راش پوستی یا بثورات ناحیه ای از پوست متورم و تحریک شده است که در الگوهای مختلف و سایه های متفاوت قرمز، بنفش یا قهوه ای ظاهر می شود. بثورات پوستی می تواند قرمز، ملتهب، برآمده و همچنین خشک، خارش دار یا دردناک باشد. برخی از دلایل بثورات جلدی واکنش های آلرژیک به محیط، غذا یا داروها است، در حالی که برخی دیگر به دلیل یک اختلال پوستی، بیماری زمینه ای یا عفونت ظاهر می شوند. برخی از انواع راش پوستی به خودی خود برطرف می شوند، اما برخی دیگر مزمن بوده و نیاز به درمان دارند. بثورات ممکن است با آنتی هیستامین بدون نسخه، لوسیون یا کرم های کورتیزون که خارش و تورم را تسکین می دهند، درمان شوند یا پس از چند روز یا چند هفته خود به خود از بین بروند. بهتر است قبل از اینکه بثورات جدی را به تنهایی درمان کنید، با متخصصین پوست یا آلرژیست مشورت کنید تا از بدتر شدن شرایط پوست خود جلوگیری کنید. در ادامه با این مقاله از مجله ی دکتر مایکو همراه باشید تا با انواع راش یا بثورات پوستی و علائم هر کدام آشنا شوید.
علت راش پوستی چیست؟
اصلی ترین علت بثورات پوستی واکنش پوست به مواد حساسیت زا یا محرک است. آلرژن ها، باکتری ها، ویروس ها و شرایطی از جمله اگزما، کهیر و پسوریازیس می توانند از دلایل راش پوستی باشند.
علت بثورات جلدی در بزرگسالان
بسیاری از دلایل بثورات پوستی در بزرگسالان را ایجاد می کنند به عنوان مثال:
- ویروس ها
- آلرژن های محیط
- عفونت های باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی
- بیماری های پوستی مانند اگزما
- تحریک کننده ها
علائم راش پوستی
علائم بثورات پوستی چیست؟ علائم بثورات جلدی، به نوع بیماری راشی که فرد درگیر آن می شود بستگی دارد. بعضی از آن ها خارش دارند و بعضی بدون خارش هستند. بعضی به رنگ قرمز و بعضی به رنگ صورتی ظاهر می شوند. بعضی همراه با برجستگی هستند و بعضی بدون آن.
شکل بثورات پوستی
شکل راش پوستی می تواند به صورت لکه، تاول و جوش باشد. این بثورات جلدی می توانند خارش دار، بدون خارش، قرمز، پوسته پوسته و خشک در یک بخش یا همه بدن فرد پخش باشند. در طول این مقاله انواع تصویر راش را مشاهده خواهید کرد. در ادامه به توضیح انواع راش پوستی و علائم هر کدام می پردازیم.
انواع راش پوستی یا بثورات پوستی صورت و بدن
راش یا بثورات پوستی به صورت های مختلفی دسته بندی می شوند. در این قسمت ما بر اساس خارش یا عدم خارش آن ها را دسته بندی کرده ایم:
انواع راش پوستی بدون خارش
بثورات جلدی قرمز یا صورتی که صاف یا کمی برآمده است و خارش ندارد می تواند دلایل زیادی داشته باشد. این نوع از بثورات پوستی معمولا در کودکان ایجاد می شود.
اگر راش یا بثورات پوستی در سراسر بدن کودک دیده شوند، می توانند به دلیل:
- بیماری های ویروسی (مانند آبله مرغان، روزئولا یا سرخک)
- واکنش به دارو یا واکسن (مانند آنتی بیوتیک آموکسی سیلین یا واکسن سرخک)
- قرار گرفتن در معرض گرما یا آفتاب
بثورات پوستی صورت و بدن که فقط در یک نقطه ایجاد می شوند نیز دلایل زیادی دارد از جمله:
- بثورات رایج در نوزادان (مانند کلاهک گهواره، راش آب دهان، میلیا، اریتم سمی یا راش پوشک)
- آکنه یا جوش
- مواد شیمیایی یا تحریک کننده روی پوست
- عفونت ها (مانند زرد زخم یا کرم حلقوی)
انواع راش پوستی خارش دار
در این قسمت می خواهیم با انواع بیماری های پوستی خارش دار و علائم آن ها آشنا شویم.
کهیر
کهیر پوستی یک نوع بسیار شایع بثورات خارش دار، قرمز یا به رنگ پوست است که گاهی اوقات می سوزد. معمولاً به صورت جوش، برجستگی یا پلاک روی پوست ظاهر می شود. کهیر حدود 20 درصد از افراد را در مقطعی از زندگی خود تحت تاثیر قرار می دهد. کهیرهای مزمن تقریباً روزانه ظاهر می شوند و ممکن است ماه ها طول بکشند، در حالی که کهیرهای حاد ممکن است فقط چند روز طول بکشند. این راش پوستی معمولاً به دلیل حساسیت به دارو یا غذا و یا استرس یا عفونت ایجاد می شود. به ندرت، کهیر می تواند باعث تورم در راه های هوایی شود و تنفس را دشوار کند.
راش پوستی عصبی
برخی افراد به دلیل آنکه استرس زیادی را تجربه می کنند دچار کهیر یا راش اضطرابی می شوند. این بثورات خارش دار روی پوست ظاهر می شود و دلیلی مرتبط با اعصاب فرد دارد نه محرک های دارویی یا غذایی.
محرک های رایج کهیر عبارتند از:
- آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین و NSAID ها مانند آسپرین و ایبوپروفن
- نیش حشرات
- انتقال خون
- برخی غذاها، به ویژه تخم مرغ، بادام زمینی، صدف و آجیل
- گیاهان خاص
- عفونت های ناشی از باکتری ها مانند عفونت های مجاری ادراری و گلودرد استرپتوکوکی
- عفونت های ناشی از ویروس هایی مانند مونونوکلئوز عفونی، هپاتیت و سرماخوردگی
- شوره حیوانات خانگی
- گرده
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با محرک‌هایی مانند بلوط سمی یا پیچک سمی، مواد شیمیایی خانگی، ضدعفونی‌کننده‌های دست، صابون‌ها یا فلزات خاصی مانند نیکل یا طلا مواجه می‌شود. گاهی اوقات، واکنش ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید رخ دهد.
علائم درماتیت تماسی عبارتند از:
- تاول ها یا برجستگی هایی که ممکن است با مایع شفاف پر شوند یا خیر.
- پوست تحریک شده، قرمز و متورم
- خارش
- پوستی که احساس گرما یا حساسیت می کند.
راش پوستی می تواند ساعت ها یا روزها پس از تماس با محرک ظاهر شود. شستن پوست با آب و صابون بلافاصله پس از تماس با محرک ممکن است کمک کند. متخصصان آلرژی ممکن است بتوانند یک تست پچ انجام دهند تا بفهمند چه چیزی باعث تحریک شده است. این چسب حاوی محرک های رایجی مانند رنگ مو، لاستیک یا مواد معطر است. بیماران حدود دو روز از چسب استفاده می کنند، سپس پزشک نتایج را بررسی می کند.
اگزما
اگزما که درماتیت آتوپیک نیز نامیده می شود، یک بیماری مزمن طولانی مدت است که به صورت راش همراه با قرمزی، تورم، ترک خوردگی و خارش شدید معمولاً روی بازوها، پاها و گونه ها ظاهر می شود. اگزما می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولا در دوران کودکی شروع می شود.
علائم درماتیت آتوپیک عبارتند از:
- پوسته پوسته شدن و خشکی پوست
- سرخی پوست
- خارش
- راش هایی که روی گونه ها، پاها و یا بازوها ظاهر می شود.
- شعله ور شدن با زخم های باز، گریان یا پوسته پوسته در موارد شدید همراه است.
پسوریازیس نوعی از راش پوستی
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که به صورت راش پوسته پوسته، خارش دار و سوزان ظاهر می شود. افراد مبتلا به پسوریازیس سلول های پوستی دارند که خیلی سریع رشد می کنند. این باعث می شود سلول ها روی سطح پوست انباشته و باعث قرمزی و التهاب شوند. پسوریازیس معمولاً پوست سر، زانوها و آرنج‌ها را درگیر می‌کند، اما طبق گفته بنیاد ملی می‌تواند در هر مکانی ظاهر شود (حتی اندام تناسلی و ناخن‌ها). همچنین با بیماری های دیگری مانند افسردگی، بیماری قلبی و دیابت مرتبط است.
علائم شایع پسوریازیس شامل لکه های ضخیم و برجسته پوستی به نام پلاک است. این لکه ها می توانند به رنگ صورتی روشن یا قرمز تیره باشند و با لایه ای از پوست نقره ای و خشک به نام فلس پوشیده شده اند. شکل ظاهری و علائم خاص بسته به نوع پسوریازیس متفاوت است.
لوپوس
لوپوس یک بیماری خودایمنی طولانی مدت است که باعث می شود سیستم ایمنی به سلول ها و بافت های سالم حمله کند. اندام های داخلی، مفاصل و پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به لوپوس اغلب جوش های پروانه ای شکل روی بینی و گونه ها دارند. چهار نوع لوپوس وجود دارد:
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
- لوپوس جلدی
- لوپوس ناشی از دارو
- لوپوس نوزادی
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) شایع ترین نوع است. از هر 10 نفر مبتلا به لوپوس 9 نفر زن هستند. لوپوس می تواند هر کسی را مبتلا کند، اما اغلب در زنان 15 تا 44 ساله رخ می دهد. از آنجایی که این بیماری خودایمنی است، کل بدن را تحت تاثیر بثورات پروانه ای و سایر علائم قرار می دهد.
علائم لوپوس عبارتند از:
- بثورات پروانه ای شکل روی گونه ها و بینی
- درد قفسه سینه هنگام نفس کشیدن عمیق
- خستگی
- ریزش مو
- سردرد
- درد و تورم مفاصل
- تب های خفیف
- حساسیت به نور خورشید
- زخم در بینی یا دهان
راش گرمایی
راش پوستی گرمایی، یک نوع از «بثورات پوستی» قرمز و خارش دار به دلیل هوای مرطوب و گرم است که از برجستگی های کوچک با احساس «خاردار» تشکیل شده و شبیه مجموعه ای از جوش ها یا تاول های کوچک است. راش گرمایی که یکی از انواع بثورات پوستی خارش دار است در کودکان شایع بوده اما ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. این راش به احتمال زیاد در کشاله ران، گردن، در چین های آرنج و زیر بغل ظاهر می شود. بثورات حرارتی زمانی اتفاق می افتد که عرق بیش از حد در منافذ به دام می افتد و معمولاً طی سه یا چهار روز از بین می رود.
راش و بثورات پوستی در کودکان
بسیاری از چیزها می توانند باعث ایجاد راش در نوزادان و کودکان شوند که اغلب جای نگرانی ندارند. به عنوان والدین، بهتر است بدانید که چه زمانی مشکل راش پوستی فرزندتان چقدر جدی است و کی باید به پزشک مراجعه کنید. یکی از کارهایی که می توانید بلافاصله انجام دهید این است که با پزشکان کلینیک ها و بیمارستان های دکتر مایکو به صورت آنلاین مشاوره ی تصویری، متنی و یا تلفنی داشته باشید. انواع راش پوستی در کودکان عبارت اند از:
بثورات روی گونه ها با درجه حرارت بالا، تاول روی دست ها، پاها و زخم های دهان، بثورات روی صورت و بدن، بثورات ناشی از گرما، پوسته پوسته شدن یا ترک خوردگی، لکه های برجسته و خارش دار، بثورات گرد خارش دار، لکه های ریز روی صورت نوزاد، لکه های قرمز، زرد و سفید در نوزادان، لکه های همرنگ پوست یا صورتی و لکه های زرد و پوسته پوسته روی پوست سر.
راش پوستی ایدز
ایدز تاثیر اصلی که بر بدن انسان می گذارد تضعیف سیستم ایمنی بدن است. همین ممکن است باعث ابتلای فرد به بیماری هایی مثل آبله مرغان (اگر در کودکی به آن مبتلا نشده باشد) یا زونا که هر کدام باعث بروز بثورات بر بدن می شوند شود.
راش پوستی بعد از تب
دانه های قرمز روی پوست مخصوصا در کودکان در اثر بیماری های مختلفی که در ادامه ذکر شده است ایجاد می شوند.
- بیماری سرخک
- سرخجه
- روزئولا انفانتوم
- ارتیم عفونی
- آبله مرغان
- بیماری زونا
- بیماری دست، پا و دهان
بثورات پوستی کرونا
ویروس کرونا یکی از بیماری هایی است که علاوه بر تاثیر شدید بر ریه انسان می تواند پوست را تحت تاثیر قرار دهد. بر اساس تحقیقاتی که روی بیماران کرونایی انجام شده التهاباتِ پوستی مانند بخش های قرمز روی بدن تا کهیر هم به عنوان نشانه های آن شناخته شده اند.
راش پوستی در بارداری
در بارداری، بدن فرد ممکن است دستخوش تغییرات زیادی شود که همه ی اندام ها را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از این موارد پوست مادر است که گاهی دچار بثورات می شود. این بثورات جلدی 18 تا 40 درصد مادران را درگیر می کند. اگر بیماری راش بیشتر از 6 هفته طول بکشد به این معناست که مزمن است. البته اکثرا این راش ها خطرناک نیستند و به جنین هم آسیبی نمی رسانند مانند:
- حاملگی پمفیگوئید
- پسوریازیس پوسچولار بارداری (PPP)
- فوران آتوپیک بارداری (AEP)
- چند شکلیفوران بارداری (PEP)
راه های درمان راش پوستی
درمان بثورات پوستی در انواع مختلف آن متفاوت است.
- کهیر معمولاً خود به خود از بین می رود. اما موارد جدی که بیشتر طول می کشند ممکن است نیاز به تزریق واکسن یا داروی خوراکی داشته باشند. درمان شامل آنتی هیستامین ها، کمپرس های خنک برای تسکین خارش و کورتیکواستروئیدهای موضعی یا داروهای ضد التهابی مانند پردنیزون است.
- در درماتیت تماسی پزشکان ممکن است کرم ها یا داروهای خوراکی را برای کمک به بهبود پوست و کنترل خارش تجویز کنند.
- درمان اگزما شامل داروها، مراقبت از پوست برای جلوگیری از خشکی پوست، و فتوتراپی است که بیشتر برای درمان زردی نوزاد استفاده می شود. (نوعی درمان که از نور ماوراء بنفش برای کنترل راش پوستی استفاده می‌کند).
- درمان پسوریازیس نیز شامل داروهای خوراکی، پمادها و کرم‌های موضعی و فتوتراپی است.
- داروهای لوپوس شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد مالاریا مانند هیدروکسی کلروکین، کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون و مهارکننده‌های اختصاصی BLyS مانند بلیموماب هستند.
- خنک و خشک ماندن بهترین درمان برای بثورات حرارتی است. کمپرس های خنک و پوشیدن لباس های گشاد آن را آرام می کند. استفاده از کرم یا پمادها می تواند منافذ را مسدود کند، بنابراین پزشکان آن ها را توصیه نمی کنند. اما یک لوسیون سبک مانند کالامین ممکن است به بهبود خارش کمک کند.
درمان خانگی راش پوستی
در این قسمت می خواهیم راه هایی ساده برای درمان بثورات پوستی در خانه را ذکر کنیم.
کمپرس سرد
یکی از راحت ترین راه ها برای کاهش التهاب و درمان راش پوستی استفاده از کمپرس سرد است که درد و خارش را کاهش می دهد و احتمال ایجاد بثورات جلدی جدید را کاهش می دهد.
آلوئه ورا
آلوئه ورا به عنوان یک ترمیم کننده ی زخم، ضدالتهاب، ضد میکروب، ضدویروس و آنتی‌اکسیدان می تواند مثل یک پماد برای راش پوستی استفاده شود. برای اینکار لازم است:
- ناحیه آسیب‌دیده را شسته و خشک کنید.
- یک برگ آلوئه ورا را برش داده و ژل آن را روی پوست آسیب‌دیده بمالید.
- دو بار در روز یا بیشتر از آلوئه‌ورا استفاده کنید. (البته بهتر است اینکار را بعد از مشورت پزشک انجام دهید.)
جو دو سر
جو دو سر در طول تاریخ به انسان های زیادی برای کاهش بیماری های راش کمک کرده است. مثلا در درمان بثورات ناش از اگزما و حتی سوختگی. اگر قسمت کوچکی از بدنتان درگیر بیماری راش شده است می تواند جو دو سر را در آب مخلوط و نیم ساعت روی آن بگذارید و در آخر با آب ولرم بشوید. جو به عنوان یک ضدالتهاب و آنتی اکسیدان برای کاهش خارش پوست، خشکی و زبری پوست بسیار مناسب است.
روغن درخت چای
روغن درخت چای را می توان به عنوان یک ضدعفونی کننده و ضدالتهاب استفاده کرد و حتی برای بهبود برخی از عوارض پوستی مثل آکنه استفاده کرد.
جوش شیرین
یکی از روش های قدیمی درمان راش پوستی و رفع خارش پوست جوش شیرین است. برای استفاده از این این پودر می توانید آن را در آب ولرم ریخته و خیس کنید. قسمت موردنظر را با این مایع بشویید، خشک کنید و فراموش نکنید که از مرطوب کننده هم استفاده کنید تا پوستتان خشک نشود.
روغن نارگیل
روغن نارگیل با چربی‌های اشباع زیاد خود خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی قوی دارد. اسیدهای چرب نارگیل دارای خاصیت ضد باکتری، ضدویروسی، ضدالتهابی و درمانی هستند. تحقیقی در سال 2004 نشان داد که مصرف منظم روغن نارگیل برای پوست، به آب رسانی آن کمک می کند و میزان لیپیدهای سطحی در افرادی که پوست خشک، پوسته پوسته و خارش‌دار دارند را افزایش می دهد.
سرکه سیب
سرکه سیب خاصیت ضد میکروبی و ضدعفونی زیادی دارد و برای کاهش خارش پوست شما دارد. حتی اگر سر شما دچار بثورات شده است می توانید از سرکه استفاده کنید.
نمک اپسوم
خیس کردن پوست با نمک اپسوم یا نمک حاوی منیزیم و غنی از مواد معدنی به تسکین خارش و پوسته پوسته شدن پوست کمک می کند. تحقیقات مرتبط با استفاده از نمک اپسوم نشان دهنده ی بهبود عملکرد سدیم پوست و حفظ رطوبت و کاهش التهاب است که از قدیم تا به حال به عنوان درمان خانگی راش پوستی شناخته می شود.
روغن های گیاهی برای درمان بثورات پوستی
روغن های گیاهی زیادی می توانند برای افزایش رطوبت پوست خارش دار و کاهش خارش و التهاب، استفاده شوند. به صورت کلی روغن های گیاهی برای کاهش التهاب و ایجاد سد محافظ پوستی بسیار مفید هستند. ازین روغن های می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
درمان راش پوستی ناشی از دارو
حال باید به درمان راش پوستی در بزرگسالان و کودکان که ناشی از دارو است بپردازیم. منظور از بثورات ناشی از دارو ضایعه های پوستی که بر اثر استفاده ی چند دارو بر روی پوست است که باعث قرمزی، خارش و سوزش می شود. معمولا احتمال این عارضه بعد از مصرف سولفانامیدها در بیماران مبتلا به ایدز شایع تر است. علائم راش دارویی عبارتند از:
- کهیر
- بیماری سرم
- پتشی ناشی از ترومبوسیتوپنی اتوایمیون کینیدین
- سندرم استیونس جانسون و TEN
پس از مشاهده ی علائم بثورات پوستی مانند خارش، تاول، کهیر، سرخی و خشکی پوست باید با پزشک مشورت کنید. پزشک داروهای شما را بررسی می کند و در صورت وجود تداخل بین دو یا چند دارو نسخه ی جدید به شما خواهد داد.
پماد برای راش پوستی
در این قسمت می خواهیم با 4 پماد برای بثورات پوستی آشنا شویم که بهتر است با مشورت پزشک آن ها را استفاده کنید. میزان و دفعات استفاده از پماد توسط پزشک باید تعیین شود چراکه این پماد ها ممکن است عوارضی ایجاد کنند.
- پماد هیدروکورتیزون
- پمادهای مهار کننده کلسی نورین موضعی
- پماد پوستی بکلومتازون
- کورتیکواستروئیدهای موضعی
البته نیازی به نگرانی نیست چراکه می توانید از داخل خانه و بدون معطلی با پزشکان صحبت کنید. از طریق سامانه دکتر مایکو این امکان برای شما وجود دارد که بدون نیاز به صرف وقت و هزینه ی زیاد بتوانید با پزشک به صورت تصویری، تلفنی و متنی ارتباط برقرار کنید.
راش پوستی واگیر دارد؟
| بثورات واگیر دار کودکان | برفک، بثورات پوشک |
| بثورات پوستی واگیر دار مشترک در بزرگسالان و کودکان | راش پیچک سمی، عفونت استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA)، گال، زونا، آبله مرغان، مولوسکوم کونتاژیوزوم (MC)، عفونت کرم حلقوی، زرد زخم. |
همه ی این موارد در مورد راش پوستی برای آشنایی بیشتر شما با راه های درمان بثورات پوستی ذکر شدند و بهتر است برای داشتن درمانی بهتر حتما به صورت حضوری یا آنلاین (تلفنی، تصویری و متنی) با پزشک مشورت نمایید.
«اگر شما یا نزدیکانتان تجربه ی مقابله با راش یا بثورات پوستی را دارید، تجربه ی خود را با خوانندگان این مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»
منابع:
دلایل بثورات پوستی چیست؟
بیماری های ویروسی، واکنش به دارو یا واکسن، قرار گرفتن در معرض گرما یا آفتاب، بثورات رایج در نوزادان، آکنه یا جوش، مواد شیمیایی یا تحریک کننده روی پوست و عفونت ها
انواع راش پوستی در کودکان چیست؟
بثورات روی گونه ها با درجه حرارت بالا، تاول روی دست ها، پاها و زخم های دهان، بثورات روی صورت و بدن، بثورات ناشی از گرما، پوسته پوسته شدن یا ترک خوردگی، لکه های برجسته و خارش دار، بثورات گرد خارش دار، لکه های ریز روی صورت نوزاد، لکه های قرمز، زرد و سفید در نوزادان، لکه های همرنگ پوست یا صورتی و لکه های زرد و پوسته پوسته روی پوست سر.
