عوارض شیمی درمانی: آیا شیمی درمانی باعث مرگ می شود؟

تجربه ی شما از شیمی درمانی به سلامت کلی و انواع خاصی از داروهای شیمی درمانی که دریافت می کنید بستگی دارد. ممکن است برخی از عوارض شیمی درمانی زیر را تجربه کنید یا اصلاً هیچ کدام را نداشته باشید. انکولوژیست شما – متخصص سرطان که مسئول درمان شماست – بهترین منبع شما برای توضیح دادن عوارض جانبی با توجه به برنامه سلامت و درمان شما است.

شیمی درمانی و مرگ: آیا شیمی درمانی باعث مرگ می شود؟

شیمی درمانی که برای درمان بیماران سرطانی انجام می شود، داروی قدرتمندی است که برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود و اجتناب از ایجاد آسیب به سایر سلول ها و بافت های بدن غیرممکن است. بنابراین وقتی داروی کشتن سلول‌های سرطانی را می‌دهیم، بیماران مریض می‌شوند، گاهی بسیار بیمار می‌شوند و متاسفانه برخی ممکن است بمیرند.

عوارض شیمی درمانی چیست؟

باتوجه به نوع دارویی که استفاده می شود، ممکن است عوارض شیمی درمانی مختلفی برای بیمار به وجود آید، مانند:

خستگی

خستگی از شایع ترین عوارض شیمی درمانی و پرتو درمانی است. در طول درمان، بدن شما نه تنها در حال مبارزه با سرطان است، بلکه برای ترمیم آسیب سلولی ناشی از درمان نیز کار می کند. در نتیجه، ممکن است برای انجام فعالیت های معمول خود احساس خستگی بیش از حد کنید. خستگی ممکن است به تدریج ایجاد شود و به شما فرصت می دهد تا خود را تنظیم کنید. ممکن است به طور ناگهانی شروع شود و شما را ملزم به سازگاری سریع کند.

هرسپتین و ریزش مو

ریزش مو از اصلی ترین عوارض شیمی درمانی است. فولیکول های مو به پرتو درمانی و شیمی درمانی حساس هستند. اگرچه ممکن است ریزش موی دائمی را تجربه کنید، اما معمولاً موها دوباره رشد می کنند. مو طی دو تا سه ماه پس از این دوره شروع به رشد مجدد می کند. البته بافت و رنگ موهای شما ممکن است پس از رشد مجدد متفاوت باشد.

تغییرات پوستی

از عوارض شیمی درمانی می توان به تحریک پوست، خارش، خشکی، قرمزی و تورم اشاره کرد. این درمان ها همچنین می توانند باعث تغییر رنگ یا تیره شدن پوست شوند. بثورات پوستی، از جمله سندرم دست و پا، در طول شیمی درمانی شایع است. شیمی درمانی همچنین ممکن است شما را به نور خورشید حساس کند و خطر آفتاب سوختگی صورت و بدن را افزایش دهد.

اکثر بثورات و سایر اشکال تحریک پوست پس از درمان بهبود می یابند، اما برای بهبودی نیاز به زمان دارند.

حالت تهوع، استفراغ و اسهال

از شایع ترین عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی می توان به اسهال، تهوع و استفراغ اشاره کرد. نوع دارویی که مصرف می‌کنید، نحوه مصرف آن، دوز و دفعات مصرف آن همگی در تجربه این علائم تأثیر دارند. حتی ممکن است مقدار زیادی آب یا سایر مواد مغذی مورد نیاز خود را از دست بدهید.

حالت تهوع و استفراغ مربوط به عوارض شیمی درمانی را تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی (CINV) می نامند. شیمی درمانی می تواند باعث شود که شما به طور موقت به عدم تحمل لاکتوز دچار شوید. اگر متوجه اسهال یا مدفوع شل بر اثر شیر یا فرآورده های شیری شدید، ممکن است لازم شود که این غذاها یا نوشیدنی ها را تا زمانی که مدفوع نرمال داشته باشید کاهش دهید یا حذف کنید.

از دست دادن اشتها یا مشکل در غذا خوردن

• عوارض شیمی درمانی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال می تواند تمایل شما را به غذا خوردن کمتر کند. با این حال، ممکن است به دلایل دیگر اشتهای خود را از دست بدهید یا در خوردن مشکل داشته باشید.
• برخی از داروها می توانند جوانه های چشایی شما را تغییر دهند، بنابراین طعم غذاهای تلخ، تلخ تر از حد معمول است، غذاهای شیرین طعم شیرین کمتری دارند و به طور کلی غذا طعم فلزی دارد. این تغییرات اغلب پس از درمان بهتر می شوند.
• برخی افراد در این دوره، حساسیت بیشتری به غذاهای سرد و گرم دارند. این علائم ممکن است باعث ایجاد احساس ناراحتی یا حتی درد در خوردن شود.

مشکل در یادآوری و تمرکز

در طول درمان سرطان، مشکلاتی در تفکر، تمرکز یا به خاطر سپردن تجربه می‌شود. معمولاً افراد به طور خاص با مشکلات حافظه کوتاه مدت و حواس پرتی مواجه می شوند. صرف نظر از درمان شما، استرس ناشی از تشخیص سرطان می تواند تفکر و تمرکز را چالش برانگیزتر کند. شاید بتوانید روال عادی خود را انجام دهید، اما ممکن است بیشتر از زمان معمول طول بکشد.

مشکلات مثانه

برخی داروها با عوارض شیمی درمانی می تواند مثانه شما را تحریک کند و ادرار کردن یا تخلیه مثانه را سخت کند. ممکن است هنگام ادرار کردن متوجه درد یا احساس سوزش ادرار شوید، یا ممکن است احساس نیاز دائمی به دستشویی رفتن داشته باشید که از عوارض شیمی درمانی است.

مسائل جنسی و باروری

استرس ناشی از تشخیص و درمان سرطان می تواند بر زندگی جنسی شما تأثیر بگذارد. عواملی که بر میل تأثیر می گذارند – مانند خستگی، تغییرات هورمونی یا تغییر در تصویر شما از خود – همچنین ممکن است در توانایی برای بچه دار شدن بعد از درمان نقش داشته باشند.

شیمی درمانی در بانوان:

شیمی درمانی می تواند سطح استروژن را کاهش دهد و باعث علائمی مانند خشکی واژن و شرایطی مانند نارسایی اولیه تخمدان شود. با این وضعیت، تخمدان ها تولید تخمک را زودتر از موعد (قبل از 40 سالگی) متوقف می کنند.

شیمی درمانی و ناباروری مردان

شیمی درمانی می تواند سطح تستوسترون و تعداد اسپرم شما را کاهش دهد. اگر در طول درمان فردی را باردار کنید، برخی از داروهای مصرفی  می توانند به جنین آسیب برسانند.

عوارض شیمی درمانی در گلو

مشکلات دهان و گلو ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییر در طعم یا بویایی
• خشکی دهان
• عفونت ها و زخم های دهان
• درد یا تورم در دهان (موکوزیت دهان)
• حساسیت به غذاهای سرد یا گرم
• مشکلات بلع
• پوسیدگی دندان

بی حسی دست و پا بعد از شیمی درمانی

سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست ها یا پاها از رایج ترین عوارض داروی شیمی درمانی است. ممکن است تا چند ماه پس از پایان درمان ادامه داشته باشد یا ممکن است دائمی باشد.

عوارض شیمی درمانی روی اعصاب

برخی از عوارض داروهای شیمی درمانی می توانند به اعصابی که سیگنال ها را بین سیستم عصبی مرکزی و بازوها و پاها ارسال می کنند، آسیب بزنند. این نوروپاتی محیطی نامیده می شود. علائم شامل سوزن سوزن شدن، بی حسی یا درد در دست ها و پاها، و ضعف عضلانی در پاها است.

عوارض شیمی درمانی برای همراه بیمار

همراه بیمار که معمولا با آن وارد محیط شیمی درمانی می شود، به هیچ وجه نباید با داروهای شیمی درمانی به طور مستقیم در ارتباط باشد. حضور همراه بیمار در اتاق تزریق دارو، باید با رعایت موارد ایمنی برای عدم مواجهه با دارو باشد.

عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان

باید توجه داشته باشید که هنگام استفاده از دارو در خانه یا بیمارستان، دوستان و اعضای خانواده نباید مستقیم در معرض آن ها قرار گیرند. ملاقات شما با دوستان و آشنایان، حتی با کودکان، آنها را تهدید نمی کند. دلیل آن این است که آنها در تماس مستقیم با دارو نبودند. بنابراین هیچ نگرانی برای آنها وجود ندارد.

اما اگر فرد سالمی در تماس مستقیم با داروی شیمی درمانی باشد، ممکن است توسط این دارو آسیب ببیند. این داروها به مدت یک هفته یا بیشتر در بدن باقی می مانند. ترکیبات این داروهای شیمی درمانی را می توان از طریق مدفوع، ادرار، بزاق یا محتویات استفراغ از بدن خارج کرد، در نتیجه اجازه ندهید دیگران با مایعات بدن شما تماس پیدا کنند.

عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان باردار

به همان دلیلی که بالا ذکر شد، بهتر است زنان باردار از عوارض احتمالی این داروها روی جنین تا مدتی اجتناب کنند. افراد باردار تا چند ساعت پس از تزریق دارو، نباید نزدیک بیمار شوند.

عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان مخصوصا نوزادان

زمانی که فردی داروهای شیمی درمانی مصرف می کند، هیچ کودک و نوزادی اجازه نزدیک شدن به او را ندارد، زیرا این داروها در هوا پخش می شود و در محیط های خاصی به بیماران تزریق می شود. هیچ فرد سالمی نباید در حین تزریق نزدیک فرد بیمار باشد زیرا بیمار می شود. اما وقتی تزریق آنها تمام شد و به خانه آمدند، مشکلی نیست که کودک شما به آنها مراجعه کند.

عوارض شیمی درمانی از جلسه چندم شروع میشود؟

ممکن است در عرض چند ساعت پس از اولین درمان دچار عوارض شیمی درمانی شوید – مانند برخی از درمان‌های شیمی‌درمانی – که به تدریج شروع به بهبود می‌کنند. یا ممکن است تا زمانی که چندین جلسه درمانی را تکمیل نکرده باشید، عوارض را تجربه نکنید. با پزشک خود در مورد اینکه چه زمانی احتمال دارد «خطرات شیمی درمانی» را بر اساس نوع و برنامه درمانی خود تجربه کنید، صحبت کنید.

«اگر شما هم تجربه ی عوارض شیمی درمانی را دارید و راهکارهای برای کنار آمدن با علائم دارید، نظر خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.»

منابع:

my.clevelandclinic.org

kidshealth.org

www.medicalnewstoday.com