“ضربان قلب پایین” در مواردی می‌تواند خطرناک باشد. هنگامی که ضربان در حالت استراحت و طبیعی به کمتر از 60 ضربه در دقیقه برسد می‌تواند در موارد خاص خطرناک باشد. به کاهش ضربان قلب برادی‌کاردی گفته می‌شود. لزوماً کم‌شدن ضربان قلب به معنی وضعیت خطرناک نیست اما در شرایطی که درنتیجه ی ضربان پایین قلب، خون‌رسانی به سایر اندام‌ها افت پیدا کند که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. دکتر مایکو به بررسی میزان ضربان قلب در گروه‌های مختلف افراد می‌پردازد و در انتها راه‌های درمان و اقدامات صحیح را به شما معرفی می‌کند.
آیا ضربان پایین قلب خطرناک است؟
ضربان قلب طبیعی باتوجه به سن و شرایط جسمانی هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است تعداد ضربان قلب در فردی آهسته محسوب شود اما همان تعداد در فردی با شرایط و سن‌وسال متفاوت، طبیعی تلقی شود. از سوی دیگر، ضربان قلب در شرایط خاصی مانند خواب، به طور طبیعی کاهش پیدا می‌کند. این موارد خطرناک نیستند. اما شرایطی که فرد در هنگام فعالیت های فیزیکی یا موقعیت‌های تنش‌زا همچنان ضربان قلب پایینی داشته باشد، غیرطبیعی است و باید اقدامات درست برای تشخیص و درمان صورت بگیرد.
علت پایین بودن ضربان قلب چیست؟
اینکه چرا ضربان قلب پایین می‌آید به عوامل مختلفی بستگی دارد. تأثیر هر یک از این عوامل در افراد متفاوت است و تشخیص اینکه کدام عامل باعث کاهش تعداد ضربان قلب فرد شده بر عهده ی پزشک است. برای مشورت با پزشکان بیمارستان و کلینیک های دکتر مایکو انواع راه های تلفنی، تصویری و متنی از طریق ویزیت آنلاین متخصص قلب و عروق برای شما فراهم شده است. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب عضله قلب
- عفونت باکتریایی در خون
- ضعف و فرسودگی دریچه‌های قلب در اثر افزایش سن
- اختلال در گره سینوسی
- تب روماتیسم
- کم کاری تیروئید
- حمله قلبی و بیماری‌های عروق کرونر
- دیابت
- بیماری‌ها و نواقص مادرزادی
- فشار خون
- عوارض مصرف برخی داروها
فشارخون پایین و ضربان قلب پایین یا بالا!
به وجود آمدن تغییرات در فشار خون نرمال و ضربان قلب لزوماً باهم همراه نیستند. فشار خون پایین می‌تواند باعث ضربان قلب پایین شود که در نتیجه اختلالات ریتم قلب یا انواع عفونت‌های پرخطر و جدی ایجاد می‌شود. مصرف مواد مخدر یا بیش از حد بعضی داروها باعث به‌وجودآمدن این شرایط می‌شود. بنابراین ترک اعتیاد می تواند خود یک عامل پیشگیری از ضربان پایین قلب باشد.
فشار خون پایین و افزایش ضربان می‌تواند پاسخی طبیعی در شرایط فیزیکی مانند ورزش‌کردن باشد. اما اگر این حالت در وضعیت طبیعی ایجاد شود، نیاز به رسیدگی فوری و مراجعه به پزشک متخصص دارد.
ضربان قلب پایین در بارداری
ضربان نرمال در دوران بارداری در حالت استراحت 70 تا 90 ضربه در دقیقه است. کنترل ضربان قلب به‌صورت منظم در این دوران اهمیت زیادی دارد. تغییرات زیادی در میزان ضربان قلب در زنان باردار به وجود می‌آید. افزایش ضربان قلب یا تپش قلب بیشتر شایع است. اما گاهی ممکن است این تغییرات با کاهش تعداد ضربان قلب همراه باشد. پایین بودن ضربان قلب تا حدی طبیعی است اما اگر بیش از حد پایین بیاید می‌تواند سلامتی مادر و جنین را در حین بارداری یا زایمان به خطر بیندازد. در صورت بروز تغییرات غیرعادی در ضربان قلب به‌خصوص کاهش تعداد ضربان قلب بالا، فوراً باید به پزشک مراجعه کرد و یا در صورت داشتن وقت کافی می توان به صورت تلفنی، متنی و تصویری با پزشک ارتباط برقرار نمود.
ضربان قلب پایین و آهسته در سالمندان
افراد سالمند بیشتر از سایرین در معرض برادی‌کاردی هستند. کاهش تعداد ضربان قلب در این گروه خطرناک نیست. اما باید به آن توجه ویژه‌ای داشت و به‌صورت منظم آن را کنترل کرد. در مواردی که کاهش تعداد ضربان بیش از حد باشد، در اثر کاهش خون‌رسانی، اندام‌های مختلف ممکن است آسیب ببینند. در این موارد باید برای درمان فرد اقدام کرد. برای درمان “ضربان قلب پایین” در سالمندان ابتدا از داروهای مختلف استفاده می‌کنند و درصورتی‌که مؤثر نبود با جراحی، یک ضربان‌ساز مصنوعی در قلب قرار می‌دهند. علائم ضربان قلب پایین در سالمندان عبارتند از:
- سرگیجه و سبکی سر
- غش کردن و از هوش رفتن
- احساس گیجی
- اختلال در تمرکز
- احساس خستگی
ضربان قلب پایین در ورزشکاران
عموماً ورزشکاران در حالت استراحت ضربان قلب پایین‌تری نسبت به افراد عادی دارند. میانگین ضربان قلب در افراد ورزشکار در شرایط طبیعی و حالت استراحت 60 تا 80 ضربه در دقیقه است. ضربان پایین قلب در ورزشکاران معمولاً جای نگرانی ندارد و طبیعی است اما اگر همراه با سرگیجه باشد ممکن است نشانه مشکلات جدی‌تر باشد.
ضربان قلب پایین در بیماران کرونایی
تحقیقات نشان داده که تغییرات ضربان در دوران کرونا بسیار شایع است. تعداد ضربان قلب ممکن است با افزایش درجه حرارت بدن افزایش یابد یا در مواردی کندتر از حالت طبیعی باشد. این تغییرات در افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی دارند، اهمیت بیشتری دارد.
ضربان پایین قلب چه علائمی دارد؟
در بسیاری از افراد مبتلا به برادی‌کاردی علائم خاصی وجود ندارد. اما سرگیجه و سردرد از بقیه علائم شایع‌تر هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
سرگیجه و کاهش ضربان قلب
یکی از علائم کاهش ضربان قلب یا آریتمی، سرگیجه است. در شرایط پرخطر، سرگیجه می‌تواند نشانه ی سنکوپ باشد. در این شرایط به علت کاهش فشار، اکسیژن کمتری به مغز می‌رسد. کاهش فشار و ضربان قلب همراه با سرگیجه، شرایطی است که باید برای اقدامات درمانی از طریق نوبت دهی متخصص قلب و عروق فوراً اقدام کرد.
کاهش ضربان قلب و سردرد
یکی دیگر از علائم ضربان قلب پایین، سردرد است. سردرد در بیماری‌های قلبی عروقی نقش زیادی دارد. این سردرد می‌تواند همراه با سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش کردن همراه باشد.