بی اشتهایی کودک می‌تواند نگرانی زیادی برای والدین به همراه داشته باشد، زیرا تغذیه مناسب برای رشد کودک ضروری است. این غذا نخوردن می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد و تشخیص دقیق علل آن اولین قدم مهم برای رفع آن است. در این مقاله از دکتر مایکو می‌خواهم علت بی اشتهایی کودکان، علائم این وضعیت و روش‌های درمان آن را بررسی کنم.
بی اشتهایی کودکان نشانه چیست؟
بی اشتهایی کودک ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی یا روان‌شناختی باشد. برخی از نشانه‌هایی که می‌توانند مرتبط با بی اشتهایی در کودکان باشند عبارتند از:
- کاهش وزن غیرعادی: اگر کودک به طور مداوم از خوردن غذا امتناع کند، ممکن است منجر به کاهش وزن شود که باید توسط پزشک بررسی شود.
- خستگی و کمبود انرژی: بی اشتهایی معمولاً با احساس خستگی و بی‌حالی همراه است، زیرا بدن انرژی لازم خود را دریافت نمی‌کند.
- تغییرات در رفتار: بی اشتهایی در کودک ممکن است با تغییرات رفتاری مانند تحریک‌پذیری، بی‌قراری یا خواب آشفته همراه باشد.
علت بی اشتهایی کودک چیست؟
بی اشتهایی در کودکان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این دلایل می‌توانند از مشکلات پزشکی تا عوامل روانی و حتی عادات غذایی نادرست باشند. در این بخش به بررسی علل مختلف بی اشتهایی کودک می‌پردازیم.
مشکلات پزشکی
گاهی بی اشتهایی کودک می‌تواند به دلیل مشکلات پزشکی ایجاد شود. برخی از بیماری‌ها و اختلالات جسمی می‌توانند تأثیر منفی بر اشتهای کودک بگذارند. برای مثال:
- عفونت‌ها: بیماری‌های ویروسی و باکتریایی، مانند سرماخوردگی و آنفولانزا، می‌توانند باعث کاهش اشتهای کودک شوند. این بیماری‌ها معمولاً با تب و گلودرد همراه هستند که می‌تواند خوردن غذا را برای کودک دشوار کند.
- اختلالات گوارشی: مشکلات گوارشی مانند دل درد کودک، یبوست یا اسهال نیز می‌توانند موجب بی اشتهایی شوند. این نوع مشکلات گوارشی می‌تواند بر احساس راحتی کودک تأثیر بگذارد و در نتیجه او تمایلی به غذا خوردن نداشته باشد.
- مشکلات دهان و دندان: درد دندان یا مشکلات دهانی مانند زخم‌های دهانی و التهاب لثه می‌تواند خوردن غذا را برای کودک دشوار کند.
عوامل روانی کودک
عوامل روان‌شناختی نیز می‌توانند باعث بی اشتهایی کودکان شوند. اضطراب، استرس و افسردگی در این زمینه نقش بزرگی دارند. کودکان ممکن است به دلیل مشکلات عاطفی مانند اضطراب در مدرسه یا تغییرات در محیط زندگی (مانند طلاق والدین یا جابجایی به خانه‌ای جدید) اشتهای خود را از دست بدهند. همچنین، فشار اجتماعی و نگرانی‌های مرتبط با تغییرات بدنی می‌تواند بر اشتهای کودک تأثیر بگذارد.
عادات غذایی غلط
عادات غذایی نادرست هم از دلایل مهم بی اشتهایی در کودکان است. بسیاری از کودکان به دلیل مصرف تنقلات و میان‌وعده‌های ناسالم اشتهای خود را از دست می‌دهند. مواد غذایی پرکالری بی خاصیت می‌توانند باعث کاهش تمایل کودک به غذاهای سالم و مغذی شوند. در کنار این، تبلیغات اغلب بر جذابیت فست‌فودها و شیرینی‌ها تأکید می‌کنند و کودکان تمایل به مصرف این نوع غذاها پیدا می‌کنند، که می‌تواند اشتهای آن‌ها را نسبت به وعده‌های غذایی اصلی کاهش دهد.
علت بی اشتهایی کودکان از نظر پزشکان متخصص
پزشکان متخصص بر این باورند که بی اشتهایی کودک می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. در اینجا به برخی از دلایل عمده بی اشتهایی در کودکان از نظر پزشکان اشاره شده است:
- بیماری‌های جسمی: بیماری‌هایی مانند عفونت‌های تنفسی، مشکلات گوارشی یا بیماری‌های ویروسی می‌توانند باعث کاهش اشتها شوند.
- عوامل روانی: استرس، اضطراب و افسردگی ممکن است به بی اشتهایی کودک منجر شوند. همچنین، تغییرات در محیط خانه یا مدرسه نیز می‌تواند بر اشتهای کودک تأثیر بگذارد.
- مشکلات تغذیه‌ای: در برخی موارد، کودک ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند حساسیت غذایی یا آلرژی‌ها نتواند غذاهایی خاص را هضم کند که منجر به بی اشتهایی می‌شود.
- تغییرات هورمونی: در سنین مختلف، تغییرات هورمونی می‌تواند بر اشتهای کودک تأثیر بگذارد. برای مثال، در دوران بلوغ، کودکان ممکن است اشتهای کمتری داشته باشند.
بی اشتهایی کودکان در سرماخوردگی
سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین علل بی اشتهایی در کودکان است. وقتی کودک مبتلا به سرماخوردگی می‌شود، علائمی مانند گلودرد، سرفه، تب و گرفتگی بینی می‌تواند باعث کاهش اشتها شود. این علائم می‌توانند کودک را از خوردن غذا منصرف کنند. در اینجا چند نکته برای کمک به رفع بی اشتهایی کودک در هنگام سرماخوردگی آمده است:
- تهویه مناسب: محیطی که کودک در آن قرار دارد باید هوای تازه و تمیز داشته باشد. هوای خشک و آلوده می‌تواند بر اشتهای کودک تأثیر بگذارد. استفاده از دستگاه‌های بخور می‌تواند به مرطوب نگه داشتن هوای اتاق کمک کند.
- مصرف مایعات بیشتر: سرماخوردگی ممکن است باعث کمبود آب بدن شود، بنابراین مصرف آب، سوپ‌ها و نوشیدنی‌های گرم می‌تواند به جلوگیری از دهیدراته شدن و تحریک اشتها کمک کند.
- غذاهای سبک و مغذی: کودکان در هنگام سرماخوردگی ممکن است به خوردن غذاهای سنگین تمایل نداشته باشند. بنابراین، بهتر است غذاهایی سبک مانند سوپ‌های مرغ یا پوره‌های سبزیجات برای آن‌ها آماده کنید.
- استراحت کافی: استراحت یکی از عوامل کلیدی برای بهبود سریعتر کودک است. خواب کافی می‌تواند به بازسازی انرژی کودک کمک کرده و اشتهای او را بهبود بخشد.
بی اشتهایی کودکان در آنفولانزا
علائم آنفولانزا مانند تب بالا، سردرد، درد عضلانی و ضعف شدید ممکن است اشتهای کودک را کاهش دهند. برای کمک به بهبود اشتها در هنگام آنفولانزا، چندین نکته می‌تواند موثر باشد:
- پایین آوردن تب: استفاده از داروهای تب‌بر که طبق دستور پزشک تجویز شده‌اند می‌تواند به کاهش تب و بهبود احساس کودک کمک کند. کاهش تب می‌تواند به بازگشت اشتها کمک کند.
- مصرف مایعات به میزان کافی: آنفولانزا می‌تواند باعث از دست دادن مایعات بدن شود. بنابراین باید از مایعات فراوان مانند آب، آب‌میوه‌های طبیعی و سوپ‌های رقیق استفاده کرد تا کودک هیدراته بماند.
- تغذیه با غذاهای نرم و هضم آسان: غذاهای پرچرب یا سرخ‌شده ممکن است برای کودکان مبتلا به آنفولانزا سنگین و ناراحت‌کننده باشند. غذاهایی مانند پوره سیب‌زمینی، سوپ مرغ و میوه‌های تازه بهترین گزینه‌ها هستند.
- استراحت در محیط آرام: اطمینان حاصل کنید که کودک در محیطی آرام و راحت استراحت می‌کند تا بدن او انرژی لازم برای مقابله با بیماری را داشته باشد. استراحت و خواب کافی می‌تواند به بازگشت اشتها کمک کند.
بی اشتهایی کودکان بعد از بیماری
هنگامی که کودک بهبودی از بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت‌ها را تجربه می‌کند، ممکن است اشتهای او به طور موقت کاهش یابد که معمولاً پس از چند روز بهبود می‌یابد. برای کمک به بازگشت اشتها، والدین می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند:
- آرامش دادن به کودک: به کودک اجازه دهید استراحت کند و از فشار برای خوردن غذا پرهیز کنید.
- درست کردن غذاهای مغذی و سبک: بعد از بیماری، کودک ممکن است تمایل به خوردن غذاهای سنگین نداشته باشد. غذاهایی مانند سوپ‌های سبک یا میوه‌های تازه می‌توانند مفید باشند.
- هیدراتاسیون: مطمئن شوید کودک به اندازه کافی مایعات مصرف می‌کند. دهیدراته شدن می‌تواند بر اشتها تأثیر بگذارد.
کمبود کدام ویتامین باعث بی اشتهایی کودکان می‌شود؟
کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند عامل بی اشتهایی در کودکان باشد. بدن کودک برای رشد و تقویت سیستم ایمنی به ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی نیاز دارد. در ادامه، برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی که کمبود آن‌ها می‌تواند به بی اشتهایی منجر شود، آورده شده است:
- ویتامین D: کمبود ویتامین دی می‌تواند منجر به کاهش اشتها و مشکلات مرتبط با استخوان‌ها در کودکان شود. این ویتامین به جذب کلسیم کمک کرده و برای رشد استخوان‌ها ضروری است.
- آهن: کمبود آهن در بدن کودکان می‌تواند باعث کاهش انرژی، بی‌حالی و کاهش اشتها شود. کودکان مبتلا به کمبود آهن اغلب احساس خستگی و کمبود اشتها دارند.
- روی: این ماده معدنی برای رشد سلولی و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. کمبود روی می‌تواند باعث مشکلات هضم غذا و بی اشتهایی کودکان شود.
- ویتامین B12: این ویتامین نقش مهمی در تولید سلول‌های قرمز خون دارد. کمبود آن ممکن است باعث کم خونی و بی اشتهایی شود.
برای درمان کمبود ویتامین‌ها، بهتر است با پزشک مشورت کنید و مکمل‌های غذایی مناسب برای کودک خود مصرف کنید. در بسیاری از موارد، تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به تامین این ویتامین‌ها و مواد معدنی کمک کند.
بی اشتهایی کودکان در تابستان
تابستان، به دلیل گرما و تغییرات در الگوهای زندگی، می‌تواند باعث بی اشتهایی در کودکان شود. به‌ویژه در روزهای بسیار گرم، بسیاری از کودکان تمایل به خوردن غذا ندارند. برای مقابله با این مشکل، نکات زیر مفید هستند:
- غذاهای خنک و مرطوب: در تابستان، مصرف غذاهای سبک و خنک مانند سالادهای سبزیجات، میوه‌ها و دسرهای یخ‌زده می‌تواند اشتهای کودک را تحریک کند.
- دمنوش‌های گیاهی: نوشیدنی‌های خنک و دمنوش‌های گیاهی مانند چای نعناع یا چای سبز می‌توانند به هضم کمک کنند و احساس تازگی و راحتی برای کودک ایجاد کنند.
- خودداری از غذاهای سنگین: در هوای گرم، غذاهای سنگین ممکن است باعث احساس سنگینی و بی اشتهایی شوند. به جای غذاهای چرب یا سرخ‌شده، بهتر است غذاهای ساده‌تر و سبک‌تر به کودک داده شود.
- آب و مایعات فراوان: در تابستان، کودک باید مایعات بیشتری مصرف کند تا از دهیدراته شدن جلوگیری شود. نوشیدن آب، آب‌میوه‌های طبیعی یا شربت‌های خانگی می‌تواند به سلامت کودک کمک کند.
با توجه به نکات و روش‌های ذکر شده، والدین می‌توانند به راحتی بی اشتهایی کودک را در تابستان مدیریت کنند و به بهبود وضعیت تغذیه‌ای او کمک نمایند.
علائم بی اشتهایی در کودکان
در این بخش به بررسی علائم بی اشتهایی کودک خواهیم پرداخت.
تغییرات رفتاری
کودکان ممکن است تمایل به غذا خوردن نداشته باشند یا از خوردن وعده‌های غذایی خودداری کنند. این تغییر در رفتار معمولاً با ناراحتی، بدخلقی یا کاهش انرژی همراه است.
- کاهش تمایل به غذا: کودکی که به طور طبیعی به غذا علاقه داشته باشد، ممکن است به دلایل مختلف از خوردن غذا خودداری کند یا اشتهایش کاهش یابد.
- مشکلات خواب: بی اشتهایی کودک می‌تواند بر الگوی خواب او تأثیر بگذارد. کودک ممکن است دچار بی خوابی، خواب آشفته یا حتی کابوس شود.
تغییرات جسمی
در صورتی که کودک نتواند غذای کافی مصرف کند، بدن او ممکن است برای تأمین انرژی لازم از ذخایر بدن استفاده کند، که به مرور زمان منجر به کاهش وزن و ضعف عمومی می‌شود. به علاوه پوست خشک و بی‌روح می‌تواند نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی باشد. در برخی موارد، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین A یا آهن می‌تواند بر ظاهر پوست کودک تأثیر بگذارد.
تأثیر بر رشد کودک
کمبود تغذیه و مواد مغذی لازم برای رشد، می‌تواند منجر به تأخیر در رشد قدی و وزنی کودک شود. همچنین، کمبود مواد مغذی بر توانایی‌های شناختی کودک تأثیر منفی می‌گذارد و می‌تواند باعث مشکلات در یادگیری و تمرکز شود.
بی اشتهایی کودکان یک ساله
در این سن، کودک به تدریج از تغذیه با شیر به غذاهای جامد منتقل می‌شود و ممکن است برخی از مشکلات مانند بی اشتهایی را تجربه کند. در اینجا برخی از دلایل بی اشتهایی در کودکان یک ساله را برایتان آورده‌ام:
- تغییرات در رشد و دندان درآوردن: از دلایل رایج بی اشتهایی در یک سالگی، فرآیند دندان درآوردن است. این روند می‌تواند باعث درد و ناراحتی در کودک شود و اشتهای او را کاهش دهد.
- غذاهای جدید و طعم‌ها: در این سن، کودکان به غذاهای جدید و طعم‌های مختلف معرفی می‌شوند. برخی از کودکان ممکن است نسبت به غذاهای جدید حساس باشند و تمایل کمتری به خوردن آن‌ها نشان دهند.
برای رفع این مشکلات این توصیهها مناسب است:
- استفاده از غذاهای جذاب: برای جلب توجه کودک و تحریک اشتهای او، می‌توانید از غذاهایی با رنگ‌ها و شکل‌های جذاب استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از میوه‌های تازه، پوره‌های رنگی و غذای خانگی با تزئینات جالب استفاده کنید.
- وعده‌های غذایی کوچک: برای کودکان یک ساله، وعده‌های غذایی کوچک و مکرر به جای وعده‌های بزرگ می‌تواند مؤثر باشد. این کار باعث می‌شود کودک به تدریج اشتهای بیشتری پیدا کند.
درمان بی اشتهایی کودکان
درمان بی اشتهایی کودک بستگی به علت اصلی آن دارد. در برخی موارد، مشکل ممکن است ساده و قابل حل باشد، در حالی که در موارد دیگر نیاز به مداخلات پزشکی و روان‌شناختی بیشتر است. در این بخش، راهکارهای مختلف برای درمان بی اشتهایی در کودکان بررسی خواهد شد.
1. مراجعه به پزشک و تشخیص دقیق
اولین قدم در درمان بی اشتهایی کودکان، مراجعه به پزشک است. اگر بیماری‌های جسمی مانند عفونت‌ها، مشکلات گوارشی یا اختلالات دهان و دندان وجود داشته باشند، پزشک می‌تواند درمان مناسب را تجویز کند. در صورتی که بی اشتهایی ناشی از مشکلات روان‌شناختی باشد، ممکن است نیاز به مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی باشد.
2. درمان خانگی بی اشتهایی کودکان
این کار می‌تواند شامل تغییرات ساده در برنامه غذایی کودک باشد که در ادامه توضیح داده خواهد شد:
- تنوع در وعده‌های غذایی: کودکان اغلب به غذاهایی که از نظر ظاهری جذاب هستند، علاقه بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از رنگ‌های مختلف و مواد غذایی با شکل‌های متنوع می‌تواند اشتهای کودک را افزایش دهد.
- کوچک کردن وعده‌ها: به جای وعده‌های بزرگ می‌توان وعده‌های کوچکتر و متنوع‌تر به او ارائه داد.
- غذاهای سالم و پرکالری: از غذاهایی که مغذی و سرشار از کالری و پروتئین هستند استفاده کنید مانند ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات و سبزیجات برگ‌دار می‌توانند برای تأمین مواد مغذی ضروری مفید باشند.
3. محیطی مثبت برای غذا خوردن
کودکان زمانی بهتر غذا می‌خورند که احساس راحتی داشته باشند و از غذا خوردن لذت ببرند. پس اززورگویی و فشار آوردن به کودک برای خوردن غذا دوری کنید، کنار هم غذا بخورید و حواس پرتی‌هایی مانند تلویزیون و گوشی را از محیط حذف کنید.
4. استفاده از مکمل‌ها و ویتامین‌ها
در صورتی که بی اشتهایی کودک ناشی از کمبود مواد مغذی باشد، مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها می‌تواند به کودک کمک کند تا نیازهای تغذیه‌ای خود را تأمین کند.
5. مشاوره روان‌شناختی و درمان‌های رفتاری
اگر علت بی اشتهایی کودک به دلیل مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب، استرس یا افسردگی باشد، مشاوره روان‌شناختی می‌تواند کمک‌کننده باشد. مشاوران و روان‌شناسان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، به کودک کمک کنند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کند و به غذا خوردن باز گردد.
6. تشویق و پاداش
استفاده از سیستم پاداش به جای فشار برای خوردن غذا می‌تواند مفید باشد. برای مثال، والدین می‌توانند پس از هر وعده‌ی غذایی که کودک تمام کرده، یک پاداش کوچک مانند یک برچسب بدهند.
بهترین دارو برای بی اشتهایی کودکان
اگر بی اشتهایی کودک ناشی از عوامل پزشکی باشد، ممکن است پزشک داروهایی تجویز کند که به بازگرداندن اشتها کمک کنند. برخی از داروهایی که ممکن است برای بی اشتهایی کودک مفید باشند عبارتند از:
- آنتی‌هیستامین‌ها: برخی از آنتی‌هیستامین‌ها به عنوان داروهای افزایش اشتها در کودکان استفاده می‌شوند.
- مکمل‌های ویتامینی: اگر بی اشتهایی ناشی از کمبود ویتامین‌ها باشد، مکمل‌های ویتامینی مانند ویتامین D، آهن و روی می‌توانند کمک‌کننده باشند.
- داروهای ضد افسردگی: اگر بی اشتهایی ناشی از مشکلات روانی مانند افسردگی باشد، داروهای ضد افسردگی ممکن است تجویز شوند تا به بهبود اشتها و خلق و خو کمک کنند.
توجه داشته باشید که استفاده از دارو باید تحت نظر پزشک باشد و تنها پس از تشخیص دقیق علت بی اشتهایی کودک صورت گیرد.
درمان بی اشتهایی کودکان در طب سنتی
برخی از درمان‌های طبیعی که در طب سنتی برای بی اشتهایی کودک توصیه می‌شود، عبارتند از:
- استفاده از عسل: عسل یکی از مواد طبیعی است که به بهبود اشتها و هضم غذا کمک می‌کند. مصرف یک قاشق عسل طبیعی قبل از وعده‌های غذایی می‌تواند اشتهای کودک را تحریک کند.
- شربت‌های گیاهی: شربت‌های گیاهی مانند شربت نعناع یا شربت زنجبیل می‌توانند به بهبود هضم غذا و تحریک اشتهای کودک کمک کنند. این شربت‌ها معمولاً با استفاده از گیاهان دارویی تهیه می‌شوند که خواص ضد التهاب و هضم‌کننده دارند.
- دارچین و زنجبیل: این دو گیاه در طب سنتی به‌عنوان محرک اشتها شناخته می‌شوند. افزودن مقدار کمی دارچین یا زنجبیل به غذا یا نوشیدنی‌های کودک می‌تواند به تحریک اشتها کمک کند.
- تغییر در رژیم غذایی: در طب سنتی، رژیم غذایی مناسب برای هر مزاج (سودا، صفرا، بلغم و دم) طراحی می‌شود. بنابراین، درمان بی اشتهایی باید با توجه به مزاج کودک و تعادل بدن او انجام گیرد.
درمان بی اشتهایی کودکان زیر دو سال
این گروه سنی به شدت به تغذیه مناسب نیاز دارند تا رشد و توسعه سالم داشته باشند. در این سنین، مشکلات تغذیه‌ای می‌توانند بر رشد جسمی و ذهنی کودک تأثیر بگذارند. برخی روش‌های کمک‌کننده عبارتند از:
- شیردهی یا تغذیه با شیر خشک: در صورت بی اشتهایی کودک، ادامه دادن به شیردهی یا تغذیه با شیر خشک بسیار مهم است. در این سنین، شیر مادر یا شیر خشک نیازهای تغذیه‌ای کودک را تأمین می‌کند.
- معرفی غذای کمکی: پس از شش ماهگی، می‌توان به کودک غذاهای کمکی مانند پوره‌ها یا سوپ‌های نرم معرفی کرد. توجه داشته باشید که غذا باید نرم و مناسب سن کودک باشد.
- تغییر در روش تغذیه: ممکن است کودک تمایل نداشته باشد که به طور کامل غذا بخورد، بنابراین بهتر است وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر به او بدهید.
پیشگیری از بی اشتهایی در کودکان
در اینجا چند توصیه برای پیشگیری از بی اشتهایی کودک آورده شده است:
- تغذیه متنوع و سالم: رژیم غذایی متنوع و سالم به کودک می‌تواند به جلوگیری از بی اشتهایی کودکان کمک کند. مطمئن شوید که کودک شما از تمام گروه‌های غذایی شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی به میزان کافی مصرف می‌کند.
- آموزش الگوهای غذایی سالم: کودکان معمولاً الگوهای غذایی خود را از والدین خود می‌گیرند. اگر شما یک الگوی غذایی سالم و متنوع داشته باشید، کودک نیز احتمالاً این الگو را دنبال خواهد کرد.
- تنظیم وعده‌های غذایی منظم: تنظیم وعده‌های غذایی منظم و پرهیز از میان‌وعده‌های مضر می‌تواند به کودک کمک کند تا اشتهای بهتری داشته باشد و غذای خود را به طور منظم دریافت کند.
در پایان، بی اشتهایی کودکان ممکن است ناشی از علل مختلف باشد، اما با استفاده از روش‌های صحیح درمان و پیشگیری، می‌توان این مشکل را مدیریت کرد. توجه به نیازهای جسمی و روانی کودک، بهبود عادات غذایی و ایجاد محیطی مثبت برای غذا خوردن، می‌تواند تأثیر زیادی در بازگرداندن اشتهای کودک داشته باشد.
«اگر شما هم در مورد بی اشتهایی کودکان اطلاعات یا سوالی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»
