نفخ معده یکی از مشکلاتی است که روزانه بسیاری از افراد را درگیر خود می‌کند. اما اگر بتوان دلیل نفخ شکم را فهمید، راحت‌تر می‌توان آن را از بین برد و درمان کرد. به طور کلی برای رفع نفخ شکم باید بدانید که مصرف چه خوراکی‌هایی شما را درگیر این مشکل می‌کند. در ادامه با دکتر مایکو همراه باشید تا مطالب بیشتری را درباره نفخ در اختیار شما قرار دهیم.
نفخ معده چیست؟
منظور از نفخ شکم چیست؟ گاهی اوقات با وجود اینکه غذای زیادی نخورده‌اید، احساس می‌کنید که شکم شما بزرگ و سنگین شده است و دچار یک مشکل یا بیماری گوارشی شده اید. اما در واقع نفخ روده دلیل این بزرگی و سنگینی است. هنگامی که نفخ معده ایجاد می‌شود، میزان زیادی باد در روده‌ها حرکت می‌کنند که در نهایت احساس سنگینی را در فرد به وجود می‌آورد.
علت نفخ دائمی شکم و باد شکم
در اغلب موارد علت نفخ زیاد می‌تواند سوء هاضمه یا وجود حجم زیادی گاز در روده‌ها و معده باشد. برخی از دلایل نفخ دائمی شکم عبارتند از:
مواد غذایی
مواد غذایی مانند کرم بروکلی، انواع آلو، عدس و… برای حذف شدن نیاز به مدت زمان زیادی دارند. فرایند هضم شدن این مواد غذایی می‌تواند مقدار زیادی گاز آزاد کند. این گاز در نهایت باعث ایجاد نفخ روده یا همان نفخ معده می شود.
بلعیدن هوا
افراد زیادی هنگام غذا خوردن و آشامیدن مقداری هوا را می‌بلند. در صورت زیاد بودن این مقدار، در نهایت فرد مبتلا به مشکل نفع معده خواهد شد. اقداماتی مانند سیگار کشیدن، مصرف نوشابه‌های گازدار، خوردن غذا با سرعت زیاد و… از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند میزان هوای بیشتری را وارد معده کنند.
شرایط پزشکی
گاهی اوقات مشکل نفع معده ریشه پزشکی دارد. ممکن است فرد به دلیل داشتن مشکلاتی مانند عدم تحمل لاکتوز، مشکلات گوارشی مانند یبوست، بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر، رفلاکس معده، زخم معده با مشکل نفخ معده مواجه شوند.
علت نفخ شکم در زنان چیست؟
اما همیشه مشکل نفخ معده به دلیل رژیم غذایی نیست. گاهی اوقات بیماری‌هایی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر یا تغییرات هورمونی در خانم‌ها ممکن است موجب نفخ شکم شوند. گاهی اوقات ممکن است دلیل نفخ معده در زنان، به رحم و تخمدان آن‌ها مربوط باشد. در صورت وجود این چنین مشکلی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نفخ معده عصبی
گاهی ممکن است فرد بدون اینکه خوراکی‌های نفاخ را میل کرده باشد، با این مشکل مواجه شود. در این شرایط دلیل این مشکل استرس زیاد است. این نفخ می‌تواند با علائم دیگری مانند سکسکه و… ظاهر شود که این موضوع به دلیل یک مشکل جدی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر است.
نفخ شکم در بارداری
نفخ معده در بارداری نیز می‌تواند معضلی باشد. مصرف دمنوش زنجبیل، پودر گشنیز و بابونه راه‌های درمان نفخ معده در دوران بارداری هستند. همچنین می‌توان برای درمان نفخ و کاهش باد معده، آب بیشتری نوشید. بانوان باردار بهتر است در این دوران به رژیم غذایی خود توجه کنند و تا جایی که می‌توانند فعالیت بدنی داشته باشند. بهتر است آن‌ها کمتر از مواد غذایی که نفاخ هستند، استفاده کنند.
نفخ معده نوزاد
نفخ روده در نوزادان مشکل شایعی است و نباید زیاد نگران آن باشید. هنگامی که نوزادان شیر می‌خورند، هوا وارد بدن آن‌ها می‌شود. گاهی اوقات ممکن است نوزاد هنگام گرفتن سینه مادر موقعیت درستی نداشته باشد یا شیشه شیر را به درستی در دهان او قرار نداده باشند، در چنین شرایطی هوا وارد بدن او خواهد شد و روده او نفخ خواهد کرد.
نفخ شکم در پریودی
در دوران پریودی به دلیل تغییرات سطح هورمونی، فرد دچار معده درد و یا گاهی نفخ معده می‌شود. شکم در دوران پریودی یک مشکل کاملا طبیعی است که چندین روز قبل از شروع پریودی آغاز می‌شود و تا چند روز پس از آن نیز ادامه دارد. گروهی از بانوان به محض شروع خونریزی نفخشان بهبود می‌یابد و گروهی دیگر تا پایان دوران پریودی با مشکل سفتی شکم و نفخ درگیر هستند. دلیل نفخ در دوران پریودی می‌تواند به ژنتیک و رژیم غذایی مربوط باشد.
دیابت و نفخ شکم
جالب است بدانید که بیماران مبتلا به دیابت ممکن است در طول زندگی خود نفخ را تجربه کنند. در واقع می‌توان گفت عدم کنترل دیابت می‌تواند یکی از عوامل ایجاد نفخ شکم باشد.
علائم نفخ معده
نفخ شکم نیز مانند هر مشکل دیگری در بدن با علائمی ظاهر می‌شود. ممکن است فرد پس از نفخ طولانی با مشکلات متعددی دیگری نیز مواجه شود که برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند:
نفخ معده و تنگی نفس
نفخ معده می‌تواند به دیافراگم فشار وارد کند، از این رو می‌تواند موجب احساس تنگی نفس شود. تنفس کوتاه، سکسکه از علائم نفخ شکم و تنگی نفس هستند؛ زیرا هنگام نفخ روده دیافراگم فضای زیادی برای باز و بسته شدن ندارد. در صورت طولانی شدن این مدت زمان، میزان اکسیژن لازم برای تنفس فرد کاهش می‌یابد و او در نهایت به مشکلاتی مانند تپش قلب، مشکلات تعادلی، استرس و… می‌شود.
نفخ معده و سرگیجه
گاهی درد شکم و سرگیجه با هم اتفاق می‌افتند.
نفخ معده و تپش قلب
نفخ شکم می‌تواند به مرور موجب تپش قلب شود.
نفخ معده و حالت تهوع
گاهی نفخ در فرد به قدری شدید است که او احساس حالت تهوع می‌کند.
درمان نفخ معده
به طور کلی درمان نفخ به دلیل بروز آن بستگی دارد. اگر علت نفخ شکم رژیم غذایی باشد، باید در برنامه غذایی خود تغییراتی ایجاد کنید. اما اگر این مشکل به دلیل هورمون‌ها باشد، باید از دارو یا مکمل‌ها برای تنظیم هورمون‌ها استفاده کنید. به طور کلی اگر نفخ شما ریشه بیماری خاصی داشته باشد، پزشک پس از معالجه برای درمان شما دارو تجویز خواهد کرد.
از بین بردن نفخ شکم فوری
به طور کلی برای از بین بردن رفع شکم فوری در منزل راهکارهای زیادی وجود دارد. برخی از این راهکارهای رفع نفخ شکم عبارتند از:
- دفع مدفوع
- آهسته غذا خوردن
- رها کردن گاز روده
- پرهیز از جویدن آدامس
- تنفس عمیق
- پرهیز از نوشیدن آب و مایعات توسط نی
داروی نفخ معده
همانطور که بیان کردیم اگر علت نفخ شما، وضعیت پزشکی باشد، پزشک برای درمان این مشکل داروهایی را تجویز خواهد کرد. این دواها برای نفخ شکم می‌توانند شامل انواع آنتی بیوتیک، آنتی اسیدها، پروبیوتیک‌ها و ضد اسپاسم باشند. شما می‌توانید داروهایی مانند ملین‌ها یا داروهای ضد اسهال را بدون نسخه برای درمان مشکل خود تهیه کنید.
قرص مترونیدازول برای نفخ شکم
قرص مترونیدازول یک آنتیبوتیک است که پزشکان آن را برای درمان نفخ روده تجویز می‌کنند. اما مصرف این دارو بدون نسخه و تجویز دکتر ممکن است خطرناک باشد، پس بهتر است برای درمان نفخ خود به پزشک مراجعه کنید.
برای نفخ معده چی خوبه؟
به طور کلی مصرف داروهای گیاهی و شیمیایی برای نفخ معده مفید هستند. شما با مصرف هر یک از آن‌ها می‌توانید مشکل نفخ روده خود را برطرف کنید. اما بهتر است پیش از هر اقدامی نخست دلیل این مشکل را پیدا کنید تا بتوانید گام موثرتری بردارید.
برای رفع باد شکم چی بخوریم؟
لازم نیست همیشه برای درمان بیماری‌های خود از داروهای شیمیایی استفاده کنید. شما می‌توانید برای درمان نفخ روده داروهای گیاهی را مورد استفاده قرار دهید. برخی از این ترکیبات گیاهی بسیار ساده هستند و در اکثر منازل یافت می‌شوند. این ترکیبات عبارتند از:
- جعفری
- نعنا
- زنجبیل
بهترین دمنوش برای نفخ شکم
مصرف برخی دمنوش‌ها می‌تواند بهترین راهکار برای درمان نفخ معده باشند. این دمنوش‌ها هیچ عوارضی ندارند و برای درمان خانگی باد شکم بسیار مفید هستند. برخی از این دمنوش‌های گیاهی عبارتند از:
- دمنوش چای نعنا
- دمنوش رازیانه
- دمنوش عسل و دارچین
- ترکیب آب و سرکه سیب
- دمنوش بابونه
- دمنوش آویشن و زیره
- دمنوش زردچوبه
- دمنوش گل سپاسی
عرقیات رفع نفخ معده
از قدیم تا به امروز نوشیدن عرقیات سنتی برای درمان مشکلات گوارشی و نفخ روده بسیار کارساز بوده است. برخی از عرقیات رفع نفخ معده عبارتند از:
عرق نعنا
عرق نعنا بهترین و معروف‌ترین عرقیات برای درمان نفخ معده است. مصرف این داروی گیاهی موجب شل شدن عضلات معده، رفع سوء هاضمه کاهش گرفتگی روده می‌شود. در نعنا ماده ضد التهاب قوی وجود دارد که می‌تواند موجب بهبود ورم معده شود و فرایند هضم غذا را راحت‌تر کند. همچنین این گیاه دارای خاصیت ضد یبوست است و می‌تواند دفع غذا را آسان‌تر کند. از این رو شما با نوشیدن تنها نصف فنجان عرق نعنا می‌توانید مشکل سنگینی معده خود را برطرف کنید.
شربت جعفری، لیمو و رازیانه
این شربت دارای رازیانه، عسل، لیمو و جعفری است. مصرف جعفری می‌تواند باکتری‌های بد داخل شکم را از بین برد و باعث شود کبد ماده‌ای به نام صفرا تولید کند. رازیانه موجب انقباض معده می‌شود و عضله‌های شکم را آرام می‌کند. لیمو دارای ماده‌ای است که خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند تاثیرات شربت جعفری، لیمو و رازیانه را چندین برابر کند.
شربت زنجبیل و ختمی برای نفخ معده
این نوشیدنی برای درمان نفخ شکم بسیار موثر است و مواد تشکیل دهنده آن شامل گل ختمی خشک شده، عسل طبیعی و زنجبیل تازه می‌شود. زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد و مواد درون آن به هضم غذا کمک زیادی می‌کنند. در واقع ترکیبات زنجبیل باعث تجزیه ذرات غذا می‌شود. مصرف گل ختمی نیز می‌تواند سیستم گوارش را آرام کرده و مشکل آن را به خوبی برطرف کند.
درمان نفخ شکم بعد از غذا
اگر شما پس از غذا خوردن دچار مشکل نفخ معده می‌شوید، باید هنگام غذا خوردن به برخی موارد توجه کنید تا دچار این مشکل نشوید. بهتر است تا جایی که می‌توانید مصرف مواد غذایی نفاخ مانند نخود، کلم، عدس، لوبیا و… را کاهش دهید. برای اینکه بعد از غذا دچار مشکل نفخ روده نشوید، بهتر است هنگام غذا خوردن آهسته غذا بخورید و از مصرف نوشیدنی‌های گازدار بپرهیزید.
همچنین باید هنگام غذا خوردن تا جایی که می‌توانید کمتر صحبت کنید؛ زیرا این کار باعث ورود هوا به معده می‌شود. شما تنها با رعایت این نکات ساده می‌توانید نفخ روده خود را کاهش دهید.
درمان یبوست و نفخ معده
اگر دچار مشکل یبوست شده‌اید، قطعاً نفخ شکم را نیز تجربه کرده‌اید. غذایی که توسط دستگاه گوارش هضم می‌شود، همان مدفوع است. هنگامی که مدفوع زمان زیادی در روده بماند و تخلیه نشود، مشکل نفخ روده ایجاد خواهد شد.
بواسیر و نفخ شکم
یبوست و نفخ روده می‌تواند در مدت زمان طولانی مشکل بواسیر را در فرد ایجاد کند. اگر عملیات دفع مدفوع به خوبی صورت گیرد، احتمال ابتلا فرد به مشکل بواسیر کاهش می‌یابد. اما گاهی نفخ می‌تواند نشانه بواسیر یا هموروئید باشد.
دیابت و نفخ معده
نفخ شکم یکی از شایع‌ترین مشکلات در افراد مبتلا به دیابت است.
آیا سنگ کیسه صفرا باعث نفخ معده می‌شود؟
بیماری سنگ کیسه صفرا موجب ایجاد یبوست مزمن می‌شود. یبوست خود دلیل نفخ و درد در معده است که با برطرف کردن آن این درد از بین می‌رود. اما اغلب افراد درد ناشی از سنگ کیسه صفرا را با درد یا التهاب معده اشتباه می‌گیرند. علائم درد معده با درد سنگ کیسه صفرا به قدری شبیه یکدیگر هستند که تنها معاینات دقیق پزشکی می‌تواند تشخیص درست را دهد.
برای نفخ شکم به چه دکتری مراجعه کنیم؟
به طور کلی نفخ معده مشکل چندان نگران کننده‌ای نیست. می‌توان با تغذیه سالم این مشکل را به راحتی حل کرد. اما اگر این مشکل دائمی یا شدید باشد و یا با مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال و کاهش وزن بدون دلیل همراه باشد، بهتر است به دکتر گوارش مراجعه کنید. پزشکی که در این زمینه تخصص دارد، پس از معاینه و بررسی علائم، بیماری را تشخیص خواهد داد.
ما در این مقاله از دکتر مایکو تلاش کردیم نفخ معده و علائم آن را بررسی کنیم. جهت دریافت مشاوره و برقراری ارتباط، می‌توانید با شماره‌های درج شده تماس بگیرید و یا به صورت آنلاین از سایت و اپلیکیشن دکتر مایکو نوبت ویزیت حضوری یا از راه دور خود را، یعنی به صورت تماس تصویری، تلفنی و متنی، ثبت کنید.
