زخم یا فیبروز ریه یکی از بیماری های ریه است که در آن بر اثر تجمع بافت، دیواره ریه ضخیم شده و میزان اکسیژنرسانی آن محدود میشود. همچنین زخمهایی در ریه به وجود میآید که میزان اکسیژنرسانی به مغز و اندامها را کاهش میدهد. این بیماری از طریق کاهش انتقال اکسیژن، باعث ایجاد احساس تنگی نفس و خفگی میشود. دکتر مایکو در این مقاله، به بررسی علت ایجاد فیبروز ریوی، علائم، تأثیر بر ریه و دیگر نکات مهم پیرامون آن میپردازد.
علت فیبروز ریه چیست؟
فیبروز در ریه بر اثر عوامل مختلفی ایجاد میشود که عبارتند از:
- عوامل محیطی و شغلی
- قرارگرفتن در معرض مواد خطرناک و سمی مانند ذرات سیلیس، آزبست، ذرات زغالسنگ و …
- رادیوتراپی
- مصرف برخی داروها مانند داروهای پرتودرمانی، داروهای قلب و برخی داروهای ضدالتهاب
- برخی بیماریها
علائم فیبروز ریوی چیست؟
این بیماری یا بهاصطلاح Pulmonary fibrosis باتوجه به سطح بیماری، ممکن است علائم مختلفی داشته باشد. شدیدترین نشانه و علامت های این بیماری در موارد حاد، تنگی نفس است.
- تنگی نفس
- سرفه خشک
- کاهش وزن در بازه زمانی کوتاه و بدون دلیل
- درد در مفاصل و ماهیچهها
- پهن شدن شکل سر انگشتان دستها و پاها
- خستگی زیاد
تاثیر فیبروز ریه بر تنفس بیمار
فیبروز ریوی با ایجاد زخم، کارایی دستگاه تنفس را کاهش داده و اکسیژنرسانی را محدود میکند. بهاینترتیب، بیمار در موارد وخیمتر بیماری احساس تنگی نفس و خفگی شدیدی دارد. زخمهای ایجاد شده در بافت ریه باعث سفت شدن و ضخیمتر شدن ریه میشوند و انتقال اکسیژن را دشوار میکنند. با افزایش تعداد این زخمها، ریه انبساط کمتری پیدا کرده و نفس کشیدن سختتر و عمیقتر میشود. بیمار در این حالت در هنگام انجام فعالیتهای فیزیکی آسان مانند پیادهروی یا دیگر فعالیتهای روزمره دچار تنگی نفس میشود.
فیبروز ریه در کودکان
بیماری” فیبروز ریوی” در کودکان نیز دیده میشود اما احتمال ابتلا به این بیماری در افراد بزرگسال بیشتر است. چندین ژن شناسایی شدهاند که در صورت طبیعی نبودن میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را در کودک افزایش دهند. بااینحال ابتلای کودکان و شیرخوارگان در موارد نادری اتفاق میافتد. علائم این بیماری در کودکان عموماً تنگی نفس و سرفه است.
درمان فیبروز ریوی: آیا فیبروز ریه درمان قطعی دارد؟
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مؤثری برای این بیماری وجود ندارد و زخمهایی که در ریه تشکیل میشوند، قابل ترمیم نیستند. اما روشهایی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان موقت وجود دارد. استفاده از دارو درمانی یکی از این روشها است. مصرف این داروها عوارض بیماری را کاهش میدهند. توانیابی ریه نیز از دیگر روشهای درمانی است که میتواند عملکرد ریه را بهبود ببخشد. تکنیکهای تنفسی، ورزشهای خاص، رژیم غذایی سالم و آموزشهای لازم در توانیابی انجام میشوند.
پیوند ریه نیز میتواند یکی دیگر از روشهای درمانی باشد. این روش باعث میشود بیمار زندگی طولانیتری داشته باشد. براساس توصیه و نظر پزشک، پیوند ریه میتواند بهعنوان گزینهای مناسب در درمان این بیماری درنظر گرفته شود.
درمان فیبروز از طریق طب سنتی
در کنار روشهای درمانی که در بخش قبل به آنها اشاره شد، روشهای گیاهی وجود دارند که میتوانند در روند بهبود مؤثر فیبروز ریه باشند البته باید با مشورت پزشک انجام شوند. مراجعه به افراد غیرمتخصص و استفاده از گیاهان دارویی با توصیه افراد فاقد صلاحیت لازم میتواند بیماری را بدتر کند. ترک اعتیاد به سیگار و تغییر سبک زندگی تأثیر زیادی در کاهش سیر پیشرفت بیماری دارد.
راه تشخیص فیبروز ریه ها چیست؟
تشخیص این بیماری تنفسی نیاز به بررسی سابقه خانوادگی و فردی دارد. در مواردی شخص به دلیل انجام مشاغل پرخطر، در تماس با مواد شیمیایی قرار میگیرد که باعث ابتلا به این بیماری میشود. پس در تشخیص این بیماری اولین قدم، بررسی زندگی شخصی و سوابق خانوادگی بیمار است.
معاینات فیزیکی استتوسکوپ برای تشخیص این بیماری استفاده میشود. همچنین بر اساس صلاحدید پزشک مربوطه ممکن است از تستهای دیگری نیز استفاده شود. تستهای تصویربرداری، CT اسکن، تست عملکرد ریه، اکوکاردیوگرافی، تست استرس ورزش، بررسی نمونه بافت و آزمایش خون از دیگر روشهای تشخیص این بیماری ریوی هستند.
تشخیص فیبروز ریه از طریق سیتیاسکن
تشخیص این بیماری از طریق سیتیاسکن امکانپذیر است. سیتیاسکن با اشعه X میتواند با وضوح زیادی میزان وخامت و آسیب ریه ناشی از فیبروز ریوی را نشان دهد. در این روش از زوایای متفاوت از ساختار ریه عکسبرداری میکنند.
عوارض: آیا فیبروز ریه خطرناک است؟
این بیماری از آن جهت که درمان مؤثری ندارد، خطرناک است و عوارض زیادی دارد. احتمال سرطان ریه در اثر ابتلای طولانیمدت به این بیماری افزایش مییابد. فشار خون بالا نیز از دیگر عوارض این بیماری است. در مواردی فشارخون ریوی میتواند به تدریج وخیمتر شده و منجر به مرگ شود. نارسایی قلبی و تنفسی نیز براثر این بیماری اتفاق میافتد به طوری که پمپاژ کردن خون در بطن راست سختتر از حالت عادی انجام میشود. نارسایی تنفسی معمولاً در مراحل پیشرفته و وخیم بیماری بروز پیدا میکند.
طول عمر بیماران فیبروز ریوی
بیماران مبتلا به فیبروز ریه با توجه به سطح بیماری ممکن است بین 5 تا 10 سال عمر کنند. این بیماری، که عموماً در افراد بالای 40 سال مشاهده میشود، با انجام روشهای درمانی که در بخشهای قبلی به آنها اشاره شد و ترک عادتهای مخربی مانند سیگارکشیدن میتواند روند کندتری داشته باشد. استفاده از روشهای درمانی مختلف و ایجاد عادتهای سالم طول عمر بیمار را افزایش میدهد.
برای فیبروز ریه چی بخوریم؟
مصرف کلم بروکلی و کلمبرگ یکی از مواردی است که میتواند کمککننده باشد. علاوه بر این، انواع توتها به دلیل غنی بودن از ویتامین C در التیام و بهبود ریه مؤثر هستند. فلفلدلمهای، قارچ، انواع مرکبات، ماهی سالمون و ماهیهای چرب دیگر باید به رژیم غذایی بیمار اضافه شوند.
تاثیر ورزش برای فیبروز ریه
تمرینات ورزشی منظم و برنامهریزیشده در درمان فیبروز ریوی توصیه میشود. شواهد گوناگونی نشان میدهد که ورزشکردن در این بیماران هیچ عارضه منفیای نداشته و میتواند در روند بهبودی نیز کمککننده باشد. انجام تمرینات ورزشی باید با مشورت و زیر نظر افراد متخصص انجام شود.
منابع:
سوالات شما
برای فیبروز ریه چی بخوریم؟
مصرف کلم بروکلی و کلمبرگ، انواع توتها، فلفلدلمهای، قارچ، انواع مرکبات، ماهی سالمون و ماهیهای چرب توصیه می شوند.
آیا فیبروز ریوی درمان قطعی دارد؟
از آن جایی که فیبروز درمان مؤثری ندارد، خطرناک است و عوارض زیادی دارد. احتمال سرطان ریه در طولانیمدت، فشارخون بالا، نارسایی قلبی و تنفسی که در موارد حاد اتفاق می افتد از خطرات فیبروز ریوی هستند.