آیا سرطان ملانوما قابل درمان است؟ طول عمر، انواع علائم + عکس

سرطان ملانوما یک نوع سرطان پوست است که از سلول‌های ملانوسیت که مسئول تولید رنگدانه‌های پوست هستند، نشأت می‌گیرد. این سرطان معمولاً به صورت لکه‌های تیره یا تغییرات در خال‌های پوست ظاهر می‌شود. اگرچه ملانوما می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، اما بیشترین شیوع آن در پوست است. در این مقاله از دکتر مایکو، به بررسی علائم، انواع و درمان‌های سرطان ملانوما می‌پردازیم.

سرطان ملانوما چیست؟

سرطان ملانوما نوعی سرطان پوست جدی است که در ملانوسیت‌ها، سلول‌های مسئول تولید ملانین، رنگدانه‌ای که رنگ پوست را می‌دهد، ایجاد می‌شود. اگرچه این نوع سرطان کمتر از کارسینومای سلول بازال یا کارسینومای سلول سنگفرشی شایع است، اما ملانوما بسیار تهاجمی‌تر است. اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند غدد لنفاوی، ریه‌ها، کبد و مغز گسترش یابد که درمان آن را دشوارتر می‌کند.

نرخ‌ ابتلا به ملانوما در چند دهه‌ی گذشته به طور مداوم افزایش یافته است. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، هر ساله بیش از 132,000 مورد ملانوما در سراسر جهان رخ می‌دهد. ملانوما اکنون یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در بزرگسالان جوان، به ویژه زنان زیر 30 سال است. با وجود شدت بالقوه‌ی آن، ملانوما زمانی که به موقع تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است. تشخیص سریع باعث نرخ بقای پنج‌ساله‌ی 99٪ می‌شود.

واقعیت	جزئیات
مکان‌های شایع	پوست، پوست سر، زیر ناخن‌ها و حتی اعضای داخلی مانند چشم‌ها (ملانوما چشمی)
موارد ملانوما در ایالات متحده	تقریباً 100,000 مورد در سال (انجمن سرطان آمریکا)
ارتباط با اشعه UV	تقریباً 90٪ از ملانوماها با قرار گرفتن در معرض اشعه UV مرتبط هستند
نرخ بقا (مرحله اولیه)	نرخ بقای پنج‌ساله 99٪ در صورت تشخیص زودهنگام

عکس سرطان ملانوما

یکی از راه‌های آگاهی از علائم اولیه سرطان ملانوما، مشاهده تصاویر مختلف از تومورهای ملانوما است. عکس‌ سرطان ملانوما می‌توانند به شما کمک کنند تا مشکلات پوستی را که ممکن است نشان‌دهنده این سرطان باشد، شناسایی کنید. به‌ویژه کسانی که در معرض خطر بالاتری قرار دارند، باید توجه ویژه‌ای به تغییرات پوستی داشته باشند. ویژگی خال‌های ملانوما این گونه است:

• خال‌های غیرمعمول: تغییر رنگ، اندازه یا شکل خال‌ها می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه‌ی سرطان ملانوما باشد.
• حاشیه‌های نامنظم: خال‌هایی با حاشیه‌های نامنظم و ناخوانا بیشتر احتمال دارد که سرطانی باشند.
• رنگ‌های مختلف در یک خال: اگر خالی دارای چندین رنگ مختلف (سیاه، قهوه‌ای، قرمز، سفید یا آبی) باشد، باید آن را جدی گرفت.

علت سرطان ملانوما

علت اصلی آسیب به DNA ملانوسیت‌هاست که اغلب توسط تابش اشعه ماورای بنفش (UV) از خورشید یا منابع مصنوعی مانند تخت‌های برنزه‌کننده تحریک می‌شود. این آسیب می‌تواند منجر به جهش‌های ژنتیکی شود که باعث می‌شود ملانوسیت‌ها به طور غیرقابل کنترل تقسیم شوند و تومورهای سرطانی تشکیل دهند. با این حال، همه‌ی موارد ملانوما به قرار گرفتن در معرض اشعه UV مرتبط نیستند. ملانوماهایی که در نواحی کم‌تر در معرض آفتاب مانند کف پا یا زیر ناخن‌ها بروز می‌کنند، به عوامل دیگری مانند استعداد ژنتیکی و سرکوب سیستم ایمنی اشاره دارند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر سرطان ملانوما هستند؟

• افراد با پوست روشن: پوست روشن، موهای بلوند یا قرمز و چشم‌های آبی یا سبز به دلیل تولید کمتر ملانین که از پوست در برابر UV محافظت می‌کند، حساسیت بیشتری دارند.
• افرادی که سابقه خانوادگی ملانوما دارند: داشتن یک نسبت نزدیک مبتلا به ملانوما خطر شما را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
•  قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه UV: آفتاب‌ سوختگی‌ها، به ویژه در دوران کودکی و استفاده از تخت‌های برنزه‌کننده از عوامل خطر اصلی هستند. بنیاد سرطان پوست گزارش می‌دهد که استفاده از تخت‌های برنزه‌کننده قبل از سن 35 سال، خطر ابتلا به ملانوما را 75٪ افزایش می‌دهد.

•  وجود خال‌های غیرعادی: خال‌های بزرگ، با شکل نامنظم یا متعدد با خطرات بالاتری برای ملانوما مرتبطند.
• سیستم ایمنی ضعیف: کسانی که پیوند عضو انجام داده‌اند یا با بیماری‌هایی مانند HIV/AIDS دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است ایمنی ضعیف‌تری داشته باشند و بیشتر در معرض ابتلا به ملانوما قرار دارند.
• عوامل خطر ژنتیکی: گاهی ملانوما در خانواده‌ها به دلیل جهش‌های ارثی وجود دارد. به عنوان مثال، سندرم مول ملانوما غیرمعمول خانوادگی (FAMMM) با جهش در ژن CDKN2A که رشد سلول‌ها را تنظیم می‌کند، مرتبط است. آزمایش ژنتیکی ممکن است برای افرادی که سابقه خانوادگی قوی ملانوما دارند، توصیه شود تا خطر ابتلا به این بیماری را تعیین کنند.
• اشعه UV و ملانوما ارتباط بین اشعه UV و ملانوما به خوبی اثبات شده است. در اینجا برخی از نکات کلیدی آورده شده است
•  عوامل جغرافیایی: افرادی که نزدیک به استوا یا در ارتفاعات بالاتر زندگی می‌کنند، در معرض تابش شدیدتری از اشعه UV هستند.

علائم سرطان ملانوما

این بیماری معمولاً به شکل رشد یا تغییر رنگ غیرمعمولی روی پوست ظاهر می‌شود. در حالی که ممکن است شبیه یک خال باشد، معمولاً ویژگی‌های خاصی دارد که آن را متمایز می‌کند. قانون ABCDE یک راهنمای مفید برای شناسایی ملانوماهای احتمالی است:

A – نامتقارن: نصف خال با نیمه دیگر آن همخوانی ندارد.

 B – مرز: حاشیه‌ها نامنظم و دندانه‌دار هستند.

 C – رنگ: ترکیبی از رنگ‌ها مانند سیاه، قهوه‌ای، قرمز، سفید یا آبی.

 D – قطر: بزرگ‌تر از 6 میلی‌متر (تقریباً به اندازه پاک‌کن مداد).

 E – تغییرات: تغییراتی در اندازه، شکل یا رنگ به مرور زمان.

ملانوما در کجای بدن ایجاد می‌شود؟

اگرچه ملانوما بیشتر در نواحی در معرض آفتاب پیدا می‌شود، اما می‌تواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود. برخی از مکان‌های معمول شامل:

• پوست: شایع‌ترین مکان، به ویژه در پشت (در مردان) و پاها (در زنان).
• ناخن‌ها: ملانوما زیر ناخن‌ها، که به عنوان ملانومای زیرناخی شناخته می‌شود، ممکن است به صورت یک خط تیره ظاهر شود.
• چشم‌ ها: ملانوما چشمی در ناحیه عروقی چشم ایجاد می‌شود و ممکن است بر بینایی تأثیر بگذارد.
• مناطق مخاطی: به ندرت، ملانوما می‌تواند در بافت‌های مخاطی مانند داخل بینی، دهان یا مقعد تشکیل شود.

در این جدول برخی از زیرگروه‌های رایج را برایتان آورده‌ام:

زیرگروه	توضیحات	مکان‌های شایع
گسترش سطحی	رایج‌ترین نوع، ابتدا به بیرون گسترش می‌یابد و سپس به عمق نفوذ می‌کند.	تنه، بازوها، پاها
ملانوما گره‌ای	عمودی رشد می‌کند و تهاجمی‌تر است.	تنه، سر و گردن
لنتیگو مالینا	در بزرگسالان مسن‌تر رایج است، رشد کندی دارد و در پوست آسیب‌دیده از آفتاب ایجاد می‌شود.	صورت و پوست سر
آکرال لنتینیگوس	نواحی مانند کف دست‌ها، کف پاها و زیر ناخن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیشتر در افراد با پوست تیره شایع است.	دست‌ها، پاها، ناخن‌ها

سرطان ملانوما چشم

یکی از نواحی کمتر شناخته‌شده‌ای که می‌تواند دچار ملانوما شود، چشم است که به آن ملانوما چشمی نیز گفته می‌شود، در بافت‌های رنگی چشم، مانند عنبیه و شبکیه، ایجاد می‌شود. علائم سرطان ملانوما چشم:

• تاری دید: یکی از علائم اولیه سرطان ملانوما چشم، کاهش دید یا تاری دید است.
• دربافت‌های چشمی تغییرات رنگی: تغییر رنگ یا لکه‌های تیره در عنبیه می‌تواند نشانه‌ای از ملانوما باشد.
• حساسیت به نور: برخی افراد ممکن است حساسیت غیرعادی به نور را تجربه کنند.
• دیدن نقاط تاریک: بیماران ممکن است نقاطی تاریک در میدان دید خود ببینند که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود تومور باشد.

سرطان ملانوما ناخن

ملانوما ناخن اغلب نادیده گرفته می‌شود، زیرا بسیاری از افراد تغییرات در ناخن را به‌عنوان یک مشکل معمولی تلقی می‌کنند. علائم سرطان ملانوما ناخن:

• خطوط تیره زیر ناخن: از شایع‌ترین علائم ملانوما ناخن، خطوط یا نوارهای تیره است که معمولاً از پایه‌ی ناخن شروع شده و به سمت نوک آن حرکت می‌کنند.
• تغییر در شکل ناخن: ناخن ممکن است دچار تغییر شکل شود یا حالت زردی و شکنندگی پیدا کند.
• خونریزی یا تغییر رنگ در اطراف ناخن: در صورتی که پوست اطراف ناخن دچار خونریزی یا تغییر رنگ شود، ممکن است به ملانوما اشاره داشته باشد.

سرطان ملانوما کبد

ملانوما در برخی از موارد می‌تواند به سایر اعضای بدن مانند کبد گسترش یابد که درمان را پیچیده‌تر می‌کند. علائم سرطان ملانوما کبد:

• زردی پوست و چشم‌ها: زرد شدن پوست و چشم‌ها (یرقان) از علائم شایع گسترش ملانوما به کبد است.
• کاهش وزن غیرعادی: کاهش وزن ناگهانی و بی‌دلیل نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی پیشرفت سرطان باشد.
• درد شکم: درد مداوم شکم یا زیر دنده‌ها می‌تواند نشانه‌ای از آسیب به کبد باشد.

سرطان ملانوما پاشنه پا

این نوع سرطان معمولاً در افرادی که بیشتر وقت خود را در فضای باز می‌گذرانند و در معرض نور خورشید قرار دارند، شایع‌تر است. علائم سرطان ملانوما پاشنه پا:

• خال‌های تیره یا لکه‌های غیرمعمول: تغییر رنگ در پاشنه، یا بروز خال‌های جدید.
• خونریزی یا زخم: در برخی موارد، خونریزی یا زخم‌هایی که به‌راحتی بهبود نمی‌یابند، ممکن است نشانه‌ی ملانوما باشند.
• تورم یا درد در ناحیه‌ی پاشنه: تورم یا درد غیرعادی در پاشنه که با گذشت زمان بدتر می‌شود.

طول عمر بیماران سرطان ملانوما

طول عمر بیماران به عوامل مختلفی از جمله مرحله‌ی تشخیص، محل تومور و پاسخ به درمان بستگی دارد. تأثیر مرحله سرطان ملانوما بر طول عمر:

مرحله	توضیحات	نرخ بقا (5 ساله)
مرحله 0	ملانوما فقط در لایه بالایی پوست قرار دارد (در محل)	بیش از 99%
مرحله 1	ملانوما نازک است و غدد لنفاوی درگیر نشده‌اند یا گسترش نیافته است	98%
مرحله 2	ملانوما ضخیم‌تر است، اما غدد لنفاوی درگیر نشده‌اند یا گسترش دوردست ندارد	90%
مرحله 3	ملانوما به غدد لنفاوی یا بافت‌های نزدیک گسترش یافته، اما به اعضای دوردست نرسیده است	63%
مرحله 4	سرطان به اعضای دوردست مانند ریه‌ها، کبد یا مغز متاستاز کرده است	کمتر از 30%

تشخیص سرطان ملانوما

تشخیص معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک شروع می‌شود که در آن هرگونه تغییرات غیرمعمول پوست بررسی می‌شود. اگر پزشک مشکوک به ملانوم باشد، ممکن است یکی از مراحل زیر را برای تشخیص بیشتر توصیه کند:

1. بیوپسی: پزشک با استفاده از یک ابزار خاص نمونه‌ای از بافت خال یا ضایعه مشکوک را برمی‌دارد تا در آزمایشگاه بررسی شود. این تنها راه تأیید سرطان است.
2. آزمایشات تصویربرداری: اگر ملانوما به اعضای دیگر بدن گسترش یافته باشد، آزمایشات تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن، MRI یا PET می‌توانند برای شناسایی گسترش بیماری استفاده شوند.
3. آزمایشات خون: در برخی موارد، آزمایش خون ممکن است برای بررسی مارکرهای سرطان در بدن انجام شود.

آیا سرطان ملانوما قابل درمان است؟

پاسخ به این سوال بستگی به مرحله و نوع سرطان ملانوما دارد. در مراحل اولیه، درمان معمولاً موفقیت‌آمیز است و بسیاری از بیماران پس از درمان به زندگی طبیعی خود باز می‌گردند. اما در مراحل پیشرفته‌تر، درمان‌ها بیشتر به مدیریت بیماری و بهبود کیفیت زندگی متمرکز می‌شوند.

داروی سرطان ملانوما

این داروها شامل شیمی ‌درمانی، ایمونوتراپی و داروهای هدفمند هستند. درمان‌های ایمونولوژیک و داروهای هدفمند به طور ویژه در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و در بسیاری از موارد نتایج بسیار بهتری را به همراه داشته‌اند. داروهای رایج در درمان سرطان ملانوما:

1. داروهای ضد PD-1 (مثل نیتولیماب): این داروها سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرند.
2. کیتریدین: این دارو به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد و به جلوگیری از رشد آن‌ها کمک می‌کند.
3. آمپول‌های ضد ملانوما: این داروها به شکل آمپول تزریق می‌شوند و برای کنترل بیماری در مراحل پیشرفته کاربرد دارند.

درمان سرطان ملانوما

درمان بستگی به مرحله، موقعیت و گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن دارد. پیشرفت‌های مدرن روش‌های درمانی مختلفی را معرفی کرده‌اند که امکان درمان‌های شخصی و مؤثر را فراهم می‌کنند.

1. درمان‌های جراحی
   جراحی درمان اصلی برای ملانوما در مراحل ابتدایی است. در بسیاری از موارد، جراحی به‌طور کامل سرطان را از بین می‌برد و از عود آن جلوگیری می‌کند.
   • برداشت وسیع (Wide Excision):
     رویکرد استاندارد شامل برداشتن ملانوما و یک حاشیه از بافت سالم به‌منظور اطمینان از حذف تمام سلول‌های سرطانی است. بهبودی معمولاً سریع است و زخم آن بستگی به اندازه و موقعیت ضایعه دارد.
   • بیوپسی غده لنفاوی سنتینل (SLNB):
     برای ملانوماهایی که خطر گسترش بالاتری دارند، این روش بررسی می‌کند که آیا سرطان به غدد لنفاوی نزدیک گسترش یافته است یا نه. اگر سرطان در غدد لنفاوی پیدا شود، غدد اضافی ممکن است برداشته شوند.
2. ایمونوتراپی
   ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ملانوما استفاده می‌کند. این درمان به‌طور معمول برای موارد پیشرفته یا متاستاتیک استفاده می‌شود.
3. درمان‌های هدفمند
   درمان‌های هدفمند با حمله به جهش‌های ژنتیکی خاص در سلول‌های ملانوما عمل می‌کنند.
4. رادیوتراپی
   رادیوتراپی معمولاً برای ملانوماهای پیشرفته یا پس از جراحی برای کاهش خطر عود استفاده می‌شود.
5. شیمی‌درمانی
   اگرچه کمتر از درمان‌های دیگر استفاده می‌شود، شیمی‌درمانی همچنان گزینه‌ای برای برخی از موارد ملانوما پیشرفته است.
6. کارآزمایی‌های بالینی
   برای بیمارانی که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند، شرکت در یک کارآزمایی بالینی ممکن است دسترسی به درمان‌های آزمایشی را فراهم کند. رویکردهای جدیدی مانند واکسن‌های سرطان و ایمونوتراپی سلول‌های T پیوندی در حال نشان دادن امیدواری هستند.
7. مراقبت تسکینی
   برای ملانوما در مراحل پیشرفته، مراقبت تسکینی بر بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد که شامل مدیریت علائمی مانند درد، خستگی یا استرس احساسی می‌شود.

موفقیت درمان ملانوما به‌طور قابل توجهی به مرحله تشخیص آن بستگی دارد:

مرحله	درمان اصلی	نرخ بقا (5 ساله)
مرحله 0	جراحی برداشتن	بیش از 99%
مرحله 1-2	جراحی ± بیوپسی غده لنفاوی	90–98%
مرحله 3	جراحی، ایمونوتراپی، درمان‌های هدفمند	63%
مرحله 4	ایمونوتراپی، درمان‌های هدفمند، رادیوتراپی	کمتر از 30%

درمان سرطان ملانوما بدخیم

درمان سرطان ملانوما بدخیم، که به‌طور گسترده در بدن گسترش یافته است، سخت تر است. درمان‌های معمول شامل جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و ایمونوتراپی هستند. پیشرفت‌های اخیر در زمینه‌ی داروهای هدفمند و درمان‌های ایمونولوژیک موجب بهبود پیش‌آگهی در بسیاری از بیماران شده است.

چگونه می‌توان از سرطان ملانوما پیشگیری کرد؟

اگرچه نمی‌توان از تمامی موارد سرطان ملانوما پیشگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارند که می‌توانند به طور قابل توجهی ریسک ابتلا به آن را کاهش دهند. اقدامات پیشگیرانه عمدتاً بر محافظت از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) متمرکز هستند و به شناسایی علائم هشداردهنده در مراحل اولیه کمک می‌کنند.

1. اجتناب از تابش مستقیم آفتاب
   لازم است که از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید، به‌ویژه در ساعات اوج تابش (بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) خودداری کنید.

اقدام محافظتی	کاهش ریسک ملانوما
استفاده از ضد آفتاب با SPF 30 به صورت روزانه	کاهش 50% ریسک
پوشیدن لباس‌های محافظ	کاهش 27% ریسک
اجتناب از تخت‌های برنزه‌کننده	از بین بردن تا 75% ریسک مرتبط با برنزه شدن
جستجوی سایه در ساعات اوج تابش آفتاب	کاهش 30% قرار گرفتن در معرض UV

2. استفاده از ضدآفتاب
   استفاده از بهترین ضدآفتاب ایرانی یا خارجی با SPF بالا (حداقل SPF 30) می‌تواند از آسیب‌های ناشی از تابش آفتاب جلوگیری کند. این کرم‌ها باید به‌طور منظم و مجدداً در طول روز استفاده شوند، به‌ویژه پس از شنا یا تعریق.
3. پوشیدن لباس‌های محافظ
   پوشیدن لباس‌های آستین بلند، کلاه و عینک آفتابی می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه‌های مضر آفتاب محافظت کند. همچنین استفاده از پارچه‌های ضد UV برای جلوگیری از آسیب بیشتر مفید است.
4. مراجعه منظم به پزشک
   معاینات دوره‌ای پوست توسط پزشک و بررسی خال‌ها و لکه‌های جدید، می‌تواند در تشخیص زودهنگام ملانوما مؤثر باشد. در صورت مشاهده‌ی هرگونه تغییر غیرمعمول در پوست یا خال‌ها، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
5. آگاه شدن از خطرات ژنتیکی
   افرادی که سابقه خانوادگی سرطان ملانوم دارند، در معرض خطر بالاتری هستند. در این موارد، آگاهی از تاریخچه پزشکی خانواده و انجام معاینات منظم اهمیت بیشتری دارد.

نتیجه‌گیری

سرطان ملانوما یک بیماری جدی است که نیاز به توجه فوری دارد. اگرچه این سرطان در مراحل اولیه قابل درمان است، اما پیشرفت سریع آن به معنای ضرورت تشخیص زودهنگام است. با رعایت روش‌های پیشگیری، مراجعه‌ی منظم به پزشک و آگاهی از علائم اولیه، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. علاوه بر این، اگر علائم مشکوک مانند تغییرات در پوست یا خال‌ها مشاهده شد، باید فوری به پزشک مراجعه کرد. درمان‌های موجود، از جمله جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و درمان‌های هدفمند، می‌توانند به کنترل و درمان سرطان ملانوما کمک کنند.

«اگر شما هم سوال یا اطلاعاتی در مورد سرطان ملانوم دارید، در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»