ویروس کرونا: شیوع و همه گیری سال 2019

⏱ زمان مطالعه: 11 دقیقه

در اواخر سال 2019، یک ویروس جدید به نام کرونا به دلیل سرعت بی‌سابقه در انتقال آن شروع به ایجاد سرفصل جدیدی در تاریخ سراسر جهان کرد.

منشا آن در بازار مواد غذایی در ووهان، چین، در دسامبر 2019 ردیابی شده است. با شیوع سریع خود به کشورهایی مانند ایالات متحده و فیلیپین رسید. این ویروس (با نام رسمی SARS-CoV-2) مسئول بیش از 200 میلیون مورد بستری شده، در سراسر جهان بوده و باعث مرگ بیش از 4.5 میلیون نفر شده است.

در این میان کشورهایی مانند ایالات متحده بیشترین مرگ و میر را داشته اند.

متاسفانه در کشور عزیزمان نیز شاهد این همه گیری بوده ایم و بسیاری از هموطنانمان، عزیزان خود را در این شیوع وحشتناک از دست داده اند.

این مقاله جهت بررسی و آشنایی هرچه تمام تر شما عزیزان در رابطه با ویروس کرونا جمع آوری شده است.

ویروس کرونا چیست؟

کووید-19 که مخفف بیماری ویروس کرونا 2019 است، بیماری بسیار واگیرداری است و می‌تواند از دهان یا بینی فرد آلوده در ذرات مایع کوچک در هنگام سرفه، عطسه، صحبت کردن، آواز خواندن یا نفس کشیدن پخش شود.

اگر در نزدیکی فردی که مبتلا به کووید-19 شده است باشید، یا با لمس یک سطح آلوده و سپس چشم‌ها، بینی یا دهان خود، به ویروس آلوده خواهید شد.

این ویروس به طرز عجیبی دوام زیادی در فضای باز و سطوح مختلف دارد و به راحتی در داخل خانه و مکان‌های شلوغ پخش می‌شود.

علائم ویروس کرونا چیست؟

پزشکان و دانشمندان هر روز چیزهای جدیدی در مورد این ویروس کشف می‌کنند. تاکنون مشخص شده است که کووید-19 برای برخی از افراد هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند.

شما ممکن است ویروس را برای 2 روز یا 2 هفته قبل از بروز علائم همراه خود داشته و ناقل آن باشید. گاهی اوقات دوره کمون (نهفتگی بیماری) ممکن است بیش از 2 هفته باشد.

برخی از علائم رایج که به طور خاص با کووید-19 مرتبط شده اند عبارتند از:

• تنگی نفس
• سرفه‌هایی که با گذشت زمان شدیدتر می‌شود
• احتقان یا آبریزش بینی، به خصوص با نوع دلتا
• تب
• لرز
• خستگی

علائم کمتر رایج عبارتند از:

• لرزیدن
• گلو درد
• سردرد
• درد و درد عضلانی
• از دست دادن چشایی یا بویایی
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• علائم گوارشی مانند اسهال، تهوع و استفراغ
• تغییر رنگ انگشتان دست یا پا
• چشم صورتی
• خارش مزمن

با این حال، افراد مبتلا به کووید-19 ممکن است برخی یا هیچ یک از علائم بالا را نداشته باشند.

به عنوان مثال تب، اغلب به عنوان شایع ترین علامت کووید-19 شناخته می‌شود. با این حال، مطالعه سال 2020 روی 213 فرد مبتلا به بیماری خفیف نشان داد که تنها 11.6 درصد از آنها تب را تجربه کرده بودند.

علائم کرونا خفیف کدامند؟

اکثر افراد مبتلا به کرونا فقط یک دوره خفیف از مریضی را تجربه خواهند کرد.

طبق دستورالعمل‌های درمان کووید-19 مؤسسه ملی بهداشت، افرادی دارای کرونا خفیف هستند که:

1. هر یک از علائم معمول کووید-19 (مانند سرفه، خستگی، یا از دست دادن چشایی یا بویایی) را داشته باشند
2. تنگی نفس و مشکلات تنفسی را تجربه کنند

موارد خفیف هنوز هم می‌توانند اثرات طولانی مدت داشته باشند. افرادی که ماه‌ها پس از اولین ابتلا به ویروس کرونا، علائم را تجربه می‌کنند و بعد از اینکه ویروس دیگر در بدن آنها قابل تشخیص نیست, به عنوان حمل‌کننده‌های طولانی مدت شناخته می‌شوند.

تقریباً 75 درصد از افرادی که بدون علائم هستند، هنگامی که نتیجه آزمایش واکنش زنجیره ای (PCR) مثبت را دریافت می‌کنند، بدون علامت باقی می‌مانند. آزمایشات PCR شامل آزمایش نمنه گیری از بینی است.

علائم شدید کرونا کدامند؟

اگر شما یا فردی که از او مراقبت می‌کنید هر یک از علائم زیر را دارد، باید با اورژانس تماس بگیرید:

• مشکل در تنفس
• لب آبی یا صورت آبی (رنگ کبود)
• درد یا فشار مداوم در قفسه سینه
• گیجی
• خواب آلودگی بیش از حد

این علائم از نشانه‌های شدید کرونا هستند و پزشکان هنوز در حال بررسی طیف کامل این علائم می‌باشند.

مقایسه کرونا و آنفلانزا

ویروس کرونا 2019 بیشتر از آنفولانزای فصلی باعث مرگ و میر می‌شود.

بر اساس آمار‌ها، تخمین زده می‌شود 0.43 تا 1.1 درصد افرادی که در طول 2019 تا 2020 در جهان به آنفولانزا مبتلا شده بودند تا اوایل همان سال جان خود را از دست دادند.

در مقایسه، حدود 1.61 درصد از مبتلایان به کووید-19 در چندین کشور جهان جان خود را از دست داده اند.

آنفولانزا و کرونا علائم مشابهی دارند. علائم رایج آنفولانزا عبارتند از:

• سرفه کردن
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• گلو درد
• تب
• سردرد
• خستگی
• لرز
• بدن درد

چه چیزی باعث ابتلا به ویروس کرونا می‌‎شود؟

ویروس کرونا در بین انسان و دام مشترک است. این بدان معنی است که ویروس‌ها ابتدا در بدن حیوانات رشد می‌کنند قبل از اینکه به انسان منتقل شوند. (بیماری‌هایی قدیمی‌تر مانند سرماخوردگی برای مدت طولانی در جمعیت انسانی وجود داشته‌اند که این روزها بیشتر از انسان به انسان دیگر منتقل می‌شوند.)

برای اینکه ویروس از حیوان به انسان منتقل شود، فرد باید با حیوانی که به این عفونت مبتلا است، تماس نزدیک داشته باشد.

هنگامی که ویروس در افراد ایجاد می‌شود، ویروس کرونا می‌توانند از طریق ذرات تنفس از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. این ذرات مرطوبی است که هنگام بازدم، سرفه، عطسه یا صحبت کردن در هوا حرکت می‌کنند.

مواد ویروسی در این ذرات وجود دارند و می‌توانند به دستگاه تنفسی (نای و ریه‌های شما) وارد شوند، جایی که ویروس می‌تواند باعث عفونت شود.

اگر پس از لمس سطح یا شیئی که ویروس روی آن وجود دارد، دهان، بینی یا چشمان خود را لمس کنید، ممکن است به کرونا مبتلا شوید. با این حال، این حالت به عنوان راه اصلی انتقال ویروس در نظر گرفته نمی‌شود.

کرونا همچنین می‌تواند تا ساعت‌ها در هوا معلق بماند. با این حال، انتقال عفونت از طریق تماس نزدیک با افراد مبتلا به کرونا و ذرات تنفسی آنها، در حال حاضر بسیار شایع تر است.

نمی‌توان ویروس کرونا 2019 را به طور قطعی با حیوان خاصی مرتبط دانست. محققان بر این باورند که ویروس ممکن است از خفاش‌ها به حیوان دیگری – مار یا حیوانی دیگر – انتقال یافته و سپس به انسان منتقل شده باشد. این انتقال احتمالاً در بازار آزاد مواد غذایی در ووهان رخ داده است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند؟

اگر با فردی که حامل کرونا است در تماس باشید، در معرض خطر بالایی برای ابتلا به کووید-19 هستید، به خصوص اگر هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن در مجاورت بزاق او قرار گرفته باشید.

بدون انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب، اگر شامل موارد زیر هستید در معرض خطر مبتلا شدن می‌باشید:

• با کسی که به این ویروس مبتلا شده زندگی کنید
• مراقبت‌های خانگی برای فردی که به این ویروس مبتلا شده است ارائه می‌دهید
• شریک صمیمی داشته باشید که به ویروس مبتلا شده باشد

افراد مسن و افراد دیگر که شرایط سلامتی خاصی دارند، در صورت ابتلا به ویروس در معرض خطر بالاتری از عوارض شدید هستند. این شرایط عبارتند از:

• سرطان
• بیماری‌های قلبی جدی، مانند نارسایی قلبی و بیماری عروقی
• بیماری مزمن کلیوی
• بیماری مزمن انسدادی ریه
• چاقی، وضعیتی که در افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بالاتر ایجاد می‌شود
• کم خونی
• سیستم ایمنی ضعیف ناشی از پیوند عضو جامد
• دیابت نوع 2
• دوران بارداری

بارداری همچنین شما را در معرض خطر بیشتری برای عوارض ناشی از کرونا قرار می دهد.

منابع گزارش می‌دهند که زنان باردار بیشتر از زنان غیر باردار به صورت شدید به کووید-19 مبتلا می شوند.

برای مثال، زنان باردار تقریباً سه برابر زنان غیر باردار وارد بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) شدند. میزان مرگ و میر زنان باردار نیز بالاتر است.

بر اساس مطالعه‌ای که در سپتامبر 2020 انجام شد، زنان مبتلا به کرونا نسبت به زنان بدون کووید-19 احتمال زایمان زودرس بیشتری دارند.

انتقال ویروس از مادر به کودک در دوران بارداری محتمل نیست، اما نوزاد ممکن است پس از تولد به این ویروس مبتلا شود.

از سوی دیگر، طبق یک مطالعه در سال 2021، آنتی بادی‌های مادرانی که واکسینه شده اند در خون بند ناف یافت شده است، به این معنی که آنتی بادی‌ها به نوزاد منتقل می‌شوند و ممکن است در شیر مادر نیز یافت شوند.

ویروس کرونا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

کرونا را می‌توان مشابه سایر شرایط ناشی از عفونت‌های ویروسی تشخیص داد: با استفاده از نمونه خون، نمونه بزاق یا دیگر بافت‌های بدن.

با این حال، بیشتر آزمایش‌ها از یک وسیله‌ی پنبه‌ای برای بازیابی نمونه از داخل سوراخ‌های بینی شما استفاده می‌کنند.

مکان‌هایی که آزمایش را انجام می‌دهند عبارتند از:

• برخی از مراکز بهداشتی
• شرکت‌های دارویی
• داروخانه‌های خاص
• کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها
• اتاق‌های اورژانس
• مراکز تست کرونا در مناطق مختلف شهر

از وب‌سایت‌های اداره بهداشت منبع مورد اعتماد یا وزارت بهداشت و خدمات انسانی دیدن کنید تا نزدیک‌ترین مراکز واکسیناسیون به محل سکونت خود را پیدا کنید.

تست‌های خانگی ویروس کرونا

در اواخر 2020، سازمان غذا و دارو اولین مجوز استفاده اضطراری خود را برای کیت خودآزمایی کووید-19 صادر کرد.

این مجوز مشخص می‌کند که کیت آزمایش برای استفاده افراد 14 سال و بالاتر که توسط متخصصان شناسایی شده‌اند مجاز است.

کیت تست آل این وان کرونا یک آزمایش سریع است، به این معنی که نمونه PCR بینی لازم نیست به آزمایشگاه فرستاده شود. کیت تست فقط با نسخه در دسترس است و در عرض 30 دقیقه نتیجه می‌دهد.

همچنین چند ماه بعد، سازمان غذا و دارو اجازه استفاده از اولین کیت ارسالی خانگی کووید-19 را صادر کرد.

در این کیت یک نمونه گیر پنبه ای ارائه شده است، و شما می‌توانید یک نمونه بینی را با آن جمع آوری کرده و آن را برای آزمایش به آزمایشگاه تعیین شده ارسال کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فکر می‌کنید مبتلا به کرونا هستید یا متوجه علائم شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

پزشک به شما توصیه خواهد کرد که:

• در خانه بمانید و علائم خود را کنترل کنید
• یک ویزیت از راه دور توسط سیستم های آنلاین را در نظر بگیرید
• برای ارزیابی بیشتر به مطب دکتر مراجعه کنید
• برای مراقبت‌های فوری تر به بیمارستان بروید

چه راه‌هایی برای درمان کرونا وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای عفونت ناشی از کرونا ویروس 2019 وجود ندارد. با این حال، بسیاری از درمان‌ها و واکسن‌ها در حال حاضر تحت مطالعه هستند.

سال گذشته سازمان غذا و دارو اولین درمان کووید-19 خود، داروی رمد سیویر را تایید کرد. این دارو برای درمان کرونا در افراد 12 ساله و بالاتر که در بیمارستان بستری شده اند، با ارائه نسخه در دسترس است. 

آنتی بادی‌های مونوکلونال نیز پروتئین‌های مشتق شده مصنوعی هستند که به بدن کمک می‌کنند تا در برابر مواد خارجی مانند ویروس‌ها پاسخ ایمنی ایجاد کند. آنتی بادی‌های مونوکلونال را می‌توان به صورت زیر پوستی نیز تجویز کرد. این داروها برای درمان سرپایی استفاده می‌شود.

پلاسمای نقاهت نیز از موارد درمانی بود که برای درمان در افرادی که در بیمارستان بستری هستند یا در معرض خطر بالای بستری در بیمارستان در نظر گرفته شده بود. اما آخرین مطالعات نشان دادند که هیچ فایده و حتی ضرورتی برای استفاده آن‌ها وجود ندارد. این روش درمانی با ظهور آنتی بادی‌های مونوکلونال، دیگر تجویز نمی‌شود.

در ماه اخیر خبری در مورد یک داروی خوراکی ضد ویروسی جدید نیز منتشر شد که تا حدودی امیدوارکننده است، اگرچه داده‌های مشخصی هنوز از این دارو در دسترس نیست.

اگر فکر می‌کنید مبتلا به کووید-19 هستید، به دنبال کمک پزشکی باشید. پزشک شما برای هر گونه علائم یا عارضه‌ای که ایجاد می‌شود درمان مرتبط را تجویز می‌کند و در صورت نیاز درمان سریع و اورژانسی را به شما پیشنهاد خواهد کرد.

عوارض احتمالی کرونا کدامند؟

جدی ترین عارضه کرونا نوعی ذات الریه است که در سال 2019 به آن عارضه آلوده به ویروس کرونا (NCIP) می‌گویند.

نتایج یک مطالعه در سال 2020 از 138 نفر که در بیمارستان‌های ووهان بستری شده بودند نشان داد که 26 درصد از افراد بستری دارای موارد شدید بوده و نیاز به درمان در ICU دارند.

درصد افرادی که پس از بستری شدن در بیمارستان بر اثر NCIP فوت کردند 4.3 درصد بود.

لازم به ذکر است که افرادی که در ICU بستری شده‌اند، به‌طور متوسط، مسن‌تر بوده و دارای بیماری‌های جانبی بیشتری نسبت به افرادی هستند که به ICU مراجعه نکرده‌اند.

NCIP تنها عارضه ای نیست که به طور خاص با ویروس کرونا 2019 مرتبط است.

محققان عوارض زیر را در افرادی که به کووید-19 مبتلا شده اند مشاهده کرده اند:

• سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
• لخته شدن خون
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• شوک قلبی
• آسیب کلیوی یا نارسایی کلیه (از جمله نیاز به دیالیز)
• درد شدید عضلانی
• خستگی
• آسیب قلبی یا حمله قلبی

چگونه می‌توان از ابتلا به کرونا پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از انتقال ویروس، پرهیز یا محدود کردن تماس با افرادی است که علائم کرونا یا هر گونه عفونت تنفسی را نشان می‌دهند.

بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که بهداشت و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنید تا از انتقال باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری کنید.

پیشگیری از کرونا

دست‌های خود را مرتباً به مدت حداقل 20 ثانیه با آب گرم و صابون بشویید. 20 ثانیه چقدر است؟ تقریباً به همان اندازه که خواندن “الفبا” شما طول می‌کشد.

هنگامی که دستان شما کثیف است، صورت، چشم‌ها، بینی یا دهان خود را لمس نکنید.

اگر احساس بیماری دارید یا علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا دارید بیرون نروید.

حداقل 6 فوت (2 متر) از افراد دور بمانید. از ازدحام و تجمعات بزرگ خودداری کنید.

هر زمان که عطسه یا سرفه می‌کنید دهان خود را با دستمال یا داخل آرنج خود بپوشانید. دستمال‌هایی را که استفاده می‌کنید فوراً دور بیندازید.

در مکان‌های عمومی از ماسک یا پوشش صورت استفاده کنید.

اشیایی را که زیاد لمس می‌کنید تمیز کنید. از مواد ضدعفونی کننده روی وسایلی مانند تلفن، کامپیوتر و دستگیره در استفاده کنید. از آب و صابون برای تمیز کردن اشیایی که با آنها غذا می‌پزید یا غذا می‌خورید مانند ظروف غذاخوری استفاده کنید.

چندین واکسن در حال توسعه هستند. چهار مورد در حال حاضر به طور عمده در ایران موجود است و به جلوگیری از انتقال ویروس کمک می‌‎کنند.

واکسن کرونا در ایران

در سال 1399، سازمان تحقیقات واکسیناسیون کشور اولین مجوز خود را برای اولین واکسن ایرانی یعنی واکسن برکت صادر کرد. این واکسن توسط گروه دارویی برکت ساخته شده است. اما این واکسن هنوز مورد تایید سازمان بهداشت جهانی نیست. این درحالیست که شرکت‌های خارجی واکسن‌های مورد تایید را روانه کشورهای مختلف کرده بودند.

این واکسن‌ها به صورت دو دوز به تمامی مردم در نقاط مختلف جهان تزریق شد. سومین دوز که به عنوان دوز تقویتی بود نیز برای افرادی که 6 ماه پس از تزریق دوم دچار نقص ایمنی هستند و همچنین همه افراد 18 سال و بالاتر در مشاغل پرخطر مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی یا در معرض خطر علائم و عوارض شدید کرونا بودند در دسترس است.

چرا باید ماسک بزنیم؟

اگر در یک محیط عمومی هستید که پیروی از دستورالعمل‌های فاصله گذاری اجتماعی دشوار است، منبع معتبر CDCT توصیه می‌کند که از ماسک پارچه ای، جراحی، KN-95 یا N95 یا پوششی استفاده کنید که دهان و بینی شما را بپوشاند.

وقتی این ماسک‌ها به درستی و توسط درصد زیادی از مردم پوشیده شوند، می‌توانند به کاهش سرعت انتقال SARS-CoV-2 کمک کنند.

این به این دلیل است که آنها می‌توانند قطرات تنفسی افرادی را که ممکن است بدون علامت باشند یا افرادی که ویروس دارند اما تشخیص داده نشده اند را مسدود کنند. افراد حدود 2 روز قبل از بروز علائم عفونی می‌شوند. به این حالت پیش علامتی می‌گویند. ماسک در جلوگیری از انتقال ویروس بسیار مهم است.

تمیز نگه داشتن ماسک یا پوشش بسیار مهم است. بعد از هر بار استفاده آن را بشویید. از لمس جلوی آن با دست خودداری کنید. همچنین سعی کنید هنگام برداشتن آن از دست زدن به دهان، بینی و چشم خودداری کنید.

این به شما کمک می‌کند تا از انتقال ویروس از ماسک به دست‌ها و از دست‌ها به صورت جلوگیری کنید.

به خاطر داشته باشید که استفاده از ماسک یا پوشش، جایگزینی برای سایر اقدامات پیشگیرانه مانند شستن مکرر دست‌ها و تمرین فاصله گذاری فیزیکی نیست. همه این اقدامات پیشگیرانه مهم هستند.

برخی از افراد نباید از ماسک استفاده کنند، از جمله:

1. کودکان زیر 2 سال
2. افرادی که مشکل تنفسی دارند
3. افرادی که قادر به برداشتن ماسک خود نیستند

مقایسه کرونا در مقابل نوع اولیه

این اولین بار نیست که ویروس کرونا خبرساز می شود. شیوعی دیگر در سال 2003 نیز توسط یک ویروس کرونا ایجاد شد.

مانند ویروس 2019، ویروس SARS (سندرم تنفسی حاد ناگهانی) برای اولین بار قبل از اینکه به انسان منتقل شود در حیوانات یافت شد.

تصور می‌شود که ویروس سارس از خفاش‌ها سرچشمه گرفته و به حیوان دیگری و سپس به انسان منتقل شده است. ویروس سارس پس از انتقال به انسان، به سرعت در بین مردم گسترش یافت.

با این حال، برخلاف کروناویروس 2019، ویروس سارس در نهایت مهار و ریشه کن شد.

سخن پایانی

اول از همه، سعی کنید وحشت نکنید. شما نیازی به قرنطینه ندارید مگر اینکه مشکوک به ابتلا به ویروس باشید یا نتیجه آزمایش تایید شده داشته باشید. در این صورت نیز می‌توانید با مراجعه به یک پزشک متخصص سریعا مراحل درمان را طی کنید.

پیروی از دستورالعمل‌های ساده مانند شستن دست و فاصله گذاری اجتماعی بهترین راه برای کمک به محافظت از خود در برابر قرار گرفتن در معرض ویروس است.

واکسیناسیون در اینجا نیز کلیدی است.

همچنین مهم است که هر زمانی را که در داخل خانه می‌گذرانید با ماسک پاک کرده و تجمعات بزرگ را محدود کنید.

زمانی که اخبار مربوط به مرگ و میر، قرنطینه، منبع معتبر و ممنوعیت سفر را بخوانید، ویروس کرونا 2019 می‌تواند ترسناک به نظر برسد.

سعی کنید در صورت تشخیص کرونا روی آرامش خود و پیروی از دستورالعمل‌های پزشک تمرکز کنید تا بتوانید بهبودی خود را حفظ کرده و از انتقال ویروس کرونای 2019 جلوگیری کنید.