گواتر یک وضعیت پزشکی است که در آن غده تیروئید بزرگ می‌شود. غده تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن، دقیقاً زیر جعبه‌ی صدا (حنجره) قرار دارد. این غده نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، تولید هورمون‌های تیروئید T3 و T4 و کنترل میزان مصرف انرژی بدن دارد. در صورتی که غده تیروئید به هر دلیلی بزرگ شود، این وضعیت به عنوان “گواتر” شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند بدون درد باشد و گاهی اوقات فقط به دلیل افزایش حجم غده تیروئید تشخیص داده می‌شود، اما ممکن است علائمی مانند تنگی نفس، مشکل در بلع یا صدای خشن ایجاد کند. با من همراه باشید تا در این مقاله از دکتر مایکو بیشتر با این بیماری و خطرات احتمالی آن آشنا شویم.
گواتر چیست؟
یکی از انواع بیماری های غدد است که به بزرگ شدن غده تیروئید اشاره دارد. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله کمبود ید، عوامل ژنتیکی، عفونت‌ها، یا حتی برخی بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری گریوز یا هاشیموتو. در برخی موارد، گواتر ممکن است بدون هیچ علائم آشکاری باشد و تنها با معاینه‌ی فیزیکی یا تصویربرداری پزشکی تشخیص داده شود. در موارد دیگر، می‌تواند به طور قابل توجهی اندازهی گردن را تغییر دهد و علائمی مانند تنگی نفس، سرفه یا دشواری در بلع ایجاد کند.
اگر می خواهید بدانید که به این بیماری مبتلا شده اید یا چقدر در خطر آن هستید، می توانید غربالگری دکتر مایکو را انجام دهید. پس از تکمیل این فرم شما می توانید درصد احتمال خطر ابتلا به هرگونه اختلال تیروئیدی را در خود متوجه شوید و بلافاصله تحلیل پاسخ های خود را بخوانید. درنهایت توصیه هایی هم برای پیشگیری و درمان این اختلالات در اختیارتان قرار می گیرد.
خبر خوب این است که تحلیل اولین فرم غربالگری که پر کنید برای شما کاملا رایگان است. کد تخفیف ۱۰۰ درصدی اولین غربالگری: first_screening
علت گواتر چیست؟
دلایل متعددی می‌تواند منجر به بروز این بیماری شود از جمله:
- کمبود ید: یکی از شایع‌ترین علل گواتر در سطح جهانی کمبود ید در رژیم غذایی است. ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است.
- بیماری‌های خودایمنی: بیماری گریوز و بیماری هاشیموتو دو بیماری خودایمنی هستند که می‌توانند باعث بروز گواتر شوند.
- عفونت‌ها و التهابات: برخی عفونت‌ها یا التهابات تیروئید می‌توانند باعث تورم غده شوند.
- ندول‌های تیروئید: وجود ندول‌ها یا تومورهای کوچک در تیروئید می‌تواند به گواتر منجر شود.
- مصرف داروهای خاص: برخی داروها ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند و باعث بزرگ شدن آن شوند.
علائم بیماری گواتر در زنان
علائم گواتر می‌تواند بسته به شدت و علت بیماری متفاوت باشد. در زنان، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم در ناحیه گردن: این تورم معمولاً بدون درد است و ممکن است به تدریج بزرگتر شود.
- تنگی نفس یا مشکل در بلع: این علائم به دلیل فشار گواتر بر روی تراشه یا مری ایجاد می‌شود.
- خستگی مفرط: تغییرات در سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به خستگی مفرط و بی‌حالی شود.
- افزایش یا کاهش وزن غیر معمول: بسته به اینکه تیروئید بیش فعال یا کم‌فعال باشد، می‌تواند باعث تغییرات وزنی شود.
- قاعدگی نامنظم: تغییرات در عملکرد تیروئید می‌تواند به نامنظمی‌های قاعدگی یا حتی ناباروری زنان منجر شود.
- تغییرات خلق و خو: اضطراب، افسردگی و تغییرات خلقی دیگر می‌تواند از علائم اختلالات تیروئید باشد.
آیا گواتر سرطان است؟
این بیماری به خودی خود سرطان نیست، اما در برخی موارد، ممکن است حاوی ندول‌های سرطانی باشد. بیشتر گواترها خوش‌خیم هستند و فقط در موارد نادری ممکن است سرطانی شوند. معاینه‌های دقیق پزشکی، از جمله آزمایش خون، اولتراسوند و بیوپسی می‌تواند به تشخیص وجود سرطان در گواتر کمک کند. اگرچه انواع سرطانی این بیماری نسبتاً نادر هستند، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب اهمیت بالایی دارد.
علائم گواتر سرطانی
علائم گواتر سرطانی ممکن است شبیه به علائم گواترهای خوش‌خیم باشد، اما برخی علائم هشداردهنده می‌تواند به شناسایی سرطان کمک کند:
- ندول‌های سخت و ثابت: اگر غده تیروئید حاوی ندول‌های سخت و ثابت باشد که به مرور زمان بزرگ می‌شوند، این می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.
- تغییرات در صدا: صدای خشن یا تغییرات صدا بدون دلیل واضح ممکن است به دلیل فشار سرطان بر روی اعصاب حنجره ایجاد شود.
- درد گردن: درد مداوم در ناحیه گردن یا گوش می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان تیروئید باشد.
- تورم غدد لنفاوی: بزرگ شدن غدد لنفاوی نزدیک به تیروئید ممکن است به دلیل گسترش سرطان باشد.
گواتر کم کار
گواتر کم کار به وضعیتی اشاره دارد که در آن تیروئید بزرگ می‌شود اما عملکرد هورمونی آن کاهش می‌یابد. این حالت اغلب به دلیل بیماری هاشیموتو ایجاد می‌شود. علائم گواتر کم کار شامل خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، افسردگی و حساسیت به سرما می‌شود. درمان این وضعیت معمولاً شامل مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید است.
گواتر هاشیموتو
گواتر هاشیموتو یکی از شایع‌ترین انواع این بیماری است که به دلیل بیماری خودایمنی هاشیموتو ایجاد می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به تیروئید حمله می‌کند و باعث التهاب و کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود. این وضعیت می‌تواند به گواتر کم‌کار منجر شود و علائمی مانند خستگی، افزایش وزن و افسردگی ایجاد کند.
گواتر سمی چیست؟
به وضعیتی اشاره دارد که در آن تیروئید به طور غیر طبیعی فعال است و هورمون‌های تیروئید را بیش از حد تولید می‌کند. این وضعیت معمولاً به دلیل بیماری گریوز یا ندول‌های سمی تیروئید ایجاد می‌شود. علائم گواتر سمی شامل کاهش وزن، تپش قلب، تعریق بیش از حد و اضطراب می‌شود. درمان ممکن است شامل داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو یا جراحی باشد.
گواتر در کودکان
اگرچه گواتر بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود، اما کودکان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت‌های گواتر در کودکان می‌تواند شامل کمبود ید، اختلالات ژنتیکی یا بیماری‌های خودایمنی باشد. علائم گواتر در کودکان ممکن است شامل تورم گردن، خستگی، مشکلات تحصیلی و تغییرات رفتاری باشد. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
«اگر شما هم اطلاعات، تجربه و سوالی در مورد بیماری گواتر دارید، با ما و سایر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/goiter/symptoms-causes/syc-20351829
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/iodine-deficiency
