تبخال نام گروهی از ویروس ها است که باعث ایجاد تاول و زخم های دردناک می شوند. رایج ترین ویروس ها عبارتند از:
- هرپس زوستر که باعث آبله مرغان و زونا می شود.
- ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) که شامل دو نوع 1 و 2 است. نوع 1 معمولا باعث تبخال در اطراف دهان می شود. نوع 2 معمولاً باعث ایجاد زخم در اندام تناسلی (ارگان های جنسی) می شود.
ویروس هرپس سیمپلکس که با نام HSV نیز شناخته می شود، یک بیماری عفونی و ویروسی است که باعث تبخال می شود. بسیاری از مردم با HSV بدون علامت زندگی می کنند، به این معنی که آن ها ویروس را بدون شیوع یا دوره ی فعال تبخال دارند. برخی دیگر ممکن است دوره‌هایی از تاول‌ها یا زخم‌های کوچک پر از مایع را تجربه کنند. این تاول‌ها بیشتر در ناحیه تناسلی یا دهان و لب‌ها ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند روی چشم، بینی، دست‌ها یا انگشتان و سایر قسمت‌های بدن شما نیز دیده شوند.
در این مقاله از مجله ی دکترمایکو، صحبت ما درباره ی انواع ویروس هرپس سیمپلکس، علائم و راه های درمان آن است.
تبخال تا چند روز واگیر دارد؟
تبخال از زمانی که اولین علامت ظاهر می شود که معمولاً 1 تا 2 روز قبل از مشاهده شدن زخم است بسیار مسری می باشد. این ویروس می تواند تا 15 روز همچنان مسری باقی بماند.
انواع تبخال
انواع تبخال ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس عبارت اند از:
تبخال تناسلی
تبخال تناسلی یک عفونت شایع مقاربتی (STI) است که اغلب می تواند از طریق تماس پوست به پوست در طول فعالیت جنسی منتقل شود. برخی از افراد آلوده به این بیماری جنسی شایع ممکن است علائم بسیار خفیف داشته باشند یا حتی علائمی نداشته باشند.
تبخال لب
تبخال لب یا دهان، یک عفونت لب، دهان یا لثه به دلیل ویروس هرپس سیمپلکس است که باعث ایجاد تاول های کوچک و دردناکی می شود. تبخال دهان را هرپس لبیالیس نیز می نامند.
تبخال بینی
تبخال بینی نیز معمولا توسط هرپس سیمپلکس نوع 1 ایجاد می شود و از عوارض همراه با تبخال دهان و لب است.
تبخال چشمی
تبخال چشم یا کراتیت HSV، یک عفونت چشمی شایع است که معمولاً توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می‌شود، یعنی همان ویروسی که باعث تبخال در اطراف دهان و لب‌ها می‌شود. با این حال، تبخال چشم نیز می تواند توسط ویروس های HSV-2 و هرپس زوستر ایجاد شود.
و اما علت تبخال:
علت تبخال چیست؟ ویروسی که باعث تبخال در ناحیه ی تناسلی می شود معمولاً در طول رابطه جنسی واژینال، دهانی یا سکس مقعدی از فردی به فرد دیگر سرایت می کند. این ویروس می تواند از طریق شکاف یا زخم در پوست وارد بدن شما شود. همچنین می تواند از طریق پوست دهان، آلت تناسلی، واژن، مجرای ادراری یا مقعد وارد شود.
تبخال زمانی به راحتی پخش می شود که تاول یا زخم روی فرد آلوده دیده شود. البته می تواند در هر زمانی پخش شود، حتی زمانی که فرد مبتلا به تبخال علائمی نداشته باشد. تبخال همچنین می تواند از یک نقطه در بدن شما به مکان دیگر منتقل شود. یعنی اگر زخم های ناحیه تناسلی خود را لمس کنید، می توانید ویروس را روی انگشتان خود حمل کنید و به سایر قسمت های بدن از جمله دهان یا چشم های خود منتقل کنید.
علائم تبخال
بسیاری از افرادی که به تبخال مبتلا می شوند هرگز علائمی ندارند. گاهی اوقات علائم خفیف هستند و با یک بیماری پوستی دیگر اشتباه گرفته می شوند. علائم تبخال در ناحیه ی تناسلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زخم های دردناک در ناحیه تناسلی، مقعد، باسن یا ران ها
- خارش واژن
- ترشحات واژن
- درد هنگام ادرار
- توده های حساس در کشاله ران
در طول اولین شیوع (به نام تبخال اولیه)، ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا را تجربه کنید. اینها شامل بدن درد، تب و سردرد است. بسیاری از افرادی که به عفونت تبخال مبتلا هستند، گاه به گاه دچار زخم ها و علائم می شوند. علائم معمولاً کمتر از شیوع اولیه است. فرکانس شیوع نیز به مرور زمان کاهش می یابد.
مراحل عفونت تبخال
هنگامی که به ویروس آلوده شدید، مراحل رشد عفونت را پشت سر خواهید گذاشت.
| مرحله ی اولیه | این مرحله 2 تا 8 روز پس از آلوده شدن شروع می شود. معمولاً عفونت باعث ایجاد گروه هایی از تاول های کوچک و دردناک می شود. مایع موجود در تاول ها ممکن است شفاف یا کدر باشد و ناحیه زیر آن ها قرمز خواهد شد. تاول ها باز می شوند و به زخم های باز تبدیل می شوند. این تاول های ممکن است دردناک باشند یا حتی اصلا متوجه آن ها نشوید. البته در این مرحله ادرار کردن هم دردناک است. هرچند اکثر افراد مرحله ی اولیه ی دردناک را دارند، اما برخی علائمی ندارند. |
| مرحله ی نهفته | در این مرحله هیچ تاول، زخم یا علائم دیگری وجود ندارد. ویروس از پوست شما به سمت اعصاب که نزدیک ستون فقرات است حرکت می کند. |
| مرحله ی ریزش | در مرحله ی ریزش، ویروس در انتهای عصب شروع به تکثیر می کند. اگر این پایانه های عصبی در مناطقی از بدن باشند که مایعات بدن را می سازند یا در تماس با آن ها هستند، ویروس می تواند وارد آن مایعات شود. این می تواند شامل بزاق، مایع منی یا مایعات واژن باشد. در این مرحله هیچ علامتی وجود ندارد، اما ویروس می تواند در این مدت پخش شود. این بدان معنی است که تبخال در این مرحله بسیار مسری است. |
عود تبخال
بسیاری از افراد تاول ها و زخم هایی دارند که پس از از بین رفتن اولین حمله ی تبخال دوباره تشدید می شوند. به این حالت عود می گویند. در این مرحله معمولاً علائم به بدی اولین حمله نیستند.
استرس، بیمار بودن، خستگی، قرار گرفتن در معرض آفتاب و قاعدگی ممکن است باعث عود کردن تبخال شوند.
درمان تبخال
اگر فکر می کنید تبخال دارید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. اگر زخم وجود دارد، تشخیص آسان تر است. شما می توانید درمان را زودتر شروع کنید تا درد کمتری را تجربه کنید. درواقع هیچ درمانی برای رفع تبخال وجود ندارد اما داروها می توانند کمک کنند. آن ها ممکن است به صورت قرص، کرم یا واکسن ارائه شوند. اگر می خواهید از داروها برای درمان تبخال عود کرده استفاده کنید، باید به محض احساس سوزن سوزن شدن، سوزش یا خارش، مصرف آن ها را شروع کنید. همچنین می توان آن ها را هر روز برای جلوگیری از عود مصرف کرد.
پماد تبخال
پماد آسیکلوویر برای درمان اولین شیوع تبخال در نواحی تناسلی مردان و زنان و برای درمان انواع خاصی از زخم های ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف استفاده می شود.
قرص تبخال
علائم تبخال عمدتاً با سه داروی تبخال که به شکل قرص مصرف می شوند، درمان می شوند که عبارتند از:
آسیکلوویر (Zovirax)، فامسیکلوویر (Famvir) و والاسیکلوویر (Valtrex)
در موارد شدید، درمان ممکن است شامل داروی داخل وریدی (IV) آسیکلوویر نیز شود.
درمان تبخال با خمیر دندان
خمیر دندان به لطف ماده‌ای به نام سدیم لوریل سولفات (SLS) به خشک نگه داشتن تبخال شما کمک می‌کند. به گفته ی مرکز تحقیقات بیماری های عفونی، SLS فعالیت HSV-1 را سرکوب می کند. اگر خمیر دندان را در اولین علائم شیوع تبخال روی پوست خود بمالید، زخم های شما ممکن است به شدت زیاد فوران نکنند.
وازلین برای درمان تبخال
وازلین لزوماً تبخال را التیام نمی‌بخشد، اما ممکن است ناراحتی را کاهش دهد. این ماده به جلوگیری از ترک خوردن کمک می کند. همچنین به عنوان یک سد محافظ در برابر عوامل تحریک کننده خارجی عمل می کند.
نکاتی برای تسکین درد
- آسپرین، استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین) مصرف کنید.
- پارچه های ولرم یا خنک را روی محل درد قرار دهید.
- حمام ولرم بگیرید.
- ناحیه ی تاول را خشک و تمیز نگه دارید.
- لباس زیر نخی و البسه ی گشاد بپوشید.
آیا می توان از تبخال پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به تبخال، عدم برقراری رابطه ی جنسی با فردی است که این ویروس را دارد. حتی زمانی که فرد مبتلا علائمی از خود نشان نمی دهد می تواند ویروس را منتقل کند. اگر شریک زندگی شما تبخال دارد، هیچ راهی برای اطمینان از عدم ابتلا به آن وجود ندارد.
اگر آلوده شده اید، هیچ شرایط کاملاً ایمنی برای برقراری رابطه و عدم انتشار تبخال وجود ندارد بنابراین حتما باید به شریک جنسی خود بگویید. اگر زخمی دارید باید از رابطه جنسی خودداری کنید چراکه در این صورت تبخال می تواند به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت کند.
تبخال و بارداری
جلوگیری از ابتلا به تبخال در دوران بارداری بسیار مهم است. اگر شریک زندگی شما تبخال دارد و شما آن را ندارید، مطمئن شوید که همیشه از کاندوم در طول رابطه ی جنسی استفاده کنید تا سلامت جنسی شما و البته سلامت نوزاد حفظ شود. شریک زندگی شما می تواند عفونت را به شما منتقل کند حتی اگر در حال حاضر علائم بیماری را تجربه نکرده باشد. در صورت وجود زخم های قابل مشاهده، تا زمان بهبودی زخم ها، به طور کامل از رابطه جنسی خودداری کنید.
اگر در زمان زایمان یا نزدیک به آن عفونت تبخال تناسلی فعال داشته باشید، می توانید آن را به کودک خود منتقل کنید. هنگامی که کودک از کانال زایمان طبیعی عبور می کند، ممکن است با زخم ها تماس پیدا کند و به ویروس آلوده شود. این می تواند باعث آسیب مغزی، نابینایی یا حتی مرگ در نوزادان شود.
اگر در زمان زایمان تبخال داشته باشید، پزشک شما به احتمال زیاد نوزاد شما را با زایمان سزارین به دنیا خواهد آورد تا نوزاد در معرض ویروس قرار نگیرد. این امر خطر ابتلا به تبخال را در کودک شما کاهش می دهد.
منابع:
