خارش واژن یک وضعیت شایع است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود آن را تجربه میکنند. این مشکل میتواند از یک ناراحتی جزئی تا یک نارضایتی جدی متغیر باشد که بر فعالیتهای روزانه تأثیر میگذارد. در حالی که اغلب این مشکل بیضرر است، گاهی میتواند نشاندهندهی یک مشکل زمینهای باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد. در این مقاله از دکتر مایکو، به بررسی علل شایع خارش واژن، علائم آن، روشهای درمان و مهمتر از همه، چگونگی جلوگیری از بروز آن در آینده میپردازم.

خارش واژن چیست؟
احساس ناراحتی یا تحریک در داخل یا اطراف واژن است که باعث احساس نیاز شدیدی برای خاراندن میشود. این مشکل زنان معمولاً در ناحیه بیرونی (ولوا) رخ میدهد اما میتواند منطقه داخلی واژن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه این خارش شایع است، اما میتواند اضطراب، شرم و ناراحتی ایجاد کند.

خارش واژن کجا رخ میدهد؟
این حس میتواند بخشهای مختلف ناحیه واژن را تحت تأثیر قرار دهد:
- ولوا: قسمت خارجی دستگاه تناسلی زنانه
- واژن: قسمت داخلی که خارش در این ناحیه کمتر از تحریکات خارجی است
مهم است که توجه داشته باشیم که در حالی که خارش علائم اصلی است، ممکن است با علائم دیگری مانند سوزش ادرار، تورم، ترشح غیرعادی یا درد هنگام ادرار یا مقاربت همراه باشد. این علائم همراه میتواند به تشخیص علت خارش کمک کند.
خارش واژن چقدر شایع است؟
طبق مطالعهای که توسط موسسات ملی بهداشت (NIH) منتشر شده، تقریباً ۲۵-۳۰٪ از زنان در طول زندگی خود از ناراحتی واژن رنج میبرند. این وضعیت مختص هیچ گروه سنی خاصی نیست و میتواند دختران پیش از بلوغ، زنان جوان و حتی زنان پس از یائسگی را تحت تأثیر قرار دهد. البته ممکن است زنان جوان یا کسانی که وارد یائسگی شدهاند بیشتر آن را تجربه کنند.
علت خارش واژن چیست؟
علل مختلفی برای خارش در واژن وجود دارد که از تحریکات جزئی تا عفونتهای جدی متغیر است. در ادامه برخی از علل شایع آن را برایتان آوردهام:

عفونتها
علت اصلی خارش عفونتها هستند. انواع مهم این عفونتها را در ادامه ذکر کردهام.
- عفونتهای قارچی: عفونت قارچی (یا کاندیدیاز) زمانی رخ میدهد که قارچ کاندیدا در ناحیه واژن رشد بیش از حد پیدا میکند. این میتواند منجر به علائمی مانند خارش، قرمزی، تورم و ترشح سفید و غلیظی مانند پنیر کاتیج شود. عفونتهای قارچی بسیار شایعند و معمولاً با داروهای ضد قارچی که بدون نسخه یا توسط پزشک تجویز میشوند، درمان میشوند. این نوع خارش معمولاً شدید و محدود به ورودی واژن است همراه با ترشح (سفید، غلیظ و بیبو) و قرمزی و احساس تحریک.
- واژینوز باکتریایی (BV) : یک عفونت شایع دیگر که به دلیل عدم تعادل باکتریهای طبیعی در واژن ایجاد میشود. این عدم تعادل منجر به رشد بیش از حد باکتریهای مضر و در نتیجه خارش، سوزش و بوی ماهی تند، مخصوصاً پس از مقاربت شود. اگر ترشح بد بو همراه با خارش، سوزش یا احساس تحریک پذیری دارید، احتمالاً دچار این نوع عفونت شدهاید.
- عفونتهای جنسی: (STI) چندین عفونت از راه جنسی میتوانند باعث خارش واژن شوند. بیماری های جنسی مانند کلامیدیا، سوزاک، تبخال تناسلی و تریکومونیازیس ممکن است باعث خارش، ناراحتی و علائم دیگر مانند ترشح غیرعادی یا زخمها شوند.
کلامیدیا و گونوره | خارش همراه با ترشح غیرعادی و درد هنگام ادرار |
تبخال | زخمهای شبیه تاول و خارش |
تریکومونیازیس | ترشح زرد، سبز و بوی تند |
آلرژیها
برخی آلرژنها هم میتوانند باعث خارش واژن شوند. واکنشهای آلرژیک به محصولاتی است که روی پوست یا لباس زیر استفاده میکنید از این دست علت ها هستند. بسیاری از محصولات مراقبت شخصی، مانند صابونهای معطر، حمامهای حبابی، اسپریها و دستمالهای بهداشتی زنانه، حاوی موادی هستند که میتوانند به پوست حساس اطراف ناحیه واژن آسیب برسانند. این تحریکات میتوانند منجر به خارش، قرمزی و ناراحتی شوند. پس بهتر است از محصولات معطر دوری کنید و گزینههای بدون بو را انتخاب کنید. به علاوه از صابون ملایم و بدون بو برای تمیز کردن این ناحیه استفاده کنید.
مواد شیمیایی قوی در پودرهای لباسشویی یا نرمکنندهها نیز میتوانند باعث واکنشهای آلرژیک شوند و منجر به خارش واژن شوند. پس از پودرهای لباسشویی بدون مواد شیمیایی استفاده کنید و لباسها را کامل بشویید تا مواد شوینده از آنها پاک شوند.

تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی میتوانند تأثیر زیادی بر سلامت واژن بگذارند، بهویژه در زمان بارداری، یائسگی یا در مراحل خاصی از چرخه قاعدگی. در طول بارداری و یائسگی، بدن تغییرات هورمونی را تجربه میکند که میتواند منجر به خشکی واژن و افزایش تحریک شود. در این شرایط بهتر است از مرطوبکنندههای طبیعی واژن استفاده کنید، بهویژه در دوران یائسگی که سطح استروژن پایین میآید.
بیماریهای پوستی
برخی از بیماری های پوستی میتوانند ناحیه واژن را تحت تأثیر قرار دهند و منجر به خارش و تحریک شوند مثل پسوریازیس که یک بیماری خودایمنی است و باعث رشد سریع سلولهای پوستی، لکههای خشک و خارشدار میشود. اگزما یک مشکل پوستی دیگر است که منجر به لکههای قرمز و خارشدار پوست میشود. اسکلروزوس هم یک بیماری نادر که باعث ایجاد لکههای سفید و نازک پوست اطراف ولوا میشود و معمولاً با خارش همراه است.
سایر علل
عوامل دیگری نیز میتوانند در خارش واژن نقش داشته باشند مانند بهداشت و رژیم غذایی. عادات بهداشتی ضعیف مثل شستشو بیش از حد یا استفاده از مواد شیمیایی قوی میتواند پوست را تحریک کند. به علاوه یک رژیم غذایی ضعیف و فاقد مواد مغذی خاص هم میتواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد و شما را مستعد عفونتها کند. حفظ رژیم غذایی سالم، هیدراته ماندن و پیروی از شیوههای بهداشتی مناسب میتواند به جلوگیری از خارش واژن کمک کند.
علائم خارش واژن
خارش بانوان در ناحیه واژن میتواند به اشکال مختلفی بروز کند و شناسایی علائم همراه آن کلیدی برای درک شدت و علت احتمالی آن است. بیایید به بررسی علائم شایع همراه با خارش واژن بپردازیم.

- احساس سوزش: احساس سوزش در یا اطراف واژن معمولاً پس از ادرار یا در حین مقاربت رخ میدهد. این علامت ممکن است نشاندهنده یک عفونت مانند عفونت قارچی یا واژینوز باکتریایی باشد.
- ترشح غیرعادی واژن: رنگ، غلظت و بوی ترشح میتواند سرنخهای مهمی ارائه دهد که قبلاً گفتیم رنگ و غلظت آن نشانهی چیست.
- قرمزی و تورم: اگر خارش به علت عفونت باشد، ناحیه ولوا (قسمت خارجی) ممکن است قرمز و متورم شود. این ممکن است به دلیل التهاب یا تحریک باشد که بهعنوان واکنش بدن شما به عفونت یا واکنش آلرژیک رخ میدهد.
- درد هنگام ادرار یا مقاربت: اگر هنگام ادرار کردن یا مقاربت احساس ناراحتی داشته باشید، این نشاندهندهی یک مشکل زمینهای جدیتر مانند عفونت ادراری (UTI) یا یک STI باشد. عفونتهایی مانند عفونتهای قارچی یا واژینوز باکتریایی نیز میتوانند باعث درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن یا فعالیت جنسی شوند.
- زخمها یا تاولها: که میتوانند دردناک و حساس باشند و معمولاً به صورت خوشهای ظاهر میشوند و برای بررسی آنها فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
- تغییرات پوستی: برخی از زنان ممکن است متوجه خشکی، پوستهپوسته شدن یا پوست زبر در اطراف ناحیه واژن شوند که ممکن است نشاندهندهی یک بیماری پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس باشد.
اگر هر یک از علائم فوق را همراه با خارش واژن تجربه کردید، مهم است که شدت آنها را زیر نظر داشته باشید. علائم مداومی که بیشتر از چند روز ادامه داشته باشند یا بدتر شوند، باید توسط متخصص ارزیابی شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیاری از موارد، خارش واژن را میتوان با درمانهای خانگی یا با انجام تغییرات ساده در شیوه زندگی درمان کرد. اما اگر هر یک از این مشکلات را دارید، ضروری است که به یک متخصص مراجعه کنید:
- خارش شدید یا طولانی مدت
- درد هنگام ادرار یا مقاربت
- ترشح مداوم
- زخمها و تاولها
- خونریزی
تشخیص خارش واژن
اگر از خارش واژن رنج میبرید و با درمانهای خانگی بهبودی حاصل نشده است پزشک ممکن است چند مرحلهی تشخیصی پیشنهاد دهد:

- معاینه فیزیکی: پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی از ناحیه تناسلی انجام میدهد تا علائم قابل مشاهده عفونت، تحریک یا سایر شرایط را بررسی کند. او ولوا، ورودی واژن و پوست اطراف را برای نشانههایی از قرمزی، تورم، ترشح، زخمها یا سایر ناهنجاریها بررسی میکند.
- آزمایشهای سواب و کشت: برای تعیین علت خارش، پزشک شما ممکن است یک نمونه از ترشح واژن با استفاده از یک سواب پنبهای بردارد.
- آزمایشهای ادرار: اگر علائم عفونت ادراری (UTI) همراه با خارش واژن داشته باشید، ممکن است یک آزمایش ادرار برای بررسی باکتریها یا نشانههای دیگر عفونت انجام شود.
- آزمایش خون: در موارد خاص، ممکن است آزمایش خون برای رد شرایطی مانند دیابت، اختلالات هورمونی یا سایر مشکلات بهداشتی سیستمیک که میتوانند به تحریک واژن منجر شوند، توصیه شود.
چگونه از خارش واژن جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از خارش واژن معمولاً شامل حفظ بهداشت و انتخاب محصولات با دقت است. در حالی که نمیتوان از همهی علل خارش جلوگیری کرد، انجام این تدابیر پیشگیرانه میتواند خطر آن را کاهش دهد:
رعایت بهداشت | تمیز و خشک نگه داشتن واژن ضروری است. با صابون ملایم و آب خود را تمیز کنید و از استفاده از صابونهای معطر، اسپریها و حمامهای حبابی اجتناب کنید چون میتوانند باعث تحریک شوند. |
استفاده از لباس زیر نخی | لباس زیر از جنس پنبه به جلوگیری از تجمع رطوبت و کاهش خطر عفونتهای قارچی و باکتریایی کمک میکند. |
عوض کردن لباس مرطوب | تعویض سریع لباسهای مرطوب مانند لباسهای شنا یا ورزشی پس از استفاده لازم است چون رطوبت میتواند محیط مناسبی برای رشد قارچها ایجاد کند. |
اجتناب از محصولات معطر | مانند اسپریها، دستمالها و صابونهای معطر میتوانند پوست را تحریک کنند و باعث خارش شوند. از گزینههای غیر معطر و بدون بو استفاده کنید. |
رژیم غذایی | رژیم غذایی متعادل میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر عفونتها را کاهش دهد. |
مدیریت استرس | استرس میتواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد و فرد را مستعد عفونتها و تحریکات پوست کند. تمرینات آرامشبخش و مدیتیشن میتواند به کاهش استرس کمک کند. |
درمان خارش واژن
علت خارش هر چه که باشد گزینههای مختلف درمانی میتوانند به تسکین ناراحتی شما کمک کنند. در زیر، درمانهای مختلف خارش واژن بر اساس علل آن بررسی شده است.
درمانهای بدون نسخه (OTC)
برای بسیاری از علل شایع خارش واژن، مانند عفونتهای قارچی یا تحریکهای خفیف، درمانهای بدون نسخه میتوانند تسکین مؤثری فراهم کنند. در اینجا برخی از درمانهای رایج OTC آورده شده است:
- کرمها و شیافهای ضد قارچ (برای عفونتهای قارچی): اگر خارش واژن ناشی از عفونت قارچی باشد، کرمها و شیافهای ضد قارچ درمان اصلی هستند. این داروها بدون نسخه در دسترس هستند و به از بین بردن رشد بیش از حد قارچ در ناحیه واژن کمک میکنند. گزینههای رایج عبارتند از کلوتریمازول، میکونازول، ترکونازول. این محصولات معمولاً به صورت کرمها، پمادها یا شیافهای واژنی هستند که مستقیماً در داخل واژن قرار داده میشوند. معمولاً باید به مدت چند روز تا یک هفته بسته به دستورالعملهای خاص محصول استفاده شوند.
- کرم هیدروکورتیزون (برای تحریک): اگر خارش واژن ناشی از تحریک خارجی (مانند محصولات بهداشتی، مواد شوینده لباسشویی یا لباسهای تنگ) باشد، کرم هیدروکورتیزون میتواند به کاهش التهاب و تسکین پوست کمک کند. این کرم استروئیدی ضعیف به تسکین خارش کمک میکند، اما باید تنها برای مدت کوتاهی و در مقادیر کم استفاده شود.
- مرطوبکنندههای واژنی: برای کسانی که خشکی واژن را تجربه میکنند، استفاده از مرطوبکنندههای واژنی میتواند تسکین طولانیمدت از خارش و تحریک فراهم کند. این محصولات به حفظ رطوبت بافتهای واژن کمک میکنند و از ناراحتی در طول فعالیتهای روزمره یا رابطه جنسی جلوگیری میکنند.

درمانهای نسخهای برای خارش واژن
در برخی از موارد، خارش واژن ممکن است نیاز به درمانهای قویتری داشته باشد، بهویژه زمانی که ناشی از عفونت یا شرایط بهداشتی زمینهای باشد که درمانهای بدون نسخه قادر به درمان آنها نیستند.
- داروهای ضد قارچ خوراکی: اگر درمانهای ضد قارچ OTC مؤثر نباشند یا اگر عفونت قارچی مکرر دارید، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ خوراکی تجویز کند. این داروها عبارتند از فلوکونازول و ایتراکونازول که برای درمان عفونتهای قارچی سیستمیک یا مداوم مؤثرند، اما نیاز به نسخه دارند.
- آنتیبیوتیکها: اگر خارش واژن ناشی از واژینوز باکتریایی (BV) باشد، پزشک ممکن است آنتیبیوتیکها را برای کمک به بازگرداندن تعادل طبیعی باکتریها در واژن تجویز کند. آنتیبیوتیکهای رایج برای درمان BV عبارتند از مترونیدازول و کلندامایسین که معمولاً به صورت خوراکی یا به صورت کرم موضعی استفاده میشوند و حدود 5 تا 7 روز باید استفاده شوند.
- استروئیدهای موضعی: اگر خارش واژن ناشی از یک بیماری پوستی مزمن مانند اگزما یا پسوریازیس باشد، پزشک ممکن است استروئیدهای موضعی برای مدیریت التهاب و تحریک تجویز کند. این استروئیدها قویتر از گزینههای OTC هستند و میتوانند به کنترل تشدید علائم کمک کنند. کرمهای استروئیدی باید با احتیاط استفاده شوند، زیرا استفادهی طولانیمدت آنها میتواند باعث نازک شدن پوست شود.
درمان خانگی برای خارش واژن
علاوه بر درمانهای حرفهای، بسیاری از زنان با استفاده از درمانهای طبیعی یا خانگی از خارش واژن تسکین مییابند. اگرچه این درمانها همیشه توسط مطالعات علمی پشتیبانی نمیشوند، اما میتوانند برای علائم خفیف مناسب باشند. در اینجا برخی از گزینههایی که میتوانید امتحان کنید آورده شده است:

- روغن نارگیل: دارای خواص ضد قارچ و ضد میکروبی طبیعی است، که آن را به یک درمان محبوب برای عفونتهای قارچی تبدیل میکند. زدن مقداری روغن نارگیل ارگانیک به واژن ممکن است به تسکین خارش و التهاب کمک کند.
- حمام سرکه سیب: سرکه سیب بخاطر تواناییاش در بازگرداندن تعادل pH ناحیه واژن شناخته شده است. ریختن حدود 1–2 فنجان سرکه سیب به یک آب گرم میتواند به تسکین تحریک کمک کند. این روش را اگر زخمهای باز یا تاول دارید استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث سوزش شود.
- آلوئه ورا: به دلیل خواص التیامبخش و خنککنندهاش شناخته شده است و میتوان آن را به ناحیه واژن اعمال کرد تا از خارش ناشی از تحریکات خارجی تسکین یابد. مهم است که از ژل آلوئه ورا خالص بدون عطر یا مواد شیمیایی استفاده کنید.
- پروبیوتیکها: حفظ تعادل سالم باکتریهای واژن برای پیشگیری از عفونتهایی مانند عفونتهای قارچی و واژینوز باکتریایی ضروری است. پروبیوتیکها، بهویژه آنهایی که حاوی لاکتوباسیلوس هستند، میتوانند به حفظ سلامت واژن کمک کنند. میتوانید پروبیوتیکها را به صورت مکمل مصرف کنید یا از مواد غذایی غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کفیر یا سبزیجات تخمیرشده استفاده کنید.
«اگر شما هم سوال یا اطلاعاتی در مورد علت و درمان خارش واژن دارید در قسمت نظرات با من خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»