وظیفه کیسه صفرا چیست و کجای بدن قرار دارد؟

کیسه صفرا یا زَهره (Gallbladder) یک اندام کیسه‌ای و گلابی شکل کوچک در قسمت بالای سمت راست شکم است که صفرا را ذخیره و آزاد می‌کند. در واقع مایعی است که توسط کبد تولید می‌شود و به تجزیه غذاهای چرب کمک می‌کند. وظیفه‌ی اصلی کیسه صفرا، ذخیره‌ی صفرا و هضم غذای مصرف شده است.

یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که در کیسه صفرا مشاهده می‌شود و در صورت انسداد یا آسیب می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود، سنگ کیسه صفرا است. سنگ کیسه صفرا باعث ایجاد درد ناخوشایند در کیسه صفرا می‌شود که درست زیر کبد قرار دارد. صفرا یک مایع قلیایی قهوه‌ای مایل به سبز است و از مواد زائد، کلسترول و نمک‌های صفراوی تشکیل شده است. در ادامه‌ی این مطلب از وبسایت دکتر مایکو با وظیفه و عملکرد کیسه صفرا آشنا می‌شوید.

كيسه صفرا کجاست؟

کیسه صفرا یک اندام توخالی کوچک و گلابی شکل است که درست در زیر کبد در سمت راست بدن قرار دارد. کیسه صفرا یک مخزن برای ذخیره‌ی مایع تشکیل می‌دهد که به عنوان “صفرا” نیز شناخته می‌شود. صفرا عضوی عضلانی است که در صورت لزوم منقبض می‌شود و صفرا را از مجرای کیستیک عبور می‌دهد. وظیفه اصلی کیسه صفرا ذخیره و تغلیظ صفرا (تولید شده در کبد) و همچنین رهاسازی صفرا در سیستم گوارش است.

وظیفه‌ی کیسه صفرا چیست؟

کیسه صفرا که بخش مهمی ‌از دستگاه گوارش است و وظیفه اصلی آن ذخیره صفرا است، در اصل مخلوطی از کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی است. همانطور که گفته شد یکی از شایع‌ترین مشکلات کیسه صفرا سنگ کیسه صفرا است که دل درد سمت راست بالای شکم، کمر درد، درد بعد از غذای چرب، تهوع و استفراغ نشانه‌های آن است. روش رایج درمان سنگ کیسه صفرا، جراحی برداشتن کیسه صفرا و سنگ آن است.

وظیفه‌ی اصلی صفرا در دستگاه گوارش، تجزیه‌ی چربی‌ها است. از کیسه صفرا (محل ذخیره آن) ترشح می‌شود و سپس در پاسخ به هورمونی به نام کوله سیستوکینین آزاد می‌شود (زمانی که غذا از معده وارد روده کوچک می‌شود). هنگامی‌که صفرا وارد دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) می‌شود، حلالیت چربی هضم شده را بهبود می‌بخشد، ویتامین‌های محلول در چربی و همچنین چربی هضم شده را تجزیه می‌کند و جذب آن ها را تسهیل می‌کند.

اندازه‌ی كيسه صفرا

کیسه صفرا در سمت راست بالای شکم، درست زیر کبد قرار دارد. اندامی‌کوچک و گلابی شکل است و مسئول نگهداری مایع گوارشی به نام صفرا است که در روده کوچک آزاد می‌شود.

بهترین نوشیدنی برای کیسه صفرا

شیر، شیر موز، ماست، مریم گلی، چای سبک از بهترین نوشیدنی‌ها برای کیسه صفرا هستند و چای تیره، قهوه، قهوه فوری، قهوه با شیر، کاکائو با شیر، لیموناد، بوزا، نوشیدنی‌های گازدار (مانند نوشابه، کولا)، آب میوه‌های آماده، نوشیدنی‌های الکلی از بدترین نوشیدنی‌ها برای کیسه صفرا هستند.

برای سلامت کیسه صفرا چه بخوریم؟

یک رژیم غذایی متعادل که شامل انواع غذاها باشد، سنگ صفرا را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند سلامت کلی را حفظ کند و درد ناشی از سنگ را تحت کنترل نگه دارد. اگر مشکلات کیسه صفرا را تجربه می‌کنید، تنظیم یک رژیم غذایی سالم برای شما مفید خواهد بود. غذاهایی که ممکن است بیماری کیسه صفرا را تشدید کنند عبارتند از:

• غذاهای غنی از چربی‌های ترانس بالا و سایر چربی‌های ناسالم
• غذاهای فرآوری شده
• کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید و شکر

در عوض، سعی کنید رژیم غذایی خود را بر اساس موارد زیر تنظیم کنید:

• غذاهای پر فیبر مانند لوبیا، نخود، میوه، غلات کامل و سبزیجات
• مصرف کربوهیدرات و قند را کاهش دهید.
• از چربی‌هایی که برای شما مفید هستند، مانند چربی‌های موجود در روغن ماهی و روغن زیتون استفاده کنید.

نکاتی برای حفظ سلامت کیسه صفرا

توصیه‌های زیر می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های کیسه صفرا مانند سنگ کیسه صفرا کمک کند:

• از غذاهای سرشار از فیبر مانند غلات کامل، سبزیجات و میوه‌ها استفاده کنید.
• چربی‌های سالم مثل روغن زیتون و روغن ماهی را در سبد غذایی خود انتخاب کنید.
• غذاهای شیرین و چرب را محدود کنید.
• سعی کنید غذاهای حاوی قند، کربوهیدرات‌های تصفیه شده یا چربی‌های ناسالم را محدود کنید.
• وزن خود را حفظ کنید. اضافه وزن یا چاقی یک عامل خطر برای سنگ کیسه صفرا است.
• اگر نیاز به کاهش وزن دارید، برای کاهش وزن به تدریج برنامه ریزی کنید.
• کاهش وزن سریع ممکن است خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد. سعی کنید هفته ای 1 یا 2 کیلو وزن کم کنید.
• برنامه غذایی منظمی ‌داشته باشید. حذف وعده‌های غذایی یا ناشتا بودن طولانی می‌تواند خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد.
• ورزش: تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم می‌تواند خطر ابتلا به سنگ صفرا را کاهش دهد.

آزمایش سلامت کیسه صفرا

برای کمک به تعیین نوع بیماری کیسه صفرا و تشخیص عوارض آن از آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری زیر استفاده می‌شود:

• تست‌های تصویربرداری از کیسه صفرا: سونوگرافی و سی تی اسکن اغلب برای مشاهده کیسه صفرا استفاده می‌شود.
• آزمایش‌هایی برای بررسی مجاری صفراوی: این آزمایش‌ها برای نشان دادن اینکه آیا سنگ‌های صفراوی باعث انسداد مجاری صفراوی می‌شوند یا خیر استفاده می‌شود. آزمایشات برای بررسی مجاری صفراوی و برای سنگ آن شامل ERCP،MRI و روش‌های آندوسکوپی است.
• آزمایش خون: پزشکان ممکن است از آزمایش خون برای نشان دادن علائم عفونت، التهاب مجاری صفراوی یا سایر عوارض ناشی از سنگ صفرا استفاده کنند.

«اگر شما هم اطلاعات یا سوالی در مورد کیسه صفرا دارید با ما و سایر خوانندگان مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»