سندرم کوشینگ چیست؟ علائم و درمان بیماری کوشینگ

سندرم کوشینگ (Cushing’s Syndrome) یکی از اختلالات نادر غدد درون‌ریز است که در آن بدن به مدت طولانی در معرض سطوح بالای هورمون کورتیزول قرار می‌گیرد. کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود و نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، کنترل استرس و کاهش التهاب دارد. هنگامی که سطح کورتیزول در بدن بیش از حد بالا می‌رود، می‌تواند منجر به بروز علائم مختلف و مشکلات سلامتی جدی شود.

علائم سندرم کوشینگ

علائم سندرم کوشینگ که یکی از بیماری های غدد است، می‌تواند به تدریج و طی ماه‌ها یا سال‌ها پدیدار شود. برخی از علائم شایع این سندرم عبارتند از:

• افزایش وزن: به خصوص در ناحیه صورت (صورت گرد ماهی‌وار)، گردن و شکم.
• پوست نازک و شکننده: که به راحتی کبود می‌شود و بهبود زخم‌ها به کندی صورت می‌گیرد.
• ضعف عضلانی: به ویژه در ناحیه شانه‌ها و ران‌ها.
• افزایش فشار خون: که ممکن است به مشکلات قلبی منجر شود.
• خطوط بنفش روی پوست: مخصوصاً در نواحی شکم، ران‌ها و سینه‌ها.
• دیابت نوع 2: به علت مقاومت به انسولین.
• تغییرات خلق و خو: شامل افسردگی، اضطراب و تحریک‌پذیری.
• کاهش میل جنسی و اختلالات نعوظ: در مردان.
• اختلالات خواب: که می‌تواند به خستگی مداوم منجر شود.
• اختلالات قاعدگی: در زنان، شامل قاعدگی نامنظم یا متوقف شدن پریود.

علت ایجاد بیماری کوشینگ

بیماری کوشینگ زمانی رخ می‌دهد که سطح کورتیزول در بدن به دلیل تولید بیش از حد توسط غدد فوق کلیوی افزایش یابد. این افزایش معمولاً به دلیل وجود یک تومور در غده هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی است. تومور هیپوفیز معمولاً کوچک و غیرسرطانی است و باعث تولید بیش از حد هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) می‌شود که به نوبه خود غدد فوق کلیوی را تحریک به تولید کورتیزول بیشتر می‌کند. این حالت به نام بیماری کوشینگ شناخته می‌شود.

در برخی موارد نادر، تولید بیش از حد کورتیزول می‌تواند به دلیل تومورهای دیگر بدن (مانند ریه‌ ها یا لوزالمعده) باشد که ACTH تولید می‌کنند. علاوه بر این، مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی (مانند پردنیزون) نیز می‌تواند به سندرم کوشینگ منجر شود.

درمان سندرم کوشینگ چیست؟

درمان سندرم کوشینگ به علت ایجاد آن بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:

• جراحی: اگر علت سندرم کوشینگ تومور غدد فوق کلیوی یا هیپوفیز باشد، جراحی برای برداشتن تومور ممکن است توصیه شود.
• پرتو درمانی: در برخی موارد، اگر تومور هیپوفیز غیرقابل جراحی باشد، پرتودرمانی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
• داروها: در مواردی که جراحی امکان‌پذیر نیست یا مؤثر نیست، ممکن است داروهایی تجویز شوند که تولید کورتیزول را کاهش دهند.
• درمان علائم: مدیریت علائم مرتبط مانند دیابت و فشار خون بالا نیز بخشی از درمان است.

تفاوت سندرم کوشینگ با بیماری کوشینگ

تفاوت اصلی بین سندرم کوشینگ و بیماری کوشینگ در منبع تولید بیش از حد کورتیزول است. بیماری کوشینگ به طور خاص به حالتی اطلاق می‌شود که در آن یک تومور در غده هیپوفیز باعث تولید بیش از حد ACTH می‌شود که به نوبه خود غدد فوق کلیوی را تحریک به تولید کورتیزول می‌کند. این تومور هیپوفیز معمولاً آدنوم غیرسرطانی است.

سندرم کوشینگ اصطلاحی کلی‌تر است که به تمامی مواردی که در آن‌ها سطح کورتیزول بدن به طور غیرطبیعی افزایش می‌یابد، اشاره دارد. این سندرم ممکن است ناشی از بیماری کوشینگ، تومورهای دیگر بدن که ACTH تولید می‌کنند، یا مصرف بیش از حد داروهای استروئیدی باشد.

آیا بیماری کوشینگ کشنده است؟

بیماری کوشینگ اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان مناسب دریافت نکند، می‌تواند عواقب جدی برای سلامت فرد داشته باشد و در برخی موارد ممکن است کشنده باشد. افزایش سطح کورتیزول می‌تواند به مشکلات جدی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، پوکی استخوان و عفونت‌های شدید منجر شود. با این حال، با تشخیص به موقع و درمان مناسب، بسیاری از بیماران می‌توانند بهبود یابند و از عوارض جدی جلوگیری کنند.

بیماری کوشینگ در زنان

بیماری کوشینگ در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث اختلالات قاعدگی، رشد موهای زائد (هیرسوتیسم) و کاهش میل جنسی شود. علاوه بر این، افزایش وزن و تغییرات ظاهری مانند صورت گرد و ماهی‌وار می‌تواند تأثیرات روانی نیز بر روی زنان داشته باشد. درمان مناسب می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

آیا کوشینگ سرطان است؟

بیماری کوشینگ به خودی خود سرطان نیست، اما در برخی موارد نادر ممکن است ناشی از تومورهای سرطانی باشد که ACTH تولید می‌کنند. بیشتر موارد بیماری کوشینگ به دلیل آدنوم‌های غیرسرطانی در غده هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی ایجاد می‌شود. در مواردی که تومورهای سرطانی عامل بیماری هستند، درمان آن‌ها ممکن است چالش‌برانگیزتر باشد و نیاز به جراحی، پرتودرمانی و درمان‌های دیگر داشته باشد.

«اگر شما هم در مورد کوشینگ سوال یا اطلاعاتی دارید با ما و سایر خوانندگان این مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»

منابع:

https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/cushings-syndrome

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cushing-syndrome/symptoms-causes/syc-20351310

Endocrine Society. Cushing’s Syndrome: Overview. Retrieved from https://www.endocrine.org/patient-engagement/endocrine-library/cushings-syndrome