زخم بستر چیست و چگونه است؟ عکس زخم خفیف و شدید + درمان زخم فشار

زخم بستر، که به آن زخم فشار نیز گفته می‌شود، یک وضعیت پزشکی جدی است که معمولاً در افرادی که مدت طولانی در یک وضعیت بی‌حرکت باقی می‌مانند، رخ می‌دهد. این زخم‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که فشار زیادی به پوست و بافت‌های زیر آن وارد می‌شود، و در نتیجه جریان خون به نواحی خاصی از بدن کاهش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود که بافت‌ها آسیب ببینند و منجر به ایجاد زخم شود. در این مقاله از دکتر مایکو می‌خواهم علت، علائم و راه های پیشگیری و درمان این زخم‌ها را بررسی کنم.  

زخم بستر چیست و چگونه است؟

زخم بستر به طور عمده زمانی رخ می‌دهد که یک فرد برای مدت طولانی در وضعیت ثابت و بدون تغییر قرار گیرد. این فشار مداوم می‌تواند باعث کاهش جریان خون به نواحی خاصی از پوست شود که در نتیجه موجب آسیب به بافت‌های زیرین پوست می‌شود. زخم‌های بستر معمولاً در مناطقی از بدن ایجاد می‌شوند که بیشتر در معرض فشار قرار دارند، مانند پشت، باسن، کمر و ساق‌ها. این نوع زخم‌ها می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند و در صورتی که درمان نشوند، می‌توانند به عفونت‌های جدی و حتی تهدیدی برای سلامت فرد تبدیل شوند.

زخم‌های بستر به‌طور کلی به چهار درجه تقسیم می‌شوند:

1. درجه اول: پوست قرمز و بدون زخم، اما حساسیت و تغییر رنگ در پوست دیده می‌شود.
2. درجه دوم: آسیب به لایه‌های سطحی پوست که ممکن است شبیه سوختگی پوست یا خراش باشد.
3. درجه سوم: آسیب به لایه‌های عمیق‌تر پوست، همراه با آسیب به بافت‌های زیرین.
4. درجه چهارم: زخم‌های عمیق که شامل آسیب به عضلات، استخوان‌ها یا سایر بافت‌های عمقی بدن می‌شوند.

عکس انواع زخم بستر

زخم‌های بستر به‌طور کلی به چهار درجه مختلف تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و درمان خاص خود را دارند. در ادامه انواع مختلف زخم بستر و تصاویر آن‌ها آورده شده است:

عکس زخم بستر خفیف یا مراحل اولیه زخم

زخم بستر خفیف معمولاً به سطح پوست آسیب می‌زند و در مراحل اولیه با تغییر رنگ پوست و التهاب همراه است. این زخم‌ها معمولاً در نواحی که فشار بیشتری وارد می‌شود، مانند نواحی کمر، باسن یا آرنج، به وجود می‌آیند. در این مرحله، زخم‌ها معمولاً به راحتی با مراقبت‌های بهداشتی مناسب قابل درمان هستند و می‌توانند با بهبود گردش خون و جلوگیری از فشار اضافی روی ناحیه آسیب‌دیده بهبود یابند.

عکس زخم بستر خفیف در این مرحله معمولاً به صورت قرمزی و التهاب سطحی نمایان می‌شود. در صورتی که این مرحله درمان نشود و فشار همچنان ادامه یابد، ممکن است زخم به مراحل پیشرفته‌تری برسد.

عکس زخم بستر شدید

زخم بستر شدید معمولاً به لایه‌های عمیق‌تر پوست و بافت‌های زیرین آسیب می‌زند. این نوع زخم‌ها در درجه چهار زخم بستر قرار دارند و ممکن است به استخوان‌ها یا تاندون‌ها نیز آسیب وارد کنند. عکس زخم بستر شدید معمولاً نشان‌دهنده‌ی زخم‌های باز و بزرگ با بافت مرده است که به جراحی و مراقبت‌های ویژه نیاز دارد.

علت ایجاد زخم بستر

اصلی‌ترین علل ایجاد زخم فشار عبارتند از:

1. فشار مداوم: هنگامی که یک فرد برای مدت طولانی در وضعیت ثابت قرار می‌گیرد، مانند کسانی که در بستر هستند، فشار بر نقاط خاص بدن، مانند استخوان‌ها، می‌تواند جریان خون را محدود کرده و موجب آسیب به بافت‌ها شود.
2. مشکلات گردش خون: افرادی که دارای مشکلات گردش خون مانند بیماری شریان محیطی هستند، بیشتر در معرض زخم بستر قرار دارند. گردش خون ضعیف باعث می‌شود که بافت‌ها به طور مؤثر اکسیژن و مواد مغذی دریافت نکنند.
3. رطوبت: رطوبت بیش از حد، مانند عرق یا ادرار، می‌تواند پوست را حساس و آسیب‌پذیرتر کند. زمانی که پوست مرطوب باشد، آن را مستعد ایجاد زخم می‌کند.
4. کاهش تحرک: افرادی که به دلیل ناتوانی یا بیماری نمی‌توانند حرکت کنند، مانند کسانی که در بستر خوابیده‌اند یا سالمندان، بیشتر به زخم بستر دچار می‌شوند. کاهش تحرک موجب فشار مداوم بر یک نقطه از بدن می‌شود.
5. بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری‌ های قلبی و نارسایی کلیوی می‌توانند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ایجاد زخم قرار دهند.
6. تغذیه نامناسب: تغذیه ضعیف و کمبود برخی مواد مغذی، مانند پروتئین‌ها و ویتامین‌ها، می‌تواند به فرایند بهبود پوست آسیب رسانده و موجب ایجاد زخم بستر شود.

زخم بستر در سالمندان

سالمندان به دلیل کاهش قدرت عضلات و گردش خون ضعیف‌تر، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد زخم بستر هستند. در این افراد، تغییرات مکرر در وضعیت بدن و استفاده از تشک‌های مخصوص برای جلوگیری از فشار ضروری است. همچنین، مراقبت از پوست و تغذیه مناسب می‌تواند به جلوگیری از بروز این نوع زخم‌ها کمک کند.

علائم زخم بستر

در مراحل اولیه، زخم بستر ممکن است هیچ‌گونه زخمی نداشته باشد و فقط تغییرات در رنگ پوست مشاهده شود. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. قرمزی پوست: در اولین مرحله، پوست ممکن است قرمز شود، به ویژه در نواحی که تحت فشار قرار دارند. این قرمزی معمولاً در هنگام لمس احساس می‌شود.
2. حساسیت و درد: در حالی که قرمزی ممکن است اولین علامت باشد، فرد ممکن است احساس درد یا حساسیت در ناحیه تحت فشار را نیز تجربه کند.
3. پوست شکننده: در مراحل پیشرفته‌تر، پوست ممکن است نازک شده و به راحتی آسیب ببیند.
4. زخم باز: در درجات بالاتر، زخم‌هایی باز و عمیق‌تر در پوست و بافت‌های زیرین آن ایجاد می‌شود که می‌تواند عفونت را به همراه داشته باشد.
5. عفونت: در صورتی که زخم بستر درمان نشود، ممکن است عفونت‌هایی مانند سلولیت، آبسه یا عفونت‌های استخوانی ایجاد شود.

عوارض زخم بستر

اگر زخم بستر درمان نشود یا مراقبت‌های لازم انجام نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد خواهد گذاشت. این عوارض شامل موارد زیر می‌شود:

1. عفونت‌های باکتریایی: زخم‌های بستر می‌توانند باعث بروز عفونت‌های خطرناکی مانند سلولیت، آبسه یا حتی عفونت‌های استخوانی شوند که به درمان طولانی‌مدت نیاز دارند.
2. سیستم ایمنی ضعیف: در افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا نارسایی کلیه هستند، عفونت‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و باعث بیماری‌های شدیدتری شوند.
3. زخم‌های مزمن: اگر زخم‌های بستر درمان نشوند، ممکن است به زخم‌های مزمن و عمیق تبدیل شوند که بهبود آنها بسیار دشوار است.
4. درد و ناراحتی طولانی‌مدت: زخم‌های بستر می‌توانند موجب درد شدید و ناراحتی در فرد شوند، که در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می‌کند.

زخم بستر و عفونت خون

در صورت عدم درمان زخم بستر، خطر عفونت خون یا سپسیس وجود دارد. عفونت‌های باکتریایی می‌توانند به سرعت از طریق زخم‌ها به خون راه یابند و باعث بروز عوارض جدی شوند. این عفونت‌ها ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند نارسایی اعضای بدن یا حتی مرگ منجر شوند. بنابراین، درمان سریع و مؤثر زخم بستر و پیشگیری از عفونت ضروری است.

زخم بستر باسن

زخم بستر در ناحیه باسن بسیار شایع است، به‌ویژه در افرادی که بستری هستند و قادر به تغییر موقعیت بدن خود نیستند. این ناحیه به دلیل تماس مداوم با سطح سخت و فشار زیاد، در معرض خطر بالای ایجاد زخم قرار دارد. زخم بستر باسن معمولاً در مراحل اولیه به صورت قرمزی و التهاب نمایان می‌شود و با مراقبت‌های بهداشتی مناسب می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

زخم بستر پاشنه پا

پاشنه پا یکی از مناطقی است که به دلیل فشار زیاد و تماس طولانی‌مدت با سطح سخت، در معرض ایجاد زخم بستر قرار دارد. زخم بستر پاشنه پا می‌تواند بسیار دردناک باشد و اگر درمان نشود، به سرعت پیشرفت کرده و به لایه‌های عمیق‌تری از پوست و بافت‌های زیرین آسیب وارد کند.

بهترین و سریعترین درمان زخم بستر

برای درمان سریع و مؤثر زخم بستر، ابتدا باید مرحله‌ی زخم دقیق شناسایی شود. بهترین درمان‌های سریع برای زخم بستر شامل موارد زیر است:

• استفاده از پانسمان‌های هیدروکلوئیدی: این پانسمان‌ها به حفظ رطوبت و جلوگیری از آسیب بیشتر به زخم کمک می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت عفونت، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از گسترش عفونت ضروری است.
• تغییرات مکرر در وضعیت بدن: این کار می‌تواند از فشار بر نقاط خاص بدن جلوگیری کرده و فرآیند بهبودی را تسریع کند.
• جراحی: در موارد شدید، جراحی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده و برداشتن بافت مرده ممکن است لازم باشد.

درمان زخم بستر

درمان زخم بستر بستگی به شدت آن و مرحله‌ای که در آن قرار دارد، متفاوت است. درمان این زخم‌ها می‌تواند شامل تغییرات در سبک زندگی، مراقبت‌های پزشکی و در برخی موارد جراحی باشد. در اینجا برخی از روش‌های درمانی که می‌توانند کمک‌کننده باشند، آمده است:

مراقبت از زخم و تمیز کردن آن

اولین قدم در درمان زخم بستر، تمیز نگه‌داشتن زخم است. هرگونه آلودگی و باکتری باید از سطح زخم پاک شود تا از عفونت جلوگیری شود. برای این کار می‌توان از محلول‌های ضد عفونی‌کننده ملایم و پانسمان‌های استریل استفاده کرد. تغییر پانسمان به طور منظم و به موقع اهمیت زیادی دارد.

• روش‌های تمیز کردن زخم:
  1. شستشوی زخم با آب و صابون ملایم.
  2. استفاده از محلول‌های ضد عفونی‌کننده برای جلوگیری از عفونت.
  3. خشک نگه‌داشتن زخم پس از شستشو.

استفاده از پانسمان‌های مناسب

پانسمان‌های مخصوص زخم بستر به درمان سریع‌تر و جلوگیری از عفونت کمک می‌کنند. این پانسمان‌ها معمولاً شامل مواد خاصی هستند که به جذب رطوبت و تسریع فرایند بهبودی کمک می‌کنند.

• انواع پانسمان‌ها:
  • پانسمان‌های هیدروکلوئیدی: که به حفظ رطوبت و محافظت از زخم کمک می‌کنند.
  • پانسمان‌های نقره‌ای: که خواص ضد باکتریایی دارند و از عفونت‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند.
  • پانسمان‌های ژلی: که برای حفظ رطوبت و تسکین درد مفید هستند.

داروها و درمان‌های ضد عفونت

اگر زخم بستر به عفونت دچار شود، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است. پزشکان ممکن است داروهای موضعی یا خوراکی را برای درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز کنند. در صورتی که عفونت جدی باشد، ممکن است نیاز به بستری شدن و دریافت درمان‌های داخل وریدی باشد.

• آنتی‌بیوتیک‌ها: استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیکی برای کنترل عفونت و تسریع فرآیند بهبودی الزامی است. این داروها می‌توانند به صورت موضعی یا خوراکی تجویز شوند.

جراحی در موارد پیشرفته

در برخی موارد، به‌ویژه در زخم‌های بستر درجه چهار که به لایه‌های عمیق‌تر بافت‌ها آسیب وارد شده است، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم یا خارج کردن بافت‌های مرده باشد. جراحی ممکن است شامل پیوند پوست یا سایر تکنیک‌های ترمیمی باشد.

• پیوند پوست: در موارد شدید، ممکن است نیاز به پیوند پوست از ناحیه دیگری از بدن برای پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده باشد.
• برداشتن بافت مرده: در زخم‌های بسیار عمیق، پزشک ممکن است مجبور به برداشتن بافت مرده (اسکالپینگ) برای جلوگیری از گسترش عفونت شود.

درمان زخم بستر در منزل

اگر زخم‌ها در مراحل اولیه و خفیف باشند، درمان زخم بستر در منزل می‌تواند مؤثر و کارآمد باشد. برخی از اقدامات درمانی که در منزل می‌توان انجام داد عبارتند از:

• تغییر مکرر وضعیت بدن: برای جلوگیری از فشار طولانی‌ روی یک ناحیه از بدن، باید به طور مرتب وضعیت بدن تغییر کند.
• استفاده از پانسمان‌های مناسب: پانسمان‌هایی مانند پانسمان‌های هیدروکلوئیدی یا ژلی می‌توانند برای حفظ رطوبت و جلوگیری از عفونت به‌کار روند.
• مراقبت از پوست: شستشوی زخم با محلول‌های ضدعفونی‌کننده ملایم و مراقبت از آن با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده از اهمیت زیادی برخوردار است.
• تغذیه مناسب: تغذیه غنی از پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به تسریع فرآیند بهبودی کمک کند.

در صورتی که زخم بستر بهبود نیابد یا علائم عفونت مشاهده شود، نیاز به مشاوره و مراقبت‌های پزشکی بیشتر خواهد بود.

نکات کلیدی برای مراقبت از زخم بستر

در پایان، نکات زیر می‌تواند برای مراقبت از زخم بستر و جلوگیری از پیشرفت آن مفید باشد:

1. بررسی منظم پوست: بررسی روزانه پوست در نواحی تحت فشار برای شناسایی علائم اولیه آسیب.
2. تغییر موقعیت بدن: تغییر موقعیت بدن هر دو ساعت یک‌بار برای جلوگیری از فشار مداوم بر نقاط خاص بدن.
3. استفاده از تشک‌های ضد فشار: استفاده از تشک‌ها و بالشتک‌های ویژه که فشار را به طور یکنواخت توزیع می‌کنند.
4. تغذیه مناسب: مصرف رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی برای بهبود و ترمیم سریع‌تر پوست.
5. مراقبت از زخم‌ها: تمیز نگه‌داشتن زخم و استفاده از پانسمان‌های مناسب برای جلوگیری از عفونت.

بهترین پماد برای زخم بستر

برای تسریع بهبودی زخم بستر، استفاده از پمادهای خاص ضروری است. این پمادها معمولاً شامل ترکیبات ضدعفونی‌کننده و مرطوب‌کننده هستند که به تسریع فرآیند بهبودی کمک می‌کنند. برخی از بهترین پمادها عبارتند از:

• پماد نقره‌ای: این پماد دارای خواص ضدباکتری و ضدعفونی‌کننده است که به جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کند.
• پماد زینک اکساید: این پماد به تسکین درد و جلوگیری از التهاب کمک می‌کند.
• پمادهای هیدروکلوئیدی: این پمادها به حفظ رطوبت زخم و تسریع بهبودی آن کمک می‌کنند.

پیشگیری از زخم بستر

پیشگیری از زخم بستر اهمیت زیادی دارد، زیرا درمان این زخم‌ها ممکن است زمان‌بر و پیچیده باشد. در اینجا برخی از روش‌های پیشگیری آورده شده است:

1. تغییر موقعیت بدن: یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از زخم بستر، تغییر موقعیت بدن به‌طور منظم است. برای افرادی که در بستر هستند، تغییر وضعیت بدن هر دو ساعت یک‌بار می‌تواند به کاهش فشار بر پوست کمک کند.
2. استفاده از تشک‌ها و بالشتک‌های ویژه: استفاده از تشک‌ها و بالشتک‌های ضد فشار، که به توزیع یکنواخت فشار بر بدن کمک می‌کنند، می‌تواند از ایجاد زخم بستر جلوگیری کند.
3. مراقبت از پوست: نگهداری از پوست به‌ویژه در نواحی تحت فشار، به عنوان مثال از طریق شستشو و خشک‌کردن صحیح پوست، می‌تواند از ایجاد زخم بستر جلوگیری کند. همچنین استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده برای جلوگیری از خشکی پوست مفید است.
4. تغذیه مناسب: تغذیه صحیح، به ویژه مصرف پروتئین‌ها و ویتامین‌های ضروری، برای حفظ سلامت پوست و تقویت قدرت بازسازی آن ضروری است.
5. بررسی منظم پوست: بررسی منظم پوست برای شناسایی علائم اولیه زخم بستر، مانند قرمزی و حساسیت، می‌تواند به درمان سریع‌تر و پیشگیری از پیشرفت زخم کمک کند.

نتیجه‌گیری

زخم بستر یک وضعیت جدی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی فرد بگذارد. پیشگیری از آن با تغییرات ساده در سبک زندگی و مراقبت‌های مناسب از پوست، اهمیت زیادی دارد. همچنین درمان سریع و مؤثر زخم‌ها می‌تواند از پیشرفت عفونت‌ها و آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند. با پیروی از روش‌های پیشگیری و مراقبت، می‌توان از بروز زخم فشار جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را حفظ کرد.

«اگر شما هم با این زخم برخورد داشته‌اید، تجربه‌ی خود را با نحوه‌ی درمان آن در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»