اگر به دنبال درمان روده تحریک پذیر هستید در ادامه با دکتر مایکو همراه باشید. این بیماری نوعی اختلال در روده ی بزرگ است که راه جراحی برای درمان آن وجود ندارد و لازم است تنها یک سری نکات را رعایت کنید تا علائم آن را کنترل کنید. نامهای دیگر این بیماری اسپاسم روده یا کولیت عصبی است.

راه درمان روده تحریک پذیر چیست؟
درمان سندروم روده تحریک پذیر براساس نوع علائم این بیماری گوارشی تعیین میشود. این علائم به سه دسته تقسیم میشوند:
هیچ درمان مشخصی که برای تمامی افراد مبتلا به بیماری روده سندروم روده تحریکپذیر جوابگو باشد، وجود ندارد. برای دریافت بهترین برنامه درمانی برای بهبود شرایط روده باید با پزشک معالجتان یک همکاری متقابل داشته باشید. چیزهای زیادی میتوانند، این بیماری را تحریک کنند. استرس عاطفی، داروها و برخی غذاها از مواردی هستند که میتوانند این بیماری را تحریک کنند. شما برای درمان باید ابتدا محرکهای خود را بشناسید. موارد زیر راههایی هستند که به کاهش علائم و بهبود بیماری سندروم روده تحریکپذیر کمک میکنند.
- به دنبال درمان خانگی سندروم روده تحریکپذیر باشید.
- داروهای تجویزی برای تسکین نفخ شکم و شکم درد مصرف کنید.
- لیست غذاهای مضر را تهیه و سبک زندگی را برای سندروم روده تحریک پذیر تغییر دهید.
- درمان سندروم روده تحریکپذیر با طب سنتی را جدی بگیرید.
- در صورت نیاز داروهای ضد افسردگی مصرف کنید.
- به دنبال درمانهای سلامت روان باشید.
- ورزشهایی مانند یوگا را جدی بگیرید.
- ترک اعتیاد دخانیات و الکل را در اولویت بگذارید.
- آب نوشیدن زیاد
- خواب کافی داشته باشید.

درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر
راه درمان روده تحریک پذیر قطعی نیست. استفاده از روشهای درمانی به کاهش علائم و تسکین درد کمک میکنند. برای درمان سندروم روده تحریک پذیر گاهی نیاز است از چند روش استفاده کنید تا معلوم شود کدام یک از روشها موثر است.
مراجعه به پزشک کمک زیادی در یافتن بهترین و مناسبترین روش درمانی میکند. یکی از بهترین راههای درمان، پی بردن به موادی است که به آن آلرژی دارید مانند نوشیدنی، ادویه، خوراکی و…. بعد از شناسایی این مواد کم کردن مصرف این مواد یا کنار گذاشتن آنها ضروری است. به طور کلی درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. فقط میتوانید با کمک روشهای درمانی از تشدید این بیماری جلوگیری کنید.
روشهای درمان سندرم روده تحریکپذیر
درمان سندرم روده تحریکپذیر به دلیل پیچیدگیهای این بیماری معمولاً به رویکردی چندجانبه نیاز دارد. این درمان شامل تغییرات در سبک زندگی، مدیریت استرس، اصلاح رژیم غذایی و استفاده از داروهای مناسب است. در ادامه، هر یک از این روشها به طور جامع توضیح داده شده است:
1. تغییرات در سبک زندگی برای بهبود سندرم روده تحریکپذیر
سبک زندگی تأثیر قابلتوجهی بر شدت علائم سندرم روده تحریکپذیر دارد. اعمال تغییرات ساده اما مؤثر در شیوه زندگی میتواند به کاهش علائم کمک کند:
مدیریت استرس: استرس یکی از عوامل اصلی تشدید علائم IBS است. روشهای زیر میتوانند به مدیریت استرس کمک کنند:
- مدیتیشن و تمرینات ذهنآگاهی
- یوگا و تکنیکهای تنفس عمیق
- مشاوره روانشناسی و رفتاردرمانی شناختی (CBT)
فعالیت بدنی منظم: ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، شنا یا دوچرخهسواری میتوانند به بهبود حرکت رودهها و کاهش استرس کمک کنند.
خواب کافی: بهبود کیفیت خواب از اهمیت ویژهای برخوردار است. ایجاد برنامه منظم خواب و اجتناب از استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب توصیه میشود.

2. رژیم غذایی مناسب برای درمان سندرم روده تحریکپذیر
تغذیه نقش کلیدی در مدیریت سندرم روده تحریکپذیر دارد. در ادامه نکات کلیدی رژیمی آورده شده است:
رژیم غذایی FODMAP پایین: مطالعات نشان دادهاند که رژیم غذایی با FODMAP پایین (غذاهای با قابلیت تخمیر کمتر) میتواند به کاهش علائم نفخ و درد شکمی کمک کند. این رژیم شامل کاهش مصرف غذاهایی مانند:
- شیرینکنندههای مصنوعی
- لبنیات پرچرب
- میوههای خاص مانند سیب و گلابی
مصرف فیبر بهینه: در صورتی که بیمار دچار یبوست باشد، مصرف فیبر محلول (مانند دانه چیا، جو دوسر) میتواند مؤثر باشد. بیماران با اسهال باید مصرف فیبر نامحلول را محدود کنند.
شناسایی غذاهای تحریککننده: مراجعه به متخصص تغذیه برای شناسایی غذاهایی که علائم را تشدید میکنند (مانند کافئین، الکل، غذاهای چرب و تند) ضروری است.
هیدراتاسیون کافی: نوشیدن آب به مقدار کافی برای کمک به حرکات روده و کاهش یبوست ضروری است.
3. استفاده از داروها و مکملها
در مواردی که تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی کافی نباشند، پزشکان ممکن است داروهایی را برای مدیریت علائم تجویز کنند:
- داروهای ضداسپاسم: برای کاهش درد و گرفتگی شکمی.
- پروبیوتیکها: برای بهبود میکروبیوم روده و کاهش علائم گوارشی.
- ملینهای ملایم یا داروهای ضداسهال: برای مدیریت مشکلات مرتبط با یبوست یا اسهال.
- داروهای کاهشدهنده استرس: در مواردی که استرس عامل تشدید علائم است، داروهای ضدافسردگی با دوز پایین ممکن است تجویز شوند.
جدول زیر برخی از داروها و نقش آنها را در مدیریت IBS نشان میدهد:
نوع دارو | کاربرد |
ضداسپاسم | کاهش درد شکمی و گرفتگی |
پروبیوتیکها | بهبود تعادل میکروبیوم روده |
ضداسهال | کاهش دفعات حرکات روده در IBS-D |
ملینها | کمک به کاهش یبوست در IBS-C |
4. مدیریت استرس و روانشناختی
درمانهای روانشناختی نقش مهمی در مدیریت سندرم روده تحریکپذیر دارند. این روشها به ویژه در افرادی که استرس عامل اصلی علائم است، تأثیرگذار هستند:
- رفتاردرمانی شناختی (CBT):
CBT به تغییر الگوهای منفی فکری و رفتاری مرتبط با استرس و علائم IBS کمک میکند. - هیپنوتراپی روده:
روش هیپنوتراپی که به طور خاص برای افراد مبتلا به IBS طراحی شده، میتواند با کاهش حساسیت روده به کاهش علائم کمک کند. - پشتیبانی اجتماعی:
شرکت در گروههای حمایتی یا مشاوره گروهی میتواند به افراد کمک کند تا احساس تنهایی نکنند و روشهای جدیدی برای مدیریت بیماری یاد بگیرند.

قرص روده تحریک پذیر
برای درمان روده تحریک پذیر میتوان داروهای بدون تجویز پزشک که در کاهش علائم و درمان بیماری موثرند، استفاده کرد. برخی از داروها به صورت زیر است:
- ایمودیوم برای اسهال مناسب است. قرص ایمودیوم تاکنون به عنوان داروی سندروم روده تحریکپذیر تایید نشده است.
- داروهای ملین مانند سیتروسل، میرالاکس، متاموسیل
- مکملهای پروبیوتیک
هرچند میتوان این داروها را بدون نسخه مصرف کرد، اما باز هم بهتر است با یک پزشک مشورت کنید. آنتی اسپاسمودیکها قرصهای خوبی برای درمان این بیماری هستند، اما به عنوان داروی اختصاصی روده تحریکپذیر استفاده نمیشوند. داروهای لینرس و کانسلا یا لیناکلوتید فقط مختص این بیماری هستند.
بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر
بهترین قرص برای این بیماری باید توسط پزشک تعیین شود. همه داروها برای تمامی بیماران مناسب نیستند. تجویز قرص باید براساس نوع و شدت علائم وضعیت سلامتی عمومی بیمار مشخص شود.
درمان روده تحریک پذیر در طب سنتی
به اعتقاد متخصصان طب سنتی بیشتر افراد مبتلا به سندروم روده تحریکپذیر دارای طبع بلغمی و سرد هستند. باید برای اصلاح این مورد اقدام شود. برخی از گیاهان دارویی دارای خواص آرام بخش، ضد اسپاسمودیک و ضد التهابی هستند.
مصرف دمنوش گیاهان دارویی مانند آویشن، بابونه، زیره، نعناع در مدیریت سندروم روده تحریکپذیر بسیار موثر هستند. بعد از صرف غذا نباید بلافاصله میوه و چای خورد. مصرف مواد غذایی نفاخ و لبنیات باید به حداقل برسد. باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه مکمل و داروی گیاهی باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
در طب سنتی نعناع تند هم برای بیماریهای گوارشی توصیه میشود. طعم و عطر نعناع به آسانی میتواند حالت تهوع را تسکین دهد. این گیاه در لیست داروهای تسکین اسهال است. آزمایشهای بالینی نشان داده است که روغن نعناع تند میتواند درد، گرفتگی و سایر علائم سندروم روده تحریکپذیر را کاهش دهد.

درمان سندروم روده تحریکپذیر از نوع یبوست
راهکاری که برای درمان روده تحریک پذیر در نظر گرفته شده این است که باید در طول روز مقدار زیادی فیبر مصرف کنید. مصرف سبزیجات، انواع آجیل، میوهها و غذاهای حاوی هویج، سیب زمینی پوست کنده، جو، حبوبات و دانههای کتان در درمان سندروم روده تحریک پذیر بسیار موثرهستند. برای جلوگیری از بیماری یبوست از مکملهای فیبر در کنار رژیم غذایی خود استفاده کنید.
مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات را نیز به حداقل برسانید؛ زیرا در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند به خوبی در روده جذب نمیشود. برای داشتن یک برنامه و رژیم غذایی متعادل باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
افرادی که به بیماری یبوست مبتلا هستند، باید توجه داشته باشند که بدن آنها نسبت به سایر افراد به آب بیشتری نیاز دارد. پس توصیه میشود، خوردن آب و مایعات را جدی بگیرید. در کودکان مبتلا به این بیماری باید برنامه دقیقی برای مصرف فیبر و مایعات داشته باشید. در صورت ضرورت با تجویز پزشک از داروهای ملین استفاده کنید.
درمان جدید روده تحریکپذیر
براساس تحقیقات گسترده متخصصان پزشکی آنتی بیوتیکی با نام ریفاکسیمین در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریکپذیر سبب کاهش علائمی مانند اسهال، یبوست و دردهای شکمی شده است. این آنتی بیوتیک اگر به مدت ده روز مصرف شود، تاثیر قابل توجهی بر سلامتی بیمار خواهد داشت. این بیماری اغلب در افراد حساس و جوان دیده میشود. این بیماری سبب بروز علائم متغیر و مختلف گوارشی میشود، که زندگی فرد را در برخی موارد مختل میکند.
زالو درمانی برای سندرم روده تحریک پذیر
استفاده از زالو درمانی برای درمان سندروم روده تحریکپذیر هنوز به طور کامل مورد تایید علمی قرار نگرفته است. با این حال، برخی مطالعات نشان دادهاند که زالو درمانی ممکن است بهبودی در علائم مرتبط با سندروم روده تحریکپذیر ایجاد کند. این اثرات ممکن است به دلیل تاثیر ضد التهابی و ضد دردی زالوها باشد. با این حال، برای تأیید این اثرات و تعیین دقیق تاثیر زالو درمانی بر سندروم روده تحریکپذیر، نیاز به بررسیهای بیشتر و مطالعات کنترل شدهتر است. همچنین، قبل از استفاده از زالو درمانی باید با پزشک خود مشورت کنید و توصیههای او را در این زمینه دنبال کنید.

سخن پایانی
درمان سندروم روده تحریکپذیر که بیماری شایعی است به طور خاص وجود ندارد. جهت درمان روده تحریک پذیر باید عوامل محرک علائم را بشناسید و سعی کنید سبک زندگی خود را تغییر دهید. اگر از ابتلا به این بیماری رنج میبرید، بهتر است هر چه زودتر مشکلات خود را با پزشک متخصص در میان بگذارید تا شما را در درمان و رهایی از این بیماری همراهی کند.
«اگر شما هم راهی برای درمان روده تحریک پذیر سراغ دارید می توانید تجربیات خود را در قسمت نظرات با دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.»
منابع:
https://www.niddk.nih.gov/irritable-bowel-syndrome/treatment
https://www.mayoclinic.org/irritable-bowel-syndrome/diagnosis-treatment
5 دیدگاه
سلام علیکم. ممنون و تشکر فراوان از مطالب آموزنده و جالب حضرتعالی، موفق و پیروز باشید،
درود بر شما.
ممنون از همراهی شما دکتر مهاجری گرامی.
اگر علاقمند به عضویت در تیم پزشکان دکتر مایکو هستید، به لینک زیر مراجعه کنید.
https://drmyco.ir/cooperation
سلاموقتبخیر
آیاممکنهستیکنفرهمزمانهموروییدوIBS(سندرومرودهتحریکپذیر)داشتهباشد؟
وآیاIBS داخلمقعدوبهشکلجوشبزرگهست؟
ممنونمیشمجواببدید😅
سلام.من مدت ۴ سال میشه که از زخم معده رنج میبرم.اما روده هام اصلا آب را جذب نمیکند علتش را نفهمیدم. اگر لطف نماید درین مورد کمی معلومات دهید. ممنون از شما
سلام دوست عزیز. وقتتون بخیر.
مشکل عدم جذب روده ی شما به زخم معده ارتباطی ندارد و می تواند به دلایل مختلفی مانند آسیب پوشش داخلی روده ی کوچک، بیماری پانکراس، بیماری کیسه صفرا، بیماری کبدی و بیماری های سیستم لنفاوی باشد. درد شکم، نفخ شکم، تهوع و استفراغ، افزایش گاز، اسهال و یا مدفوع چرب می توانند از نشانه های عدم جذب مواد مغزی و مایعات باشند.
برای تشخیص دقیق علت و شروع فرایند درمان به موقع با متخصصان دکتر مایکو هم به صورت حضوری و هم به صورت های مختلف تصویری، تلفنی، متنی مشورت کنید تا آزمایش و داروهای لازم را در نسخه ی الکترونیک شما ثبت کنند.