علائم بیماری زونا چیست؟ از علت تا درمان

“بیماری زونا” یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد رشته‌های دردناک در قسمت‌های مختلفی از بدن می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن رخ دهد؛ اما معمولاً در اطراف سمت چپ یا راست بدن فرد پیچیده می‌شود. دکتر مایکو علائم این بیماری و نکات مهم درباره آن را به شما ارائه می‌دهد.

زونا چیست؟

این بیماری عفونی توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد شده و یک بیماری دردناک محسوب می‌شود. این بیماری جزو بیماری‌های کشنده نیست؛ اما می‌تواند زندگی فرد را در مواردی مختل کند. واکسن‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به این ویروس وجود دارند که به درمان زودهنگام این بیماری کمک می‌کنند.

آیا بیماری زونا واگیر دارد؟

بیماری Shingles تنها در صورتی می‌تواند مسری باشد که فرد با تاول‌های پوستی بیمار تماس مستقیم داشته باشد؛ یعنی از لباس‌های او استفاده کند یا ترشحات این تاول‌ها به روی پوست او ریخته شود؛ بنابراین تا زمانی که فرد تماسی با این ترشحات نداشته باشد امکان انتقال و سرایت بیماری وجود ندارد.

بیماری زونا چقدر طول می‌کشد؟

معمولاً زونا یا شینگل دو تا شش هفته زمان می‌برد تا به طور کامل درمان شود. بااین‌حال علائم زونا، ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از درمان تاول‌ها نیز وجود داشته باشند. برای بهبود سریع‌تر این ویروس بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از داروهای تجویز شده استفاده کنید. سامانه دکتر مایکو به شما در یافتن بهترین پزشکان متخصص برای ویزیت حضوری و همچنین آنلاین (تصویری، تلفنی و متنی) کمک می کند.

بیماری زونا در کودکان

بیماری زونا در کودکان نیز مشاهده می‌شود. احتمال ابتلا به این بیماری عفونی در کودکانی که واکسن آبله مرغان زده‌اند بسیار ضعیف است. بااین‌حال همچنان احتمال ابتلا به این بیماری در کودکان وجود دارد. خطر ابتلا به زونا با افزایش سن بیشتر شده و بیش از دو سوم موارد ابتلا در افراد بالای ۵۰ سال هستند. این بیماری در کودکانی که به نقص سیستم ایمنی دچار هستند، شیوع بیشتری دارد. از علائم این ویروس در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری زونا در بزرگسالان مخصوصاً سالمندان

اولین علامت زونا در سالمندان احساس درد در ناحیه‌ی به خصوصی از بدن است. بخش‌های مختلفی از بدن سالمندان مانند کمر، سینه، صورت، چشم و … درگیر می‌شوند.  این ویروس در سالمندان بیشتر از افراد با سنین پایین‌تر مشاهده می‌شود. یکی از عوارض زونا در بیماران نورالژی پس از هرپس یا PHN است. در این عارضه درد باقی ‌مانده و با ازبین‌رفتن تاول‌ها نیز رفع نمی‌شود به طوری که ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه داشته باشد.

از عوامل اصلی بروز PHN می‌توان به مواردی چون سیستم ایمنی ضعیف، سن بالای  50 سال، زونا شدید و درگیری اغلب قسمت‌های بدن اشاره کرد. برای درمان این بیماری در سالمندان از داروهای ضدویروسی مانند: Famvir، Valtrex و  Zovirax استفاده می‌شود.

 بیماری زونا در بارداری و تأثیر آن بر جنین

با شنیدن کلمه ی “زونا” ممکن است تصور کنیم که فقط افراد مسن تحت‌تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. اما باید توجه داشته باشیم که سیستم ایمنی ضعیف یکی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری است. مادران باردار نیز در دوران بارداری به دلیل ضعف بدنی ممکن است به انواع ویروس‌ها مبتلا شوند که بیماری زونا نیز یکی از آن ها است. علائم این بیماری در بارداری را مانند ناراحتی معده، خستگی و … در تصویر زیر مشاهده می کنید.

تشخیص بیماری زونا در افراد باردار برای پزشک بسیار آسان است. درصورتی‌که فرد در گذشته به آبله مرغان مبتلا بوده باشد ممکن است به این بیماری نیز دچار شود. چراکه در افرادی که هرگز به ابله مرغان مبتلا نشده‌اند، احتمال ابتلا به این ویروس صفر است. جوش‌های دردناک در یک قسمت از بدن می‌تواند از علائم بیماری زونا باشد. اجتناب از خاراندن یا کندن تاول‌ها اهمیت بسیار زیادی در بهبود این بیماری دارد. در صورت ابتلا به این بیماری در زمان بارداری باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا بلافاصله اقدامات درمانی انجام شود. مراجعه به پزشک می‌تواند در مدت‌زمان کوتاهی بیماری را درمان کند. شما می توانید برای گرفتن سریع نوبت حضوری و آنلاین از سامانه دکتر مایکو استفاده نمایید.

درمان زونا در بارداری

برای درمان بیماری زونا در زنان باردار از داروهای ضدویروسی مانند  آسیکلوویر، والاسیکلوویر و  فامسیکلوویر استفاده می‌شود. استفاده از چنین داروهایی در دوران بارداری بی‌خطر است. این بیماری احتمال سرایت به جنین در دوران بارداری را ندارد و عملاً هیچ خطری برای جنین ایجاد نمی‌کند. این ویروس برعکس آبله مرغان بوده و نمی‌تواند باعث ایجاد نواقص مادرزادی در جنین شود. افراد مبتلا به بیماری شینگل نمی‌توانند آن را به دیگران منتقل کنند؛ بنابراین خطری برای جنین ندارد. بااین‌حال مراجعه به پزشک و شروع هرچه سریع‌تر روند درمان در آن اهمیت زیادی دارد.

علائم و مراحل بیماری زونا

مراحل “بیماری شینگل“ به شرح زیر است:

• چند روز یا چند هفته قبل از بروز اختلالات پوستی علائمی مانند سوزش، خارش و سوزن‌سوزن‌شدن یا بی‌حسی در بخش‌هایی که تحت‌تأثیر اعصاب هستند، بروز پیدا می‌کند.
• علائمی مانند آنفولانزا، لرز، دل‌درد و اسهال نیز ممکن است قبل یا به همراه بروز علائم پوستی وجود داشته باشد.
• ورم و حساسیت به لمس در غدد لنفاوی نیز اتفاق می‌افتد.

 در مرحله فعال بیماری زونا یک‌رشته باریک از راش‌ پوستی در نواحی از بدن ظاهر می‌شود که ممکن است در سمت راست یا چپ بدن باشد. مایع داخل تاول‌ها در ابتدا زلال است؛ اما بعد از گذشت سه الی چهار روز کدر می‌شود. در این مرحله ممکن است دردی شبیه به سوراخ شدن پوست در قسمت‌های مختلف بدن حس شود. در حدود پنج‌روز بعد تاول‌ها می‌ترکند و مایع داخل آنها تخلیه می‌شود. این اختلالات حدود ۲ تا ۴ هفته بعد درمان می‌شوند.

مرحله نورالژی پس از هرپس یا همان تبخال شایع‌ترین عارضه این بیماری است. این حالت ممکن است تا یک ماه یا حتی سال‌ها طول بکشد. از علائم این دوره می‌توان به حساسیت به لمس، درد مداوم، سوزش و سوزن‌سوزن‌شدن در نواحی از پوست اشاره کرد.

نکته: اگر این تبخال ها را در ناحیه ی تناسلی مشاهده کردید بهتر است احتمال تبخال تناسلی را که نوعی از بیماری ها جنسی است را بدهید نه زونا.

بیماری زونا چشمی چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، این بیماری ممکن است در نواحی مختلف بدن بروز پیدا کند. در ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد ممکن است در داخل و اطراف چشم نیز علائمی ظاهر شود. از علائم این بیماری در چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرمزی چشم (اطراف و داخل)
• اشک
• سوزش
• تاری دید
• حساسیت به نور
• درد سوزناک
• احساس ضربان در چشم

برای تشخیص این ویروس در چشم‌، پزشک باید معاینات لازم را در قسمت‌های قرنیه، شبکیه و سایر بخش‌های چشم انجام دهد. روش درمانی؛ مانند دیگر قسمت‌های بدن به‌وسیله داروهایی مانند آسیکلوویر (زویراکس)، فامسیکلوویر (فامویر) و والاسیکلوویر (والترکس) است. این داروها می‌توانند از پخش شدن و گسترش ویروس جلوگیری کرده و باعث بهبود تاول‌ها و جوش‌ها شوند.

انواع راه‌های درمان زونا یا شینگل

در درمان بیماری زونا تجویز داروهای ضدویروس ضروری است. همان‌طور که در بخش‌های پیش نیز گفته شد از داروهایی مانند آسیکلوویر (زوویراکس)، فامسیکلوویر و والاسیکلویر (والترکس) در درمان این بیماری استفاده می‌شود. در موارد شدید این بیماری پزشک داروهای زیر را تجویز می‌کند:

• ضدتشنج مانند گاباپنتین
• داروهای ضدافسردگی
• مواد بی‌حس‌کننده مانند لیدوکائین
• داروهایی که مانند کدئین عمل می‌کنند
• تزریق کورتیکواستروئید و داروهای بی‌حسی موضعی

از دیگر روش‌های درمان این بیماری درمان با بلوک عصبی است. این روش درمانی تأثیرات زیادی برای درمان دردهای طولانی‌مدت دارد و عوارض فرد را تا حد چشمگیری کاهش می‌دهد.  افرادی که با روش‌های مختلف درمانی بهبود پیدا نکرده‌اند، کاندید مناسب این روش درمانی محسوب می‌شوند. البته درصورتی‌که فرد آلرژی، عفونت فعال یا بیماری خاصی داشته باشد، همچنین در صورت بارداری لازم است پیش از استفاده از این روش با پزشک مشورت کرد. در صورت وجود سلولیت و چربی، واکنش آنافیلاکتیک به ماده بی‌حسی، خطر بالای سندروم کامپارتمنت استفاده از این روش درمانی توصیه نمی‌شود.

واکسن زونا و مراکز تزریق آن

واکسن نمی‌تواند جلوی ابتلا به بیماری زونا را بگیرد. در واقع با تزریق واکسن نمی‌توان این‌چنین انتظار داشت که فرد دیگر به این بیماری مبتلا نشود. بااین‌حال تزریق واکسن باعث می‌شود که فرد در صورت ابتلا به این بیماری علائم خفیفی را تجربه کرده و در مدت‌زمان کوتاه‌تری بهبود یابد. واکسن این بیماری Zostavax است و امکان ابتلا به آن را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. تزریق این واکسن در ایران در مراکز بهداشتی امکان‌پذیر است.

راه‌های درمان خانگی بیماری زونا چگونه است؟

برای درمان این بیماری توصیه می‌شود که از داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند استفاده شود. بااین‌حال درمان‌های خانگی برای بهبود علائم زونا وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمپرس سرد یا گرم
• استفاده از ویتامین‌ D و C
• روغن نارگیل
• سیر
• فندق
• حمام بلغور جو دوسر

مصرف کدام مواد غذایی برای درمان بیماری زونا مفید است؟

مصرف خوراکی‌های مفید در درمان زونا اهمیت زیادی دارند. از مواد غذایی مفید برای بهبود بیماری شینگل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

عسل برای درمان بیماری شینگل

عسل ماده‌ای با خواص درمانی بسیار زیاد است. از جمله خواص عسل می‌توان به تأثیرات مفید آن روی پوست و درمان مشکلات پوستی اشاره کرد. در این بیماری نیز که ضایعات پوستی مشاهده می‌شود، می‌توان از عسل برای درمان استفاده کرد.

مراقبت از بیمار دارای زونا

در صورت داشتن علائم بیماری زونا لازم است طبق دستورالعمل پزشک از داروها استفاده کنید. استراحت کافی، خواب کافی و تغذیه مناسب، همچنین دوش و کمپرس آب سرد می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان خودداری کرده و حتماً از لباس‌های راحت و خنک استفاده کنید. کشیدن دستمال خنک روی تاول‌ها می‌تواند باعث تسکین درد، سوزش و خارش شود. و در پایان مهم ترین نکته این است که از خاراندن قسمت‌های مختلف پوست جدا خودداری کنید.

منابع:

www.healthdirect.gov.au

www.neurotalk.org