علت گواتر چیست؟ انواع علائم بیماری گواتر در زنان و احتمال سرطانی شدن آن

گواتر یک وضعیت پزشکی است که در آن غده تیروئید بزرگ می‌شود. غده تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن، دقیقاً زیر جعبه‌ی صدا (حنجره) قرار دارد. این غده نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، تولید هورمون‌های تیروئید T3 و T4 و کنترل میزان مصرف انرژی بدن دارد. در صورتی که غده تیروئید به هر دلیلی بزرگ شود، این وضعیت به عنوان “گواتر” شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند بدون درد باشد و گاهی اوقات فقط به دلیل افزایش حجم غده تیروئید تشخیص داده می‌شود، اما ممکن است علائمی مانند تنگی نفس، مشکل در بلع یا صدای خشن ایجاد کند. با من همراه باشید تا در این مقاله از دکتر مایکو بیشتر با این بیماری و خطرات احتمالی آن آشنا شویم.

گواتر چیست؟

یکی از انواع بیماری های غدد است که به بزرگ شدن غده تیروئید اشاره دارد. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله کمبود ید، عوامل ژنتیکی، عفونت‌ها، یا حتی برخی بیماری های خودایمنی مانند بیماری گریوز یا هاشیموتو. در برخی موارد، گواتر ممکن است بدون هیچ علائم آشکاری باشد و تنها با معاینه‌ی فیزیکی یا تصویربرداری پزشکی تشخیص داده شود. در موارد دیگر، می‌تواند به طور قابل توجهی اندازه‌‎ی گردن را تغییر دهد و علائمی مانند تنگی نفس، سرفه یا دشواری در بلع ایجاد کند.

اگر می خواهید بدانید که به این بیماری مبتلا شده اید یا چقدر در خطر آن هستید، می توانید غربالگری دکتر مایکو را انجام دهید. پس از تکمیل این فرم شما می توانید درصد احتمال خطر ابتلا به هرگونه اختلال تیروئیدی را در خود متوجه شوید و بلافاصله تحلیل پاسخ های خود را بخوانید. درنهایت توصیه هایی هم برای پیشگیری و درمان این اختلالات در اختیارتان قرار می گیرد.

خبر خوب این است که تحلیل اولین فرم غربالگری که پر کنید برای شما کاملا رایگان است. کد تخفیف ۱۰۰ درصدی اولین غربالگری: first_screening

علت گواتر چیست؟

دلایل متعددی می‌تواند منجر به بروز این بیماری شود از جمله:

• کمبود ید: یکی از شایع‌ترین علل گواتر در سطح جهانی کمبود ید در رژیم غذایی است. ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است.
• بیماری‌های خودایمنی: بیماری گریوز و بیماری هاشیموتو دو بیماری خودایمنی هستند که می‌توانند باعث بروز گواتر شوند.
• عفونت‌ها و التهابات: برخی عفونت‌ها یا التهابات تیروئید می‌توانند باعث تورم غده شوند.
• ندول‌های تیروئید: وجود ندول‌ها یا تومورهای کوچک در تیروئید می‌تواند به گواتر منجر شود.
• مصرف داروهای خاص: برخی داروها ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند و باعث بزرگ شدن آن شوند.

علائم بیماری گواتر در زنان

علائم گواتر می‌تواند بسته به شدت و علت بیماری متفاوت باشد. در زنان، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تورم در ناحیه گردن: این تورم معمولاً بدون درد است و ممکن است به تدریج بزرگتر شود.
• تنگی نفس یا مشکل در بلع: این علائم به دلیل فشار گواتر بر روی تراشه یا مری ایجاد می‌شود.
• خستگی مفرط: تغییرات در سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به خستگی مفرط و بی‌حالی شود.
• افزایش یا کاهش وزن غیر معمول: بسته به اینکه تیروئید بیش فعال یا کم‌فعال باشد، می‌تواند باعث تغییرات وزنی شود.
• قاعدگی نامنظم: تغییرات در عملکرد تیروئید می‌تواند به نامنظمی‌های قاعدگی یا حتی ناباروری زنان منجر شود.
• تغییرات خلق و خو: اضطراب، افسردگی و تغییرات خلقی دیگر می‌تواند از علائم اختلالات تیروئید باشد.

آیا گواتر سرطان است؟

این بیماری به خودی خود سرطان نیست، اما در برخی موارد، ممکن است حاوی ندول‌های سرطانی باشد. بیشتر گواترها خوش‌خیم هستند و فقط در موارد نادری ممکن است سرطانی شوند. معاینه‌های دقیق پزشکی، از جمله آزمایش خون، اولتراسوند و بیوپسی می‌تواند به تشخیص وجود سرطان در گواتر کمک کند. اگرچه انواع سرطانی این بیماری نسبتاً نادر هستند، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب اهمیت بالایی دارد.

علائم گواتر سرطانی

علائم گواتر سرطانی ممکن است شبیه به علائم گواترهای خوش‌خیم باشد، اما برخی علائم هشداردهنده می‌تواند به شناسایی سرطان کمک کند:

• ندول‌های سخت و ثابت: اگر غده تیروئید حاوی ندول‌های سخت و ثابت باشد که به مرور زمان بزرگ می‌شوند، این می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.
• تغییرات در صدا: صدای خشن یا تغییرات صدا بدون دلیل واضح ممکن است به دلیل فشار سرطان بر روی اعصاب حنجره ایجاد شود.
• درد گردن: درد مداوم در ناحیه گردن یا گوش می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان تیروئید باشد.
• تورم غدد لنفاوی: بزرگ شدن غدد لنفاوی نزدیک به تیروئید ممکن است به دلیل گسترش سرطان باشد.

گواتر کم کار

گواتر کم کار به وضعیتی اشاره دارد که در آن تیروئید بزرگ می‌شود اما عملکرد هورمونی آن کاهش می‌یابد. این حالت اغلب به دلیل بیماری هاشیموتو ایجاد می‌شود. علائم گواتر کم کار شامل خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، افسردگی و حساسیت به سرما می‌شود. درمان این وضعیت معمولاً شامل مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید است.

گواتر هاشیموتو

گواتر هاشیموتو یکی از شایع‌ترین انواع این بیماری است که به دلیل بیماری خودایمنی هاشیموتو ایجاد می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به تیروئید حمله می‌کند و باعث التهاب و کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود. این وضعیت می‌تواند به گواتر کم‌کار منجر شود و علائمی مانند خستگی، افزایش وزن و افسردگی ایجاد کند.

گواتر سمی چیست؟

به وضعیتی اشاره دارد که در آن تیروئید به طور غیر طبیعی فعال است و هورمون‌های تیروئید را بیش از حد تولید می‌کند. این وضعیت معمولاً به دلیل بیماری گریوز یا ندول‌های سمی تیروئید ایجاد می‌شود. علائم گواتر سمی شامل کاهش وزن، تپش قلب، تعریق بیش از حد و اضطراب می‌شود. درمان ممکن است شامل داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو یا جراحی باشد.

گواتر در کودکان

اگرچه گواتر بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود، اما کودکان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت‌های گواتر در کودکان می‌تواند شامل کمبود ید، اختلالات ژنتیکی یا بیماری‌های خودایمنی باشد. علائم گواتر در کودکان ممکن است شامل تورم گردن، خستگی، مشکلات تحصیلی و تغییرات رفتاری باشد. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

راه درمان‌ گواتر چیست؟

انتخاب راه درمان گواتر بستگی به نوع و علت آن دارد. در ادامه به بررسی روش‌های مختلف درمان گواتر می‌پردازیم:

1. درمان دارویی
   • هورمون درمانی (لووتیروکسین): این دارو برای تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید در بدن استفاده می‌شود. هورمون درمانی معمولاً در موارد گواتر غیرسمی یا زمانی که کم‌کاری تیروئید عامل بروز گواتر است، مؤثر است.
   • داروهای ضد تیروئیدی: برای کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی در موارد گواتر سمی یا پرکاری تیروئید استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً شامل متیمازول یا پروپیل تیواوراسیل هستند.
2. درمان با ید رادیواکتیو
   • در این روش، دوز کوچکی از ید رادیواکتیو به بیمار داده می‌شود که توسط تیروئید جذب شده و باعث کوچک شدن غده تیروئید می‌شود. این روش معمولاً در موارد پرکاری تیروئید و گواتر سمی استفاده می‌شود.
3. جراحی (تیروئیدکتومی)
   • جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید به‌ویژه در مواردی که گواتر بزرگ شده و بر روی نواحی اطراف فشار می‌آورد یا در صورت وجود تومورهای سرطانی در تیروئید انجام می‌شود. این روش ممکن است عوارضی مانند کم کاری تیروئید به همراه داشته باشد و نیاز به هورمون درمانی مادام‌العمر باشد.
4. درمان‌های طبیعی و تغذیه‌ای
   • افزایش مصرف ید: در مناطقی که کمبود ید وجود دارد، استفاده از مکمل‌های ید یا مصرف غذاهای غنی از ید مثل نمک یددار، ماهی و محصولات لبنی می‌تواند مفید باشد.
   • اجتناب از مواد غذایی گواترزا: برخی از مواد غذایی مانند سویا، کلم و گل کلم ممکن است عملکرد تیروئید را مختل کنند و باید از مصرف بیش از حد آن‌ها خودداری شود.
5. مدیریت استرس
   • استرس می‌تواند علائم گواتر را تشدید کند، به خصوص در مواردی که گواتر ناشی از بیماری های خودایمنی است. انجام تمرینات مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌های کاهش استرس می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.

غربالگری و پیشگیری از گواتر

پیشگیری از گواتر بستگی به علت اصلی آن دارد. در مناطقی که کمبود ید شایع است، مصرف نمک یددار می‌تواند از بروز گواتر جلوگیری کند. علاوه بر این، معاینات منظم تیروئید و انجام آزمایش‌های دوره‌ای نیز به شناسایی و درمان به موقع گواتر کمک می‌کند.

قرص برای درمان گواتر

داروهای مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که بسته به نوع آن تجویز می‌شوند. به عنوان مثال:

• لووتیروکسین: برای گواتر کم‌کار تجویز می‌شود و به تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند.
• متیمیزول: برای گواتر پرکار مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود.
• ید رادیواکتیو: در موارد خاص گواتر پرکار استفاده می‌شود تا غده تیروئید کوچک شود.

درمان گواتر عصبی

گواتر عصبی (همچنین به عنوان گواتر ناشی از استرس شناخته می‌شود) معمولاً با مدیریت استرس و تجویز داروهای ضد استرس درمان می‌شود. تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن و مشاوره روان‌شناختی نیز می‌تواند مفید باشد.

درمان گواتر پرکار

گواتر پرکار یا هیپرتیروئیدیسم نیاز به درمان جدی‌تری دارد. علاوه بر داروهایی مانند متیمیزول، ممکن است نیاز به ید رادیواکتیو یا جراحی باشد. انتخاب درمان مناسب به شدت بیماری، سن بیمار و سایر عوامل بستگی دارد که باید توسط پزشک تشخیص داده شود. شما می توانید با پزشکان دکتر مایکو به صورت حضوری و غیر حضوری مشورت کنید. در صورت ویزیت تصویری، تلفنی و متنی نگران نسخه ی داروهای خود نباشید. پزشکان می توانند در صورت نیاز برایتان نسخه ی الکترونیک صادر کنند.

درمان گواتر کم‌کار

در گواتر کم‌کار یا هیپوتیروئیدیسم، درمان اصلی شامل تجویز هورمون‌های تیروئید به شکل قرص (مانند لووتیروکسین) است. این درمان به تنظیم سطح هورمون‌ها کمک کرده و علائم بیماری را کاهش می‌دهد.

درمان گواتر مولتی ندولار

گواتر مولتی ندولار به معنای وجود چندین ندول در تیروئید است. این نوع گواتر ممکن است با دارو یا جراحی درمان شود. در صورتی که ندول‌ها باعث علائم شدید شوند یا احتمال سرطان وجود داشته باشد، جراحی توصیه می‌شود.

درمان گواتر در کودکان

درمان گواتر در کودکان بسته به علت و شدت آن متفاوت است. معمولاً درمان شامل تجویز هورمون‌های تیروئید، مکمل‌های ید و در موارد نادر جراحی می‌شود. پیگیری منظم و ارزیابی دقیق وضعیت کودکان ضروری است.

درمان گواتر خفیف

گواتر خفیف معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد و ممکن است فقط نیاز به پیگیری منظم پزشکی داشته باشد. در برخی موارد، استفاده از مکمل‌های ید می‌تواند مفید باشد، اما این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود.

«اگر شما هم اطلاعات، تجربه و سوالی در مورد بیماری گواتر و درمان آن دارید، با ما و سایر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/goiter/symptoms-causes/syc-20351829

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/iodine-deficiency