سندرم دست بیقرار (Restless Hand Syndrome) یکی از اختلالات حرکتی است که با حرکت‌های غیرارادی و مکرر دست‌ها همراه است. افراد مبتلا به این سندرم احساس ناراحتی، خارش یا سوزش در دست‌های خود دارند و نیاز شدید به حرکت دادن دست‌ها را تجربه می‌کنند. این اختلال اغلب در هنگام استراحت یا خواب تشدید می‌شود. در این مقاله از دکتر مایکو می‌خواهیم با این اختلال بیشتر آشنا شویم.
سندرم دست بیقرار چیست؟
سندرم دست بیقرار به شکل غیرارادی و مکرر در حرکت‌های دست‌ها بروز می‌کند. این اختلال شباهت زیادی به سندرم پای بی قرار (Restless Legs Syndrome) دارد، اما به جای پاها، دست‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به این سندرم معمولاً احساس ناراحتی، خارش، سوزش یا نیاز شدید به حرکت دادن دست‌های خود دارند. در ادامه می‌خواهیم عللی که به این سندروم منجر می‌شوند را معرفی کنیم.
علت سندرم دست بیقرار
علت دقیق سندرم دست بیقرار هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی عوامل می‌توانند در بروز آن دخیل و موثر باشند:
| ژنتیک | احتمالاً این اختلال زمینه ژنتیکی دارد و در برخی خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود. |
| اختلالات مغز و اعصاب | مانند مشکلات در انتقال‌دهنده‌های عصبی به ویژه دوپامین که نقش مهمی در کنترل حرکات بدن دارد. |
| کمبود آهن | کمبود آهن در بدن نیز می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در بروز این اختلال باشد. |
| بارداری | برخی از زنان در دوران بارداری، به ویژه در سه‌ماهه سوم، علائم این سندرم را تجربه می‌کنند. |
| داروها و شرایط پزشکی | برخی داروها و بیماری‌ها از جمله بیماری‌های کلیوی، دیابت و نوروپاتی محیطی ممکن است باعث تشدید یا بروز علائم شوند. |
علائم سندروم دست بی قرار
- احساس ناراحتی یا تحریک‌پذیری در دست‌ها: افراد مبتلا به سندرم دست بیقرار معمولاً احساس عجیبی از قبیل گزگز، مورمور شدن یا خارش را در دستان خود تجربه می‌کنند.
- نیاز غیرقابل کنترل به حرکت دست‌ها: این نیاز اغلب زمانی احساس می‌شود که فرد در حال استراحت است، به ویژه در شب یا هنگام خواب.
- بهبود علائم با حرکت: علائم اغلب با حرکت دادن دست‌ها کاهش می‌یابد، اما پس از مدتی ممکن است دوباره بازگردند.
- افزایش شدت در شب: مانند سندرم پاهای بیقرار، سندرم دست بیقرار نیز معمولاً در شب‌ها شدت بیشتری می‌گیرد و می‌تواند منجر به اختلال در خواب مثل بی خوابی شود.
تشخیص سندروم دست بیقرار چگونه است؟
تشخیص این سندرم بر اساس علائم بالینی و تاریخچه‌ی پزشکی فرد انجام می‌شود. هیچ تست خاصی برای تشخیص قطعی آن وجود ندارد، اما پزشک ممکن است از آزمایش خون برای بررسی سطح آهن یا عملکرد کلیه ها استفاده کند تا دیگر عوامل را رد کند.
سندرم دست بیقرار در کودکان
هرچند سندرم دست بیقرار بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، اما کودکان نیز ممکن است به این اختلال مبتلا شوند. در کودکان، علائم می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله بی‌قراری دست‌ها در هنگام خواب و حتی در طول روز بروز کند. این بی‌قراری ممکن است به اشتباه به‌عنوان اختلالات رفتاری یا توجه تلقی شود، بنابراین تشخیص درست آن اهمیت زیادی دارد.
درمان سندرم دست بیقرار
درمان سندرم دست بیقرار معمولاً به هدف کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می‌شود. روش‌های درمان شامل موارد زیر است:
- داروها: داروهایی که برای تنظیم دوپامین مغز تجویز می‌شوند، مانند داروهای ضد پارکینسون (پرگولید، روپینیرول) یا داروهای دیگر مانند گاباپنتین.
- تغییرات در سبک زندگی: ایجاد تغییرات در رژیم غذایی (افزایش مصرف آهن)، بهبود خواب و ورزش‌های سبک می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
- درمان‌های غیر دارویی: ماساژ درمانی دست‌ها، کمپرس گرم یا سرد و انجام تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند یوگا یا مدیتیشن ممکن است به بهبود علائم کمک کنند.
سندرم دست بیگانه همان دست بی قرار است؟
سندرم دست بیگانه (Alien Hand Syndrome) یک اختلال نادر عصبی است که با سندرم دست بیقرار تفاوت دارد. در سندرم دست بیگانه، فرد کنترل ارادی روی یکی از دست‌هایش را از دست می‌دهد و این دست به‌طور مستقل از اراده‌ی فرد عمل می‌کند. این اختلال معمولاً در اثر آسیب به بخش‌هایی از مغز، به‌ویژه ناحیه‌ای که کنترل حرکات دست را انجام می‌دهد، رخ می‌دهد. برخلاف سندرم دست بیقرار، این حالت بیشتر به آسیب عصبی جدی مربوط است.
توصیه‌های پایانی:
سندرم دست بیقرار می‌تواند تاثیر منفی زیادی بر خواب و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. اگر شما یا کسی از نزدیکانتان این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت و درمان مناسب برای شما تجویز شود. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به مدیریت بهتر این اختلال کمک کند و از تأثیر منفی آن بر زندگی روزمره جلوگیری کند.
«اگر شما هم در مورد این سندرم اطلاعات یا سوالی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان دیگر به اشتراک بگذارید.»
منابع:
https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/restless-legs-syndrome
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/restless-legs-syndrome
https://www.webmd.com/brain/restless-legs-syndrome/rest-legs-syndrome-triggers
