ورم کلیه چیست؟ علت ورم کلیه چپ و راست در نوزادان و کودکان، درمان هیدرونفروز + برای ورم کلیوی چه بخوریم؟

ورم کلیه یا هیدرونفروز کلیه می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و ممکن است باعث ناراحتی‌های قابل توجه، آسیب به کلیه‌ها یا حتی نارسایی کلیه در صورت عدم درمان شود. کلیه‌ها از اعضای مهم بدن هستند که وظیفه‌ی خارج کردن مواد مضر و پسماندهای بدن را برعهده دارند. این اعضا برای حفظ سلامت بدن و عملکرد صحیح آن بسیار حائز اهمیت هستند؛ بنابراین حفظ سلامت کلیه‌ها و جلوگیری از بروز بیماری، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از دکتر مایکو می‌خواهم اطلاعات بیشتری در مورد این بیماری در اختیارتان بگذارم.

ورم کلیه چیست؟

ورم کلیه به افزایش حجم و تورم کلیه انسان به علت تخلیه ناقص ادرار گفته می‌شود. این وضعیت ممکن است به صورت ناگهانی و یا تدریجی و در طول زمان رخ دهد. همچنین ممکن است در هر دو کلیه بروز پیدا کند. ادراری که در کلیه‌ها تولید می‌شود، از طریق حالب‌ها به مثانه تخلیه می‌شود. اما زمانی که این جریان مسدود یا کند می‌شود، ادرار در کلیه‌ها جمع می‌شود و باعث تورم آن‌ها می‌شود. در طول زمان، اگر درمان نشود، این وضعیت می‌تواند منجر به آسیب کلیه و اختلال در عملکرد آن‌ها شود.
این وضعیت می‌تواند افراد در تمام سنین، از جمله کودکان، را تحت تأثیر قرار دهد و معمولاً از طریق آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن تشخیص داده می‌شود.

آیا ورم کلیه خطرناک است؟

تورم کلیه یا هیدرونفروز معمولاً فقط در یک کلیه اتفاق می‌افتد، اما در برخی موارد ممکن است هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد. این شرایط را ورم دوطرفه می‌نامند که می‌تواند وضعیت سلامتی بیمار را نگران کننده کند. در صورتی که علت ورم به سرعت شناسایی شود می‌توان با درمان به موقع از وخامت حال بیمار جلوگیری کرد. اصلی‌ترین خطرات ورم کلیه، کاهش عملکرد، آسیب دائمی به ساختار کلیه‌ و در نتیجه نارسایی کلیه است.

ورم کلیه جنین

ورم کلیه جنین و سقط جنین می‌تواند در سونوگرافی مشخص شود. این مورد در تقریباً ۱ درصد بارداری‌ها رخ می‌دهد. سونوگرافی جنین برای بررسی مشکلات دیگری مانند عفونت مجاری ادراری یا بی‌ اختیاری ادرار، انجام می‌شود و در این بررسی‌ها ممکن است تورم کلیه در جنین مشاهده شود.

با توجه به اینکه این بیماری در تقریباً ۱ درصد بارداری‌ها رخ می‌دهد، در صورتی که در سونوگرافی مشاهده شود، باید با دقت بیشتری بررسی شود و علت آن مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد؛ چراکه ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی در جنین باشد که نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارد. انسداد دریچه خلفی معمولاً در نوزادان پسر رخ می‌دهد و می‌تواند باعث ایجاد تنگی مجاری ادراری شود که می‌تواند به ورم کلیه جنین پسر در بارداری منجر شود.

ورم کلیه در کودکان

افزایش حجم ادرار در کلیه‌ها منجر به ورم کلیه در کودکان می شود. این اختلال کلیوی در تمامی سنین، حتی در جنین ممکن است بروز پیدا کند. شناسایی به موقع این بیماری بسیار حائز اهمیت است. نشانه‌هایی مانند استفراغ، تب، درد کلیه ها و شکم و پهلو می‌تواند در کودکان مبتلا به این بیماری مشاهده شود.

علت ورم کلیه چیست؟

چرا کلیه ورم می‌ کند؟ در پاسخ باید گفت که اصلی‌ترین دلایل این موضوع، بیماری‌های دیگری مانند سنگ کلیه، عفونت دستگاه ادراری، انسداد ادراری مادرزادی، تومور و سرطان‌ها هستند. لخته شدن خون نیز می‌تواند از دیگر دلایل بروز این بیماری باشد. انسداد مجاری ادراری می‌تواند به علت انسداد محل اتصال حالب به لگنچه و رفلاکس وازیکویورترال یا برگشت ادرار از مثانه به حالب باشد که در نتیجه باعث ورم کلیه‌ها می‌شود. در زیر برخی از رایج‌ترین علل هیدرونفروز کلیه را ذکر کرده ام:

1. انسداد مجرای ادراری
   مسدود شدن مجرای ادراری شایع‌ترین علت هیدرونفروز است. این انسداد می‌تواند در هر نقطه از مسیر کلیه‌ها تا پیشابراه رخ دهد. رایج‌ترین انسدادها عبارتند از:
   • سنگ کلیه: زمانی که سنگ‌های کلیه حالب را مسدود می‌کنند، ادرار نمی‌تواند از کلیه تخلیه شود و باعث هیدرونفروز می‌شود.
   • تومورها: رشد موجود در مجرای ادراری، چه خوش‌خیم و چه سرطانی، می‌توانند جریان ادرار را مسدود کنند.
   • بافت اسکار یا تنگی (تنگ شدن): این مشکل ممکن است به دلیل جراحی‌های قبلی یا عفونت‌ها به وجود آید و باعث تنگی حالب شود.
2. شرایط مادرزادی
   برخی افراد با ناهنجاری‌هایی متولد می‌شوند که خطر ابتلا به هیدرونفروز را افزایش می‌دهند. این شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
   • انسداد اتصال حالب-پالوی کلیه (UPJ): یک وضعیت مادرزادی که در آن اتصال حالب به کلیه به طور غیرطبیعی باریک است و از تخلیه صحیح ادرار جلوگیری می‌کند.
   • رفلاکس وزیکویترال (VUR): حالتی که در آن ادرار از مثانه به سمت کلیه‌ها باز می‌گردد و باعث افزایش فشار و تورم در کلیه‌ها می‌شود.
3. بارداری
   بارداری می‌تواند خطر هیدرونفروز را افزایش دهد زیرا رحم در حال رشد فشار زیادی به مجرای ادراری وارد می‌کند. این وضعیت به نام “هیدرونفروز فیزیولوژیک” شناخته می‌شود و معمولاً در دومین یا سومین سه‌ماهه بارداری رخ می‌دهد. فشار رحم می‌تواند جریان ادرار را مسدود کند، اما معمولاً این نوع هیدرونفروز پس از زایمان برطرف می‌شود.
4. علل دیگر
   • پروستات بزرگ شده: در مردان، پروستات بزرگ شده می‌تواند پیشابراه یا مجرای ادراری را فشرده کند و جریان ادرار را مسدود کند.
   • مثانه نورولوژیک: مشکلات عصبی که بر عملکرد مثانه تأثیر می‌گذارند می‌توانند باعث تخلیه نادرست ادرار از کلیه‌ها شوند.
   درک علت اصلی هیدرونفروز کلیه برای درمان مؤثر آن ضروری است. در برخی موارد، انسداد ممکن است به خودی خود حل شود، اما در سایر موارد، نیاز به مداخله‌ی پزشکی برای جلوگیری از آسیب کلیه وجود دارد.

ورم کلیه سمت چپ و راست

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، ورم کلیه در هر دو سمت ممکن است رخ دهد. در صورتی که ورم در هر دو کلیه چپ و راست رخ دهد، بیماری جدی‌تر بوده و نیاز به اقدام سریع برای درمان دارد.

درمان ورم کلیه

نحوه ی درمان هیدرونفروز بستگی به علت و شدت آن دارد. برای درمان ابتدا باید علت اصلی آن تشخیص داده شود. اگر علت اصلی یک عفونت باکتریایی است، ممکن است بتوان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، ورم را کاهش داد. در مواردی که ورم کلیه به دلیل بیماری‌هایی مانند بیماری لوپوس، نارسایی قلبی، فشار خون بالا و یا سایر بیماری‌های خاص دیگر ایجاد شده است، باید برای درمان آن‌ها به متخصص مراجعه شود. در برخی موارد، مصرف داروهای ضد التهاب و یا دیورتیک به عنوان روش درمانی موثر هستند. همچنین، در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به درمان با جراحی باشد.

برای شروع و ادامه ی فرآیند درمان خود نیازی نیست همیشه به صورت حضوری به مطب یا بیمارستان مراجعه کنید. شما می توانید زمانی که نیاز به حضور فیزیکی نیست، مثلا برای بررسی شرایط پس از جراحی یا پرسیدن سوال در خصوص دارو یا تعویضشان، از تماس تصویری، تلفنی و متنی سامانه دکتر مایکو با پیشتیبانی قوی استفاده کنید.

عمل جراحی ورم کلیه

در صورتی که هیدرونفروز ناگهانی یا حاد باشد، ممکن است از طریق استفاده از لوله نفروستومی یا استنت، ادرار اضافی از کلیه تخلیه شود. لوله نفروستومی یا استنت، از طریق پوست به کلیه وارد می‌شود و مایعات اضافی را از کلیه خارج می‌کند.

استنت حالب، یک لوله پلاستیکی نرم است که به‌وسیله متخصص اورولوژی در طی سیستوسکوپی بین کلیه و مثانه قرار داده می‌شود. این لوله به منظور تخلیه مایعات اضافی از کلیه استفاده می‌شود و ممکن است به‌عنوان یک راه حل برای درمان تورم کلیه ناگهانی یا حاد باشد.

قرص برای ورم کلیه

بعضی از قرص‌ها برای درمان ورم کلیه شامل دیورتیک‌ها هستند که به ادرار کمک می‌کنند تا از بدن خارج شود و باعث کاهش حجم مایع در بدن می‌شوند. این قرص‌ها معمولاً برای درمان ورم ناشی از فشار خون بالا و یا سایر علل ادراری تجویز می‌شوند.

دیگر قرص‌های مورد استفاده در درمان ورم کلیوی داروهای ضد التهاب است که می‌توانند علائم التهابی را کاهش داده و باعث کاهش ورم شوند. همچنین، در بعضی موارد، ممکن است برای درمان عفونت‌های باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز شوند.

درمان خانگی ورم کلیه جنین

ورم کلیه جنین یک بیماری جدی است که نیاز به درمان تخصصی دارد و درمان خانگی برای آن مناسب نیست. برای شناسایی هیدرونفروز جنینی بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از مشاوره و درمان‌های مناسب استفاده کنید.  برای پیشگیری از بروز ورم در کلیه جنین، بهتر است از رژیم غذایی سالم با آب خوردن کافی استفاده کنید. همچنین، از انجام آزمایشات و معاینات دوره‌ای غافل نشوید.

برای ورم کلیه چی بخوریم؟

برای کاهش ورم کلیه، می‌توانید رژیم غذایی با مصرف نمک کمتر را اعمال کنید. مصرف غذاهای مایع مثل سوپ و شورباها نیز ممکن است به کاهش ورم کمک کند. همچنین، مصرف مواد غذایی با خواص دیورتیک (مانند هندوانه، خربزه، خیار و گیاهان دیگر) به کاهش ورم کمک می‌کنند. در برخی موارد، مصرف مواد غذایی با ویتامین سی مانند نارنگی، پرتقال، فلفل دلمه‌ای و گیلاس می‌تواند در کاهش ورم موثر باشد.

دمنوش برای ورم کلیه

دمنوش‌های مختلفی برای درمان هیدرونفروز وجود دارند که برخی از آن‌ها می‌توانند به کاهش ورم کمک کنند. اما در هر صورت، باید قبل از مصرف هر گونه دمنوش، با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از دمنوش‌های مورد استفاده برای درمان ورم شامل آلوئه ورا، زنجبیل و نعناع هستند.

پیشگیری از هیدرونفروز کلیه

در حالی که نمی‌توان از ورم کلیه پیشگیری کرد، اقداماتی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا و محافظت از سلامت کلیه‌های خود انجام دهید.

1. هیدراته بمانید: نوشیدن مقدار زیادی آب به شستشوی سموم کمک می‌کند و می‌تواند از تشکیل سنگ‌های کلیه، یکی از شایع‌ترین علل هیدرونفروز، جلوگیری کند. هدف خود را حداقل 8 لیوان آب در روز قرار دهید تا هیدراسیون مناسب داشته باشید.
2. وزن خود را مدیریت کنید: چاقی و وزن اضافی می‌تواند خطر ایجاد سنگ‌های کلیه و سایر شرایطی که ممکن است منجر به هیدرونفروز شوند، مانند بزرگ شدن پروستات، را افزایش دهند. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می‌تواند به کاهش خطر شما کمک کند.
3. از سنگ‌های کلیه جلوگیری کنید: برای کاهش خطر تشکیل سنگ‌های کلیه، رژیم غذایی متعادل شامل میوه‌ها، سبزیجات و غذاهایی با سدیم کم داشته باشید. محدود کردن مصرف غذاهای حاوی اکسالات بالا (مانند اسفناج و چغندر) و کاهش مصرف پروتئین حیوانی نیز می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ کمک کند.
4. عفونت‌های مجاری ادراری (UTI) را به سرعت درمان کنید: عفونت‌ مجاری ادراری می‌توانند منجر به عفونت کلیه و هیدرونفروز شوند. اگر علائم عفونت ادراری مانند سوزش ادرار یا درد هنگام ادرار را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
5. سلامت خود را به‌طور منظم بررسی کنید: بررسی‌های منظم سلامت می‌توانند به شناسایی مشکلاتی مانند سنگ‌های کلیه، بزرگ شدن پروستات یا سایر شرایطی که ممکن است منجر به هیدرونفروز شوند، کمک کنند. تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند از شدیدتر شدن وضعیت جلوگیری کند.

«اگر در مورد ورم کلیوی سوال یا تجربه ای دارید که به سایر خوانندگان کمک می کند بهتر تصمیم گیری کنند آن را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.»

منابع:

medlineplus.gov

www.healthline.com

سوالات شما