معجزه درمان اسهال: درمان اسهال آبکی، شدید، ویروسی، حاد و… در بزرگسالان و کودکان چگونه است؟ درمان خانگی و داروها (قرص و شربت)

درمان اسهال و چگونگی انجام آن، به شدت بیماری بستگی دارد. درمان اسهال خفیف و بدون عارضه اغلب در خانه و با استفاده از داروهای گیاهی و قرص های بدون نسخه انجام می شود. با این حال، داروهای بدون نسخه همیشه راه حل خوبی نیستند و اگر مشکل ناشی از عفونت یا انگل باشد، باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کرد مخصوصا برای درمان نوزادان و کودکان. یک قانون کلی وجود دارد که اگر تب دارید و یا خون در مدفوع خود مشاهده می کنید، از داروهای بدون نسخه استفاده نکنید و حتما در این موارد به پزشک مراجعه کنید. در ادامه با دکترمایکو همراه باشید تا با روش های درمان اسهال در کودکان و بزرگسالان آشنا شویم.

اصلی ترین راه درمان اسهال چیست؟

در بیشتر موارد، یک دوره ی اسهال در عرض چند روز برطرف می شود و منجر به هیچ مشکل دیگری برای سلامتی نمی شود. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای درمان در خانه انجام دهید تا سریعتر این بیماری گوارشی و آزاردهنده بهبود یابد:

• مایعات از دست رفته را جایگزین کنید.

علاوه بر آب خوردن کافی، مهم است که الکترولیت های از دست رفته (مواد معدنی بدن مانند سدیم و پتاسیم) را با مصرف آب با الکتولیت های اضافه شده، نوشیدنی های ورزشی، آب میوه و آبگوشت جبران کنید. به میزان قند موجود در این نوشیدنی ها توجه کنید، زیرا قند زیاد می تواند علائم شما را بدتر کند.

• رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

داشتن یک رژیم غذایی ملایم ممکن است برای سیستم گوارش شما آسان‌تر باشد و به کاهش علائم کمک کند. یک رژیم غذایی ملایم شامل غذاهایی است که نرم، تند و کم فیبر هستند. همچنین باید از غذاهای خام، غذاهای سرخ شده و نوشیدنی هایی که الکل یا کافئین در آن ها وجود دارد، خودداری کنید.

• داروهای بدون نسخه (OTC) را امتحان کنید.

داروهای بدون نسخه می توانند به کاهش ناراحتی ناشی از علائم این مشکل گوارشی کمک کنند. گزینه‌ها شامل لوپرامید، (که معمولاً با نام Imodium شناخته می‌شود) و بیسموت ساب سالیسیلات یا Pepto-Bismol است. اما قبل از مصرف این داروها از پزشک سوال کنید، زیرا ممکن است برای همه این موارد مناسب نباشند. برای اینکار حتما لازم نیست به صورت حضوری به مطب یا بیمارستان مراجعه کنید. برای مواردی که نیاز به حضور فیزیکی نیست بهتر است به صورت آنلاین توسط پزشکان دکتر مایکو ویزیت شوید.

• مشکلات زمینه ای را درمان کنید.

اسهال ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی تر مانند آلرژی، مسمومیت غذایی یا اختلال گوارشی یا حتی یک بیماری سیستمیک باشد. پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا مشکل اساسی را از طریق آزمایش مشخص کند و یک برنامه ی درمانی مناسب ارائه دهد.

• ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک باشد.

اگر مشکل شما ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک آنتی بیوتیک برای کمک به بهبود شما تجویز می کند. آنتی بیوتیک ها همچنین می توانند در درمان اسهال ناشی از انگل ها نقش داشته باشند. اگر یک ویروس به شما حمله کرده باشد، آنتی بیوتیک ها کمکی نمی کنند.

نوع درمان اسهال	کاربرد	مثال‌ها	مزایا	محدودیت‌ها
درمان خانگی	خفیف	رژیم BRAT، محلول ORS	ایمن و بدون عوارض جانبی	درمان زمان زیادی می برد
دارویی	متوسط	لوپرامید، بیسموت ساب‌سالیسیلات	تاثیر سریع	برخی موارد منع مصرف دارد
درمان طبیعی	خفیف	چای بابونه، ماست پروبیوتیک	طبیعی و در دسترس	ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد

اسهال بعد از چند روز خطرناک است؟

معمولاً اسهال حاد در عرض چند روز خود به خود بهبود می‌یابد. اما اگر اسهال بیش از دو روز طول بکشد و بهبود نیابد، باید به پزشک مراجعه کرد. اسهال مزمن که بیش از چهار هفته ادامه داشته باشد، نیز نیاز به بررسی‌های پزشکی دارد. علائم زیر نشان می‌دهند که اسهال نیاز به توجه فوری پزشکی دارد:

• کم‌ آبی شدید: کاهش ادرار، خشکی دهان و زبان، تشنگی شدید و سرگیجه؛
• خون در مدفوع: مدفوع خونی یا سیاه؛
• تب بالا: تب بیش از 38.5 درجه سانتیگراد؛
• درد شکم: درد شدید یا مداوم در ناحیه شکم.

درمان خانگی اسهال کودکان و بزرگسالان

درمان اسهال شامل روش های مختلفی می شود که عبارت اند از:

1. پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها منابع باکتری های خوب و مفید هستند که در مجرای روده برای ایجاد یک محیط روده سالم کار می کنند. آنها اساساً میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که علاوه بر شکل پودر و قرص، در غذاهای خاصی وجود دارند از جمله:

2. هیدراتاسیون (بهبود آب بدن)

آب رسانی به بدن برای درمان اسهال بسیار اهمیت دارد. کم آبی بدن در اثر این بیماری می تواند در کودکان خردسال و بزرگسالان کشنده باشد. در شیرخواران دادن شیر مادر به نوزاد باید ادامه یابد.

مطالعات نشان داده اند که برای بزرگسالانی که علائم خفیف دارند، نوشیدنی های ورزشی و محلول های آبرسانی بدون نسخه موثر هستند. الکل، شیر، نوشابه و سایر نوشیدنی های گازدار یا کافئین دار نباید برای هیدراتاسیون استفاده شوند، زیرا ممکن است علائم بیمار را بدتر کنند.

باکتری های خوبی که در مجرای روده شما زندگی می کنند برای عملکرد طبیعی گوارش ضروری هستند. آنها نقش مهمی در محافظت از روده در برابر بیماری های عفونی دارند. هنگامی که سیستم گوارش شما توسط آنتی بیوتیک ها تغییر می کند یا تحت تأثیر باکتری ها یا ویروس های ناسالم قرار می گیرد، ممکن است دچار این مشکل شده و نیازمند درمان اسهال شوید. پروبیوتیک ها می توانند با بازگرداندن تعادل باکتری ها در روده به درمان اسهال و دل پیچه کمک کنند.

3. قرص اسهال

اگر علائم شما شدید نباشد، چندین داروی بدون نسخه (با نظارت پزشک) می توانند به درمان اسهال کمک کنند. انواع قرص درمان اسهال بدون نسخه عبارتند از:

• بیسموت ساب سالیسیلات
• لوپرامید (ایمودیوم)

این دارو ها می توانند علائم را بهبود ببخشند، اما عامل اصلی را درمان نمی کنند. ضمنا، استفاده از این داروها برای درمان اسهال مزمن و بدون نظارت پزشک ممنوع است.

4. برای درمان اسهال چه بخوریم؟

در حالی که ممکن است در این شرایط خوردن غذا غیر منطقی به نظر برسد، اما خوردن برخی غذاها می تواند به کاهش علائم و درمان اسهال کمک کند پس لازم است بدانیم که برای درمان سریع اسهال چه بخوریم. این غذاها، غذاهای کم فیبری هستند که باعث سفت شدن مدفوع می شوند. برخی از این مواد عبارت اند از موز، برنج سفید، سس سیب، نان تست، بلغور جو دوسر، سیب زمینی آب پز، مرغ آب پز و سوپ مرغ.

5. مواد غذایی که باید از آنها پرهیز کنید!

غذاهای سرخ شده و چرب معمولاً در افرادی که درمان اسهال در آن ها به سرانجام نرسیده به خوبی تحمل نمی شوند. همچنین باید غذاهای پرفیبر مانند سبوس و میوه ها و سبزیجات (که می توانند نفخ معده را افزایش دهند) را محدود کرد. غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد عبارتند از:

• شیرین کننده های مصنوعی (موجود در آدامس، نوشابه های رژیمی و جایگزین های قند)
• لوبیا، نخود سبز، نخود فرنگی و ذرت
• انواع توت ها و آلو
• کلم بروکلی
• کلم و گل کلم
• قهوه
• شیر و بستنی
• سبزیجات برگ سبز
• فلفل
• چای
• و البته ترک اعتیاد به الکل

درمان اسهال و استفراغ در بزرگسالان

اسهال و استفراغ هم‌زمان می‌تواند نشانه مسمومیت غذایی، ویروس معده یا عفونت باشد. برای درمان به این نکات توجه کنید:

1. مصرف مایعات: آب، چای گیاهی، یا محلول‌های الکترولیتی مصرف کنید.
2. استراحت کنید: برای بازسازی انرژی بدن، فعالیت‌های خود را محدود کنید.
3. مصرف غذاهای ملایم: رژیم BRAT شامل موز، برنج، سس سیب، و نان تست مناسب است.
4. داروهای ضد تهوع و ضد اسهال: با مشورت پزشک از داروهایی مانند لوپرامید یا متوکلوپرامید استفاده کنید.

اگر استفراغ مداوم، درد شدید شکم یا علائم کم‌آبی مشاهده شد، به پزشک مراجعه کنید.

درمان اسهال طولانی مدت در بزرگسالان

اسهال طولانی‌مدت ممکن است به مشکلات زمینه‌ای مانند سندرم روده تحریک‌ پذیر (IBS)، عفونت‌های مزمن یا اختلالات جذب غذا اشاره داشته باشد. روش‌های درمانی عبارتند از:

• ارزیابی علت اصلی: آزمایش مدفوع و خون برای شناسایی عفونت‌ها یا عدم تحمل غذایی.
• رژیم غذایی خاص: از غذاهای محرک مانند لبنیات، گلوتن، یا غذاهای چرب اجتناب کنید.
• مصرف پروبیوتیک‌ها: این مکمل‌ها می‌توانند تعادل باکتری‌های مفید روده را بازگردانند.
• مشورت با متخصص: اگر اسهال بیش از چهار هفته ادامه داشت، مراجعه به متخصص گوارش ضروری است.

به یاد داشته باشید که درمان بر اساس علت اصلی تعیین می‌شود، بنابراین تشخیص دقیق مهم است.

داروی گیاهی برای درمان اسهال و دل پیچه

زغال اخته یک گیاه قابض (سفت کننده) است که به طور سنتی برای درمان اسهال استفاده می شود. گیاهان قابضی که به طور سنتی برای اسهال استفاده می شود شامل برگ شاه توت، پوست ریشه شاه توت، برگ بلوبری و برگ تمشک قرمز است.

عسل برای اسهال

مطالعات نشان می دهد که عسل ممکن است به تسکین شرایط دستگاه گوارش مانند درمان اسهال مرتبط با گاستروانتریت، کمک کند.

دمنوش برای درمان اسهال

دمنوش بابونه سبک و خوش طعم است و اغلب به عنوان یکی از تسکین دهنده ترین انواع دمنوش شناخته می شود. این دمنوش برای شل کردن عضلات گوارشی و درمان مشکلاتی مانند گاز معده، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ و البته درمان اسهال استفاده می شود.

قویترین داروی گیاهی برای اسهال

خاکشیر. خاکشیر را می توان قویترین داروی گیاهی برای اسهال شناخت که ضد عطش است. جالب این است که هم برای یبوست و هم برای رفع اسهال می توان از آن بهره برد.

درمان اسهال شدید

درمان نوع حاد و شدید این مشکلادر کودکان و بزرگسالان متفاوت است.

درمان اسهال شدید در بزرگسالان

در بزرگسالان، اسهال حاد در ابتدا با هیدراتاسیون (آبرسانی به بدن) و سپس با مصرف قرص های ضداسهال مانند لوپرامید و بیسموت ساب سالیسیلات درمان می شود. لازم به ذکر است که پزشکان مصرف انواع قرص درمان اسهال را در شرایط وجود تب و خون در مدفوع ممنوع کرده اند زیرا در این شرایط باید علت های مختلف بررسی شود. در اسهال حاد، ممکن است برای مدت کوتاهی اشتهای خود را از دست بدهید. وقتی اشتهای شما برگشت، می توانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید.

درمان اسهال و استفراغ

درمان این دو مشکل می تواند هم از تغذیه مناسب و هم استراحت مخصوصا در کودکان انجام شود. در این صورت بهتر است زودتر با پزشک مشورت کنید که از افزایش میزان ویروس و باکتری ها در بدن جلوگیری شود.

درمان اسهال شدید در کودکان

داروهای بدون نسخه می توانند برای نوزادان، کودکان نوپا و خردسالان خطرناک باشد. قبل از دادن داروی بدون نسخه به کودک خود حتما باید با پزشک مشورت کنید. اگر بچه در سن شیرخوارگی هست، باید شیر خوردن مثل سابق ادامه یابد که هیدراتاسیون آن به خوبی انجام شود.

درمان اسهال کودکان و نوزادان

درمان اسهال کودکان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. از دست دادن آب بدن نگرانی اصلی در این شرایط است. در بیشتر موارد، درمان شامل جایگزینی مایعات از دست رفته است. کودکان باید مایعات زیادی بنوشند زیرا این موضوع به جایگزینی مایعات از دست رفته بدن کمک می کند. اگر کودک شما کم آب است، حتما این موارد را رعایت کنید:

• مصرف نوشیدنی هایی به نام محلول های گلوکز-الکترولیت
• عدم مصرف آبمیوه و نوشابه
• عدم مصرف آب بیش از حد
• تداوم شیر دهی به کودک شیر خوار. کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند اغلب کمتر به این مشکل گوارشی مبتلا می شوند.

داروی اسهال کودکان

در کودکان، مصرف قرص های ضد اسهال مانند لوپرامید توصیه نمی شود و می تواند خطرناک باشد. در این شرایط، تنها محلول های آبرسانی مخصوص کودکان است که آن ها می توانند مصرف کنند.

شربت اسهال کودکان

در اسهال متوسط ​​تا شدید، کودک شما ممکن است نیاز به نوشیدن محلول آبرسانی خوراکی (ORS) مانند Pedialyte داشته باشد تا از کم آبی بدن جلوگیری شود. ORS جایگزین الکترولیت ها و مایعات موردنیاز کودک می شود. این محلول را می توان به صورت مایع، پودر یا بستنی در اکثر داروخانه ها و بدون نسخه خریداری کرد.

چک لیست درمان اسهال نوزاد

در مورد نوزادان بهتر است علاوه بر موارد ذکر شده یعنی مصرف مایعات، ماست و غذاهای مناسب (اگر به اندازه ی کافی نوزاد بزرگ شده باشد) لازم است سریع پوشک نوزاد عوض شود. همچنین از آنجایی که ممکن است نوزاد درد و ناراحتی زیادی را تجربه کند باید به اندازه ی کافی به او توجه و محبت شود. نکته ی مهم این است که در نوزادان این مشکل می تواند عوارض زیادی داشته باشد پس بهتر است در صورت وجود تکرار استفراغ، نشانه های کم آبی (خشکی دهان، گریه بدون اشک، عدم ادرار کردن طی شش ساعت)، مدفوع سیاه، خون در مدفوع و یا تب باید واکنش سریعی داشته باشید و به پزشک مراجعه کنید.

درمان اسهال آبکی زرد

در این شرایط بیمار حجم مایعات بیشتری را از دست می دهد پس درمان اسهال آبکی با فشار یکی از مهم ترین اقدامات است تا فرد دچار کم آبی نشود. تنها تفاوت در درمان اسهال آبکی زرد با بقیه، مصرف بیشتر مایعات و توجه بیشتر و بهتر به هیدراتاسیون است.

درمان اسهال آبکی در بزرگسالان شامل چندین مرحله است:

1. مصرف مایعات: برای جلوگیری از کم‌آبی، مصرف مایعات فراوان مانند آب، سوپ و محلول‌های الکترولیت ضروری است.
2. رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای سبک و کم‌چرب مانند موز، برنج، سیب‌زمینی پخته، و نان سفید. اجتناب از غذاهای چرب، ادویه‌دار و لبنیات.
3. استفاده از داروهای بدون نسخه: مانند لوپرامید (Imodium) و بیسموت ساب‌سیلیلات (Pepto-Bismol) برای کاهش علائم اسهال.
4. استراحت: بدن نیاز به استراحت دارد تا بتواند با عفونت مقابله کند.

درمان خانگی اسهال آبکی

برای درمان خانگی اسهال آبکی می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید:

• آب برنج: یک فنجان آب برنج جوشیده را بنوشید تا مدفوع سفت شود.
• چای زنجبیل: زنجبیل تازه را دم کنید و با عسل مصرف کنید تا معده آرام شود.
• موز رسیده: پتاسیم موز به جبران مواد معدنی از دست رفته کمک می‌کند.
• سوپ ساده: سوپ مرغ یا آب گوشت سبک برای تأمین انرژی و آب مناسب است.

اگر علائم تشدید شدند یا به کم‌آبی منجر شد، به دنبال درمان پزشکی باشید.

درمان اسهال ویروسی

درمان اسهال ویروسی بستگی به نوع ویروس عامل دارد. در ابتدای درمان، هیدراتاسیون باید انجام شود اما برای ادامه ی درمان، مهم است که کشت مدفوع انجام و عامل ویروس مشخص شود و درمان آنتی بیوتیک مناسب با آن ویروس شروع شود. می‌توان از روش‌های زیر برای کاهش علائم استفاده کرد:

1. مصرف مایعات فراوان: برای جلوگیری از کم‌آبی بدن.
2. استفاده از داروهای بدون نسخه: مانند لوپرامید برای کاهش تعداد دفعات دفع.
3. رعایت بهداشت: شستن دست‌ها به طور منظم و اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار.
4. رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای سبک و کم‌چرب.

درمان اسهال بیماران کرونایی

اگر همراه با عفونت کووید، این مشکل گوارشی را نیز تجربه می‌کنید، پس مهم است که هیدراته بمانید، زیرا مایعات زیادی از دست خواهید داد. در این مدت لازم است که علائم خود را دقیق زیر نظر داشته باشید. اگر بعد از چند روز بهتر نشدید، می توانید با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا دارو برای درمان اسهال ضروری است یا خیر.

درمان اسهال ناشی از استرس

همانطور که معلوم است، در این نوع از اسهال استرس عامل اصلی است که باید درمان شود. در این بیماران پس از درمان استرس و کاهش آن، اسهال بیمار نیز بهبود می یابد.

منابع:

www.healthline.com

www.medicalnewstoday.com

www.health.com