کم خونی یکی از بیماری‌های رایجی که امروزه اکثر افراد با آن مواجه هستند است. یکی از دلایل این مشکل مربوط به تغذیه می‌شود. کم خونی زمانی رخ می‌دهد که شما مواد غذایی حاوی آهن را به صورت کافی مصرف نکرده باشید و در نهایت با فقر آهن و کم خونی مواجه می‌شوید. اگر کم خونی دارید نخست باید این موضوع را بدانید که مشکل شما به راحتی قابل درمان است. کافیست برخی نکات و تذکرات را بدانید. در ادامه همراه دکتر مایکو باشید تا این نکات را با شما در میان بگذاریم.
کم خونی چیست؟
کم خونی یا فقر آهن زمانی به وجود می‌آید که مقدار کافی ماده معدنی و آهن در بدن وجود نداشته باشد. بدن برای ساخت هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن) و به دنبال آن تولید سلول‌های قرمز، بدن به آهن نیاز دارد. پس کم خونی حالتی است که در آن تعداد گلبول‌های قرمز یا میزان هموگلوبین آن‌ها کمتر از میزان طبیعی است.
انواع کم خونی چیست؟
انواع کم خونی عبارتند از:
- کم خونی فقر آهن: این نوع کم خونی بیشترین شیوع را دارد و در آن بدن به مقدار کافی آهن برای ساخت هموگلوبین ندارد.
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین 12B: در این نوع کم خونی، بدن به مقدار کافی ویتامین 12B برای تولید سلول‌های گلبول قرمز ندارد.
- کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک: در این نوع کم خونی، بدن به مقدار کافی اسید فولیک برای تولید سلول‌های قرمز ندارد.
- کم خونی همولیتیک: در این نوع کم خونی، سلول‌های قرمز خون به سرعت تخریب می‌شوند.
- کم خونی آپلاستیک: در این نوع کم خونی، استخوان‌های بدن توانایی تولید گلبول‌های قرمز را از دست می‌دهند.
- کم خونی همولیتیک-آپلاستیک: در این نوع کم خونی، گلبول‌های قرمز خون به سرعت تخریب می‌شوند و استخوان‌های بدن توانایی تولید آن‌ها را از دست می‌دهند.
- کم خونی ناشی از بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های کلیوی، سرطان و ایدز می‌توانند باعث کم خونی شوند.
- کم خونی ناشی از خونریزی: خونریزی شدید مانند خونریزی دوران پریودی در زنان می‌تواند باعث کم خونی شود.
- کم خونی ناشی از بیماری‌های ارثی: برخی بیماری‌های ارثی مانند کم خونی داسی شکل و تالاسمی می‌توانند باعث کم خونی شوند.
علائم کم خونی شدید در بانوان
- احساس خستگی شدید و غیرطبیعی
- تنگی نفس و سرفه
- سردرد شدید
- تپش قلب و درد قفسه سینه چپ
- خشکی پوست و مو
- التهاب و تورم دهان و زبان
- بی قراری پاها و کاهش توانایی تحمل فعالیت‌های روزانه
- کم اشتهایی
- ناخن‌های بدشکل و شکننده
- تمایلات غذایی عجیب و غیرمعمول
- سردی دست و پا
- احساس افسردگی
- ابتلا به عفونت‌های مکرر
- تورم و درد زبان و دهان
برای بررسی این علائم و تشخیص اینکه کم خونی دارید یا خیر می توانید با پزشکان دکتر مایکو از داخل خانه به روش های تصویری، تلفنی و متنی مشورت کنید و نسخه ی الکترونیک دریافت کنید تا دارو یا آزمایش های لازم برای شما تجویز شود.
علائم کم خونی در مردان
- خستگی شدید و غیرطبیعی
- رنگ پریدگی پوست
- تپش قلب و درد قفسه سینه
- ناخن‌های شکننده
- احساس سردی در دست‌ها و پاها
- سرگیجه و سردرد
- ضعف و بی‌حالی
- شکاف لب
- توانایی کم در راه رفتن سخت مانند بالا رفتن از پله
علائم کم خونی خطرناک
علائم کم خونی شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی شدید و غیرطبیعی
- رنگ پریدگی پوست
- تپش قلب و درد قفسه سینه
- سرگیجه و سردرد شدید
- نفس‌کشیدن سخت و تنگی نفس
- سوزن سوزن شدن دست و پاها
- حالت تهوع و استفراغ
- ریزش مو و زرد شدن پوست
- افت فشار خون
- تاری دید و احساس خمیری شدن چشم‌ها
عوارض کم خونی شدید
عوارض کم خونی شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افت فشار خون و تنگی نفس شدید
- خستگی شدید و غیرطبیعی
- سرگیجه و سردرد شدید
- تاری دید و احساس خمیری شدن چشم‌ها
- تپش قلب و درد قفسه سینه
- احساس سوزش و درد در دهان و گلو
- افت شدید در وزن بدن
- افتادگی و ضعف عضلانی
- افت توانایی تمرکز و حافظه
- افت توانایی تحمل فعالیت‌های روزانه
کم خونی و درد پا
کم خونی می‌تواند با درد پا همراه باشد، اما درد پا تنهایی نشان دهنده کم خونی نیست و ممکن است علت دیگری داشته باشد. در صورت تجربه درد پا همراه با علائم کم خونی شدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و تست کم خونی انجام دهید. در صورت تشخیص کم خونی، پزشک ممکن است برای درمان آن، مصرف مکمل‌های آهن و در صورت لزوم را تجویز کند. همچنین، ماساژ پا و تمرینات ورزشی نیز می‌تواند به بهبود درد پا کمک کند.
کم خونی و کبودی بدن
کم خونی ممکن است با کبودی بدن همراه باشد، اگر در کنار علائم کم خونی متوجه کبودی بدن خود نیز شده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و تست کم خونی انجام دهید. علل کم خونی ممکن است شامل کمبود آهن، بیماری های کبدی، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های خونی مانند لوسمی و لنفوم، بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و سیاه‌سرفه، بیماری‌های خونریزی مانند زخم معده و دوازده‌پوستان، بیماری‌های ارثی مانند تالاسمی و هموفیلی و … باشد. همچنین، ماساژ پا و تمرینات ورزشی نیز می‌تواند به بهبود درد پا و کم خونی کمک کند.
برای کم خونی چی بخوریم؟
برای درمان کم خونی بهتر است به سراغ برخی از غذاهای خون ساز مانند موارد زیر بروید:
- حبوبات مانند نخود، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا چشم بلبلی و عدس
- قلب نخل
- میوه‌هایی مانند توت، زیتون، انبه، مرکبات، زردآلو، آلو و گیلاس
- غلات کامل مانند گندم کامل، جو دو سر و نان سبوسدار
- گوشت قرمز و گوشت قرن دگان
- جگر
- غذاهای دریایی مانند صدف و خاویار
- سویا
- سبزیجات برگ دار
- گوجه‌فرنگی خشک‌شده
- خرمالو
- شاه توت
- مَویز
- هندوانه
- سبزی‌هایی مانند اسفناج، کلم، کلم بروکلی و جعفری
همچنین، مصرف مکمل‌های آهن و ویتامین 12 B و فولیک اسید نیز می‌تواند به درمان کم خونی کمک کنند.
درمان کم خونی
درمان کم خونی بستگی به نوع کم خونی و علت آن دارد. در صورتی که این مشکل ناشی از کمبود آهن باشد، مصرف مکمل‌های آهن و غذاهایی که حاوی آهن هستند، می‌تواند به درمان آن کمک کند. همچنین، مصرف غذاهای حاوی ویتامین سی و فولات نیز به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. بهتر است به صورت دقیق تر این اطلاعات را از پزشکان متخصص دکتر مایکو کسب کنید تا شرایطتان را کامل در نظر داشته باشند و بهتر راه درمان کم خونی را به شما پیشنهاد دهند.
درمان سریع کم خونی شدید
درمان کم خونی شدید بستگی به نوع کم خونی و علت آن دارد. در صورتی که کم خونی ناشی از کمبود آهن باشد، مصرف مکمل‌های آهن و غذاهای دارای آهن و ویتامین C و فولات نیز کمک‌کننده است. در هر صورت، برای درمان کم خونی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
قرص هماتینیک (کپسول هماتینیک)
هماتینیک یک نوع کپسول آهن است که برای درمان کم خونی استفاده می‌شود. این کپسول حاوی آهن و ویتامین C است که جذب آهن از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. هماتینیک می‌تواند در درمان کم خونی ناشی از کمبود آهن، کمبود ویتامین 12 B و 9 B و همچنین درمان فقر آهن در دوران بارداری مفید باشد.
شربت فروگلوبین
شربت فروگلوبین یک نوع کپسول آهن است که برای درمان کم خونی استفاده می‌شود. این شربت حاوی آهن و ویتامین C است که جذب آهن از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. همچنین، شربت فروگلوبین حاوی ویتامین 12 B و فولات نیز است که به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. شربت فروگلوبین برای درمان کم خونی ناشی از کمبود آهن، کمبود ویتامین 12 Bو 9B و همچنین درمان فقر آهن در دوران بارداری مفید است.
مواد غذایی برای کم خونی
برای کمک به درمان کم خونی، می‌توانید از غذاهایی که حاوی آهن، ویتامین C و فولات هستند، استفاده کنید. مصرف این غذاها می‌تواند به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک کند. برخی از غذاهای خونساز عبارتند از:
- گوشت قرمز، گوشت مرغ، گوشت بوقلمون و گوشت گاو
- ماهی و محصولات دریایی مانند صدف و خاویار
- حبوبات مانند نخود، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا چشم بلبلی و عدس
- سویا و محصولات مشتق شده از آن
- سبزیجات مانند اسفناج، بروکلی و کلم
- میوه‌هایی مانند هلو، زیتون، توت، آلو، گیلاس و زردآلو
- غلات کامل مانند گندم کامل، جو دو سر و برنج قهوه‌ای
بهترین آجیل برای کم خونی
برخی از بهترین آجیل‌ها برای کم خونی عبارتند از:
- بادام
- پسته
- فندق
- گردو
- بادام زمینی
- کشمش
- زرشک
- توت خشک
- انگور خشک
صبحانه برای کم خونی
صبحانه‌هایی که حاوی مواد غذایی خونساز هستند، می‌توانند به درمان کم خونی کمک کنند. برخی از صبحانه‌های مناسب برای کم خونی عبارتند از:
- جو با شیر و میوه‌های خشک
- تخم مرغ با نان کامل و سبزیجات
- جو با ماست و میوه‌های تازه
- نان کامل با پنیر و سبزیجات
- جو با میوه‌های تازه و مغزهای خشک
- سوپ گوشت با سبزیجات و نان کامل
سخن پایانی
در صورت ابتلا به مشکل کم خونی، باید مصرف برخی داروها و مواد غذایی خونساز را در رژیم غذایی خود قرار دهید. سعی کنید بیشتر غذایی استفاده کنید که خونساز هستند و کمتر به سراغ موادغذایی ناسالم بروید. کم خونی مشکلی قابل درمان است، اما حتما آن را جدی بگیرید و به فکر بازگشت سلامتی خود باشید. شما می توانید به راحتی از خانه در مورد شرایط، داروها و… با پزشکان دکتر مایکو در ارتباط باشید.
«اگر شما هم تجربه ی انواع کم خونی دارید می توانید علائم و راه های کنترل و درمان آن را در قسمت نظرات با دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.»
منبع:
