در افراد مبتلا به اختلالات تیروئید. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
- از مصرف داروهای تیروئید کم کار به همراه سایر مکمل ها خودداری کنید.
اگر علاوه بر داروهای تیروئید مکمل یا دارو مصرف می کنید، سعی کنید آنها را در زمان های مختلف مصرف کنید. سایر داروها می توانند در جذب اختلال ایجاد کنند، بنابراین بهتر است این داروها را بدون سایر مکمل ها، دارو یا غذاها مصرف کنید.
درمان کم کاری تیروئید در زنان
تیروئید کم کار در زنان و خصوصا زنان باردار، باید با لووتیروکسین یا سایر قرص های تجویزی تحت نظر پزشک مربوطه باشد و اکیدا نباید از داروهای گیاهی استفاده کرد چرا که امکان آسیب رساندن به جنین و مادر وجود دارد.
کم کاری تیروئید چه عوارضی دارد؟
خطرات این عدم تعادل هرمونی در بدن عبارتند از:
- بیماری های قلبی
- گواتر
- آسیب عصبی
- نوروپاتی محیطی
- سندرم تونل کارپال
- کاهش عملکرد کلیه
- کما myxedema، در موارد خیلی شدید
- آپنه خواب
- مسائل مربوط به سلامت روان، مانند اضطراب و افسردگی
- درد مفاصل
- مسائل مربوط به تعادل
- چاقی
- کلسترول بالا
- ناباروری
- پره اکلامپسی و کم خونی در دوران بارداری
- نقائص هنگام تولد
کم کاری تیروئید و افسردگی
وقتی سطح هورمون های تیروئید پایین باشد، عملکرد طبیعی بدن عقب می افتد. این می تواند علائم مختلفی از جمله خستگی، افزایش وزن و حتی افسردگی ایجاد کند. یک مطالعه کوچک در سال 2016 نشان داد که 60 درصد از شرکت کنندگان مبتلا به تیروئید کم کار برخی از علائم افسردگی را نشان می دهند.
کم کاری تیروئید ممکن است باعث ایجاد طیفی از مشکلات روانی شود. این می تواند تشخیص را دشوار کند. قبل از ایجاد یک برنامه درمانی برای مشکلات سلامت روان، پزشکان ممکن است آزمایش «تیروئید کم کار» را در نظر بگیرند.
افسردگی و کم کاری تیروئید می توانند چندین علامت مشترک داشته باشند. از جمله:
- خستگی
- افزایش وزن
- حالت افسردگی
- کاهش میل و رضایت
- مشکل در تمرکز
این دو بیماری همچنین دارای علائمی هستند که ممکن است آنها را از یکدیگر متمایز کند. برای هیپوتیروئیدیسم، مشکلاتی مانند خشکی پوست، یبوست و ریزش مو شایع هستند.
کم کاری تیروئید و چاقی
تیروئید ما مسئول بسیاری از عملکردهای روزانه بدنمان از جمله متابولیسم بدن، عملکرد اندام ها و کنترل دما است. وقتی بدن هورمون کافی تولید نمی کند، همه ی این عملکردها می توانند کند شوند.
اگر این غده به درستی کار نکند، ممکن است میزان متابولیسم پایه – اندازه گیری میزان انرژی مصرفی بدن در حالت استراحت – پایین باشد. در نتیجه، هیپوتیروئیدیسم ممکن است منجر به افزایش وزن شود. هرچه این وضعیت شدیدتر باشد، احتمال افزایش وزن بیشتر است.
درمان مناسب این بیماری ممکن است منجر به کاهش وزنی شود که به دست آورده اید در حالی که سطح تیروئید شما درمان نشده است. با این حال، به خاطر داشته باشید که همیشه اینطور نیست. علائم تیروئید کم کار، از جمله افزایش وزن، اغلب در یک دوره زمانی طولانی ایجاد می شود و ممکن است به تنهایی ناشی از کم کاری نباشد.
اگر وزن شما ثابت بماند، به این معنی نیست که این بیماری به درستی درمان نشده است. در عوض، ممکن است نشان دهنده این باشد که افزایش وزن شما نتیجه سبک زندگی یا شرایط دیگر است نه سطوح پایین هورمون.
کم کاری تیروئید و درد گوش
درد گوش ناشی از اختلال تیروئید، ناشی از کم کاری یا پرکاری تیروئید نیست بلکه ناشی از التهاب تیروئید یا تیروئیدیت است. بارزترین علامت تیروئیدیت تحت حاد، درد در گردن است که ناشی از تورم و التهاب این غده است. گاهی اوقات، درد می تواند به فک یا گوش گسترش یابد.
تیروئید کم کار و سرگیجه
در صورت عدم درمان کم کاری این غده می تواند باعث افزایش فشار خون دیاستولیک شود. این فشار زمانی است که قلب در حالت استراحت قرار دارد. حدود 30 درصد از افراد مبتلا به کم کاری تیروئید افزایش فشار خون دیاستولیک را تجربه می کنند. فشار خون بالا می تواند منجر به احساس سرگیجه شود.
کم کاری تیروئید و ریزش مو
تیروئید کم کار و پرکاری تیروئید شدید و طولانی مدت می تواند باعث ریزش مو شود. این ضایعه منتشر می شود و به جای نواحی مجزا، کل پوست سر را درگیر می کند. موها به طور یکنواخت نازک به نظر می رسند. رشد مجدد با درمان موفقیت آمیز این اختلال اتفاق می افتد، اگرچه چندین ماه طول می کشد و ممکن است ناقص باشد.
کم کاری تیروئید در بارداری
افراد مبتلا به مشکلات تیروئید می توانند بارداری سالمی داشته باشند و خیلی اوقات هم انجام می دهند. با این حال، هیپوتیروئیدیسم می تواند مجموعه ای از چالش ها را برای بارداری ایجاد کند.
تیروئید کم کار در بارداری می تواند باعث موارد زیر شود:
- کم خونی
- سقط جنین
- پره اکلامپسی
- مرده زایی
- وزن کم هنگام تولد
- مشکلات رشد مغز
- نقائص هنگام تولد
ممکن است در دوران بارداری به کم کاری تیروئید مبتلا شوید. برخی از پزشکان به طور مرتب سطح تیروئید را در دوران بارداری بررسی می کنند تا سطح هورمون تیروئید پایین را کنترل کنند. اگر سطح هرمون در شما کمتر از حدی است که باید باشد، پزشک ممکن است درمان را پیشنهاد کند.
برخی از افرادی که قبل از بارداری هرگز مشکلات تیروئیدی نداشته اند، ممکن است پس از بچه دار شدن دچار این مشکل شوند. به این تیروئیدیت پس از زایمان می گویند.
در بسیاری از موارد، این عارضه در عرض 12 تا 18 ماه برطرف می شود و دیگر نیازی به دارو نیست. با این حال، حدود 20 درصد از افراد مبتلا به تیروئیدیت پس از زایمان به درمان طولانی مدت نیاز دارند. اگر نیاز بود به پزشک مراجعه کنید، چه به صورت حضوری و چه غیر حضوری، می توانید از خدمات نوبت دهی سامانه ی ما یعنی دکتر مایکو استفاده نمایید.
کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟
در آزمایش تیروئید، زمانی که TSH بالاتر از 4.5 باشد یعنی تیروئید کم کار است و باید درمان هیپوتیروئیدیسم شروع شود. سوالی که پیش می آید این است که آیا کم کاری تیروئید خطرناک است؟
بله، در صورتی که هیپوتیروئیدیسم درمان نشود عوارض مختلف و شدیدی را می تواند برای افراد به همراه داشته باشد که در قسمت های پیش به آن ها پرداختیم.
تیروئید کم کار در آزمایش
در پاسخ آزمایش محدوده طبیعی سطح TSH در بزرگسالان بین 0.4 تا 4 است. برخی مطالعات نشان می دهد که این محدوده باید چیزی بیشتر از 0.45 تا 2.5 باشد. همچنین، نتیجه آزمایش TSH ممکن است بسته به آزمایشگاهی که خون شما در آن تجزیه و تحلیل می شود کمی متفاوت باشد. سطوح طبیعی TSH در کودکان، نوزادان و زنان باردار ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد.
اگر از قبل برای تیروئید کم کار تحت درمان هستید و TSH شما بین 0.5 تا 3 است، متخصص غدد شما احتمالاً این محدوده را طبیعی در نظر می گیرد. این مقدار ممکن است بسته به سن و جنسیت متفاوت باشد.
«در صورتی که سوالی دارید و یا تجربه ی این بیماری در شما می تواند برای سایر خوانندگان مفید باشد، نظر خود خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.»
منابع:
کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟
در آزمایش تیروئید، زمانی که TSH بالاتر از 4.5 باشد یعنی تیروئید کم کار است و باید درمان هیپوتیروئیدیسم شروع شود.
اما آیا کم کاری تیروئید خطرناک است؟ بله، در صورتی که هیپوتیروئیدیسم درمان نشود عوارض مختلف و شدیدی را می تواند برای افراد به همراه داشته باشد.
کم کاری تیروئید چه عوارضی دارد؟
خطرات تیروئید کم کار: بیماری های قلبی، گواتر، آسیب عصبی، نوروپاتی محیطی، سندرم تونل کارپال، کاهش عملکرد کلیه، کما، آپنه انسدادی خواب، اضطراب و افسردگی، درد مفاصل
مسائل مربوط به تعادل، چاقی، کلسترول بالا، ناباروری و… که در مقاله بیشتر با آنها آشنا می شویم.