آب مروارید چشم یکی از شایعترین بیماریهای چشمی است که بر اثر تغییرات تدریجی در لنز چشم، باعث کاهش شفافیت دید و در نتیجه تاری دید میشود. این بیماری به ویژه در افراد مسن بیشتر مشاهده میشود، اما میتواند در هر سنی بروز کند. آب مروارید معمولاً به کندی پیشرفت میکند و ممکن است افراد در ابتدا متوجه تغییرات آن نشوند، اما اگر درمان نشود، میتواند به طور جدی بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. در این مقاله از دکتر مایکو میخواهم علائم، علت و روشهای درمان آب مروارید را بررسی کنم.

آب مروارید در چشم چیست؟
آب مروارید چشم یک بیماری چشمی است که در آن لنز طبیعی چشم به تدریج تار میشود و باعث کاهش توانایی چشم در تمرکز بر تصاویر میشود. لنز چشم باید شفاف و بدون عیب باشد تا نور بتواند به درستی به شبکیه برسد و تصویر واضحی ایجاد کند. اما در افراد مبتلا به آب مروارید، این لنز به تدریج کدر میشود که منجر به تاری دید و کاهش کیفیت تصویر میشود.

آب مروارید معمولاً با گذشت زمان و به طور تدریجی پیشرفت میکند، بنابراین ممکن است بیماران ابتدا تغییرات آن را احساس نکنند. در مراحل اولیه، این بیماری ممکن است با استفاده از عینکهای اصلاحی به راحتی کنترل شود، اما با پیشرفت بیشتر بیماری، نیاز به درمان جراحی پیدا میشود.
علائم آب مروارید
آب مروارید ممکن است در مراحل ابتدایی علائم خاصی نداشته باشد، اما با گذشت زمان، علائم زیر میتوانند ظاهر شوند:

- مشکلات بینایی و تاری دید: یکی از اولین علائم، تاری دید است. این تاری ممکن است به تدریج افزایش یابد و به صورت یک نقطه کدر در میدان دید ظاهر شود. بیماران ممکن است متوجه شوند که دیدشان دیگر واضح و شفاف نیست، خصوصاً در نور کم یا در شب.
- حساسیت به نور: افراد مبتلا به آب مروارید ممکن است با حساسیت بیشتر به نور مواجه شوند. این مشکل به ویژه در شبها یا هنگام مواجهه با نورهای شدید، مانند نور چراغ خودروها، بیشتر احساس میشود.
- تغییرات در توانایی دیدن رنگها: یکی دیگر از علائم رایج آب مروارید، تغییرات در رنگها است. بیماران ممکن است متوجه شوند که رنگها کمرنگتر یا زردتر از آنچه که قبلاً دیده بودند، به نظر میرسند. این تغییرات در ادراک رنگها میتواند به دلیل تار شدن لنز چشم باشد.
- دید دوگانه یا دوبینی: در برخی موارد، آب مروارید ممکن است باعث دید دوگانه شود. این مشکل به خصوص در افرادی که قبلاً دید واضح و بدون مشکل داشتند، نگرانکننده است.
علت آب مروارید چشم چیست؟
آب مروارید معمولاً در اثر تغییرات طبیعی در ساختار لنز چشم به وجود میآید، اما عوامل مختلفی میتوانند به شروع و پیشرفت آن کمک کنند:

- پیری و افزایش سن: با افزایش سن، پروتئینهای موجود در لنز چشم شروع به تغییر کرده و باعث کدر شدن لنز میشوند. این فرآیند معمولاً از حدود 40 سالگی آغاز میشود و در 60 سالگی به بالاترین حد خود میرسد.
- عوامل ژنتیکی و ارثی: برخی افراد به دلایل ژنتیکی یا تاریخچهی خانوادگی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آب مروارید قرار دارند. اگر در خانوادهی شما افراد مبتلا به آب مروارید وجود دارند، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش مییابد.
- بیماریها و شرایط پزشکی دیگر: برخی بیماریها مانند دیابت، فشار خون بالا و سایر بیماریهای مزمن میتوانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند. در این افراد، بدن به طور کلی آسیب میبیند و روند تغییرات طبیعی لنز چشم تسریع میشود.
- مصرف دارو و مواد شیمیایی: مصرف داروهایی مانند استروئیدها، به ویژه در دراز مدت، میتواند به تشکیل آب مروارید منجر شود. همچنین، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا اشعههای مضر میتواند تأثیر مشابهی داشته باشد.
- آسیبهای چشمی و جراحیها: برخی از آسیبها و جراحیهای چشمی، مانند جراحیهای چشم برای درمان سایر مشکلات بینایی، میتوانند منجر به بروز آب مروارید شوند.
آب مروارید مادرزادی
آب مروارید مادرزادی نوعی نادر است که از بدو تولد در کودک ایجاد میشود. این نوع از بیماری ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی، عفونتهای دوران بارداری یا مشکلات مادرزادی دیگر ایجاد شود. آب مروارید مادرزادی میتواند باعث مشکلات جدی در بینایی کودک شده و نیاز به درمان فوری داشته باشد. در بسیاری از موارد، جراحی برای برداشتن عدسی تار و استفاده از لنز مصنوعی توصیه میشود.

آب مروارید در کودکان
آب مروارید در کودکان ممکن است به صورت مادرزادی یا اکتسابی باشد. آب مروارید اکتسابی در کودکان معمولاً به دلیل آسیبهای چشمی یا بیماریهایی مانند دیابت بروز میکند. این بیماری میتواند تأثیرات زیادی بر روی توانایی کودک برای دیدن و یادگیری داشته باشد، بنابراین تشخیص به موقع و درمان مناسب بسیار حیاتی است. جراحی یکی از روشهای اصلی درمان در این سنین است.
آیا آب مروارید چشم خطرناک است؟
آب مروارید در ابتدا ممکن است علائم خفیفی ایجاد کند که افراد به راحتی آنها را نادیده میگیرند. با این حال، در صورت عدم درمان، آب مروارید میتواند به مشکلات جدیتری منجر شود که تاثیرات منفی بر زندگی روزمره فرد دارد. در حقیقت، آب مروارید به طور تدریجی باعث تار شدن عدسی چشم میشود و اگر درمان نشود، میتواند به نابینایی کامل منجر شود. خوشبختانه، این بیماری معمولاً درمانپذیر است و در صورت تشخیص و درمان به موقع، به ندرت خطرات جدی به همراه خواهد داشت.
آب مروارید رسیده
آب مروارید رسیده به مرحلهای گفته میشود که بیماری به شدت پیشرفت کرده و عدسی چشم به طور کامل مات و تار میشود. در این مرحله، فرد با مشکلات جدی در دیدن مواجه خواهد شد، به طوری که دید او تار، مهآلود یا حتی کاملاً مسدود خواهد شد. این مرحله نیاز به جراحی فوری دارد، زیرا چشم در این وضعیت نمیتواند به طور طبیعی عملکرد خود را ادامه دهد.

آب مروارید خفیف
آب مروارید خفیف به مراحل ابتدایی بیماری گفته میشود که علائم آن معمولاً بسیار کم و نامحسوس هستند. افرادی که دچار آب مروارید خفیفند ممکن است تنها در شرایط خاص مانند رانندگی در شب یا خواندن دچار مشکل شوند. در این مرحله، معاینات منظم چشم و استفاده از عینکهای مخصوص میتواند به بهبود کیفیت دید کمک کند. گاهی پزشکان توصیه میکنند تا زمانی که بیماری پیشرفت زیادی نکرده است، بیمار به انجام جراحی نپردازد.
روشهای درمان آب مروارید چشم
درمان آب مروارید بسته به شدت بیماری متفاوت است. در مراحل ابتدایی، میتوان با استفاده از عینکهای اصلاحی، لنزهای ویژه یا افزایش نور در محیط، مشکلات بینایی را کاهش داد. اما زمانی که آب مروارید پیشرفت کرده و دید فرد به شدت تحت تاثیر قرار میگیرد، جراحی به عنوان تنها راه حل پیشنهاد میشود.
- درمان آب مروارید بدون جراحی: در مراحل ابتدایی، اگر علائم چندان شدید نباشند، درمانهای غیرجراحی میتوانند تا حدی کمککننده باشند. این درمانها شامل استفاده از عینکهای مخصوص، اصلاح مشکلات نوری و انجام اقدامات پیشگیرانه برای کندتر کردن پیشرفت بیماری است. برای افراد مبتلا به آب مروارید خفیف، درمانهای دارویی ممکن است به کاهش علائم کمک کنند، اما در نهایت جراحی تنها راه حل قطعی است.
- عمل آب مروارید چشم: جراحی آب مروارید به طور معمول برای بیمارانی که دیدشان به شدت مختل شده است، انجام میشود. در این جراحی، لنز کدر شده با یک لنز مصنوعی جایگزین میشود. جراحی آب مروارید یکی از موفقترین و رایجترین عملهای جراحی است که تقریباً بدون عوارض جانبی و با دورهی بهبودی کوتاه انجام میشود.
- پیشگیری و مراقبتهای بعد از جراحی: بعد از جراحی آب مروارید، بیمار باید دستورالعملهای پزشک را برای مراقبتهای بعد از عمل دنبال کند. این شامل استفاده از داروهای تجویز شده، اجتناب از فعالیتهای سنگین و محافظت از چشمها در برابر نور شدید است.

قرص درمان آب مروارید
با وجود اینکه جراحی تنها درمان قطعی برای آب مروارید است، برخی از مطالعات نشان میدهند که مصرف برخی ویتامینها و مواد مغذی ممکن است به کند کردن روند پیشرفت آب مروارید کمک کند. برخی از این مواد شامل ویتامین C، ویتامین Eو مواد مغذی آنتیاکسیدانی مانند لوتئین و زاگزانتین هستند. با این حال، باید توجه داشت که هیچ قرصی به طور خاص برای درمان آب مروارید وجود ندارد و درمان اصلی همچنان جراحی است.
آب مروارید و زندگی روزمره
بیماران مبتلا به آب مروارید ممکن است در مراحل ابتدایی بیماری، با مشکلاتی در فعالیتهای روزمره مواجه شوند. در اینجا به برخی از روشهایی اشاره میکنیم که میتوانند به افراد کمک کنند تا با این بیماری بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند:
- استفاده از نور مناسب: افزایش نور در محیط زندگی و کار میتواند به افراد مبتلا به آب مروارید کمک کند تا به راحتی فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند. این امر به ویژه برای خواندن، نوشتن و انجام کارهای دقیق مانند دوختن یا آشپزی مفید است. استفاده از لامپهای روشن با نور سفید میتواند چشمها را کمتر تحت فشار قرار دهد.
- استفاده از عینکهای مناسب: برای برخی افراد، استفاده از عینکهای مخصوص میتواند به بهبود وضوح دید کمک کند. عینکهای مخصوص برای دیدن در شب یا در شرایط نوری ضعیف میتوانند مؤثر باشند. همچنین، عینکهای با فیلتر UV برای کاهش حساسیت به نور نیز به بیماران کمک میکنند.
- استراحت منظم و اجتناب از فشار زیاد به چشمها: افرادی که دچار آب مروارید هستند باید از فشار چشم بالا یا انجام فعالیتهایی که نیاز به تمرکز زیاد دارند (مانند نگاه کردن طولانیمدت به صفحات دیجیتال) اجتناب کنند. استراحتهای منظم و تغییر دادن موقعیت بدن میتواند به راحتی بیشتر کمک کند.

چگونه میتوان از آب مروارید پیشگیری کرد؟
اگرچه بسیاری از علل آب مروارید، به ویژه پیری و وراثت، قابل پیشگیری نیستند، اما هنوز هم اقداماتی وجود دارند که میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند یا روند پیشرفت آن را کندتر کنند. در اینجا به برخی از راههای پیشگیری از آب مروارید اشاره میکنیم:
- رعایت مراقبتهای چشمی و معاینات منظم: معاینات منظم چشم میتوانند به شناسایی زودهنگام آب مروارید کمک کنند. با مراجعه به چشمپزشک و انجام معاینات دورهای، میتوان به محض بروز علائم، درمانهای مناسب را آغاز کرد. به ویژه برای افراد بالای 60 سال، این معاینات ضروری است.
- حفاظت از چشمها در برابر نور خورشید: یکی از عواملی که میتواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد، قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش (UV) خورشید است. استفاده از عینک آفتابی با فیلتر UV مناسب میتواند به محافظت از چشمها در برابر این نور مضر کمک کند و از بروز آب مروارید پیشگیری نماید.
- رژیم غذایی سالم و تغذیه مناسب: مصرف مواد مغذی و ویتامینهای مناسب میتواند به حفظ سلامت چشمها کمک کند. ویتامین C و E، آنتیاکسیدانها و کاروتنوئیدها (مانند لوتئین و زاگزانتین) از جمله مواد مغذی هستند که میتوانند به محافظت از چشمها در برابر آسیبهای اکسیداتیو و پیشگیری از آب مروارید کمک کنند. مواد غذایی غنی از این ویتامینها شامل سبزیجات برگ سبز، میوهها، مرکبات و مغزها هستند.
- کنترل بیماریهای مزمن: کنترل دقیق بیماریهایی مانند دیابت و فشار خون بالا میتواند خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش دهد. افرادی که به این بیماریها مبتلا هستند باید تحت نظر پزشک باشند و درمانهای لازم را دریافت کنند تا از بروز مشکلات چشمی جلوگیری کنند.
- اجتناب از مصرف سیگار و الکل: مصرف سیگار و الکل میتواند به شدت خطر ابتلا را افزایش دهد. سیگار کشیدن باعث افزایش آسیبهای اکسیداتیو در چشمها میشود، در حالی که الکل مصرف شده به میزان زیاد میتواند باعث بروز مشکلات چشمی و سرعت بخشیدن به روند ایجاد آب مروارید گردد. بنابراین، ترک اعتیاد سیگار و کاهش مصرف الکل میتواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
نتیجهگیری
آب مروارید یکی از بیماریهای چشمی است که به مرور زمان پیشرفت میکند و اگر درمان نشود، میتواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی داشته باشد. خوشبختانه با پیشرفتهای پزشکی و جراحی، درمان این بیماری به راحتی امکانپذیر است. برای پیشگیری از بروز آب مروارید، رعایت مراقبتهای مناسب از چشمها و معاینات منظم چشم ضروری است. در صورت مشاهدهی علائم، بهتر است به سرعت به چشمپزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
«اگر شما هم در مورد آب مروارید چشم اطلاعات یا سوالی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»