آمبولی ریه چیست و چه خطری دارد؟ عکس + علائم اولیه و درمان‌ سریع

آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون از قسمت‌های دیگر بدن، معمولاً از پاها، به ریه‌ها می‌رسد و باعث انسداد شریان‌های ریه می‌شود. این انسداد می‌تواند به کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن، افزایش فشار خون در ریه‌ها و آسیب به بافت‌های ریه منجر شود. در صورتی که درمان به موقع انجام نشود، آمبولی ریه می‌تواند به نارسایی قلبی، فشار خون ریوی و حتی مرگ منتهی شود. در این مقاله از دکتر مایکو با من همراه باشید تا با علائم خطرناک و نحوه‌ی درمان این مشکل آشنا شویم.

آمبولی ریه چیست؟

آمبولی ریه به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن یک لخته خون از قسمت‌های مختلف بدن، معمولاً از پاها یا لگن، جدا شده و از طریق جریان خون به ریه‌ها می‌رود. این لخته‌ها که به آن‌ها “ترومبوس” گفته می‌شود، می‌توانند باعث انسداد شریان‌های ریه شوند. این انسداد می‌تواند از عملکرد طبیعی ریه‌ها جلوگیری کرده و مشکلات تنفسی شدید ایجاد کند. اگر لخته خون به اندازه کافی بزرگ باشد، می‌تواند باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر به ریه و سایر ارگان‌ها شود.

آمبولی ریه خطرناک است؟

این مشکل یکی از وضعیت‌های اورژانسی است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به شدت خطرناک باشد. در صورتی که درمان مناسب و فوری انجام نشود، ممکن است بیمار به مشکلات جدی از جمله نارسایی قلبی، فشار خون ریوی، یا حتی مرگ دچار شود. بنابراین، این لخته یک وضعیت بسیار خطرناک است که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد.

چه چیزی باعث آمبولی ریه می‌شود؟

سوال مهم این است که آمبولی ریه در اثر چیست و چرا ایجاد می‌‎شود. عواملی که می‌توانند باعث ایجاد لخته خون شوند، شامل موارد زیر هستند:

ترومبوز وریدی عمقی (DVT):	لخته‌های خون که از وریدهای عمقی پا جدا می‌شوند و وارد ریه‌ ها می‌شوند، عامل اصلی هستند.
آسیب به دیواره رگ‌ها:	آسیب به رگ‌ها، به‌ویژه در اثر جراحی، ممکن است باعث لخته شدن خون شود.
بی‌تحرکی طولانی‌مدت:	عدم تحرک طولانی‌مدت، مانند زمانی که بیمار بستری است، می‌تواند خطر ابتلا به آمبولی‌های ریه را افزایش دهد.
جراحی‌های بزرگ:	بیمارانی که تحت جراحی‌های بزرگ قرار می‌گیرند، به‌ویژه جراحی‌های ارتوپدی یا جراحی‌های سرطان، در معرض خطر قرار دارند.
سیگار کشیدن:	سیگار کشیدن می‌تواند باعث تغییرات در دیواره‌های رگ‌ها و افزایش احتمال تشکیل لخته خون شود.
چاقی:	افرادی که دچار چاقی هستند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

علائم آمبولی ریه

این مشکل می‌تواند با علائم متفاوتی خود را نشان دهد. مهم‌ترین علائم شامل موارد زیر است:

• درد قفسه سینه چپ یا راست: این درد معمولاً تیز و ناگهانی است و ممکن است با نفس کشیدن عمیق شدیدتر شود.
• سرفه خشک: سرفه خشک و بدون خلط گلو می‌تواند از علائم دیگر باشد، به‌ویژه اگر خون در سرفه مشاهده شود.
• تنگی نفس: فرد مبتلا ممکن است احساس کند که به‌سختی می‌تواند نفس بکشد، حتی زمانی که در حال استراحت است.
• سردرد و سرگیجه: به دلیل کمبود اکسیژن خون، ممکن است بیمار احساس سرگیجه و ضعف کند.

آمبولی ریه می‌تواند علائمی مشابه با دیگر بیماری ‌های قلبی یا تنفسی ایجاد کند، بنابراین تشخیص آن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. به‌عنوان مثال، علائم آن مشابه با حمله قلبی است و ممکن است با درد قفسه سینه و تنگی نفس همراه باشد. همچنین، این علائم می‌توانند شبیه به علائم پنومونی یا عفونت‌های ریه باشند.

در صورت مشاهده هرکدام از این علائم، مراجعه سریع به پزشک الزامی است. تشخیص دقیق می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

آمبولی ریه و ورم پا

ورم پا معمولاً یکی از علائم ترومبوز وریدی عمقی است که می‌تواند منجر به آمبولی‌های ریه شود. اگر پاها متورم شده‌اند و درد یا حساسیت در ناحیه ساق پا وجود دارد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع و پیشگیری درست می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کند.

تشخیص آمبولی ریه

به دلیل شباهت علائم با سایر بیماری‌ها، تشخیص آمبولی‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برای تایید تشخیص و تعیین شدت آمبولی، پزشکان از مجموعه‌ای از روش‌ها و آزمایش‌ها استفاده می‌کنند:

• تست خون D-dimer:
  D-dimer یک پروتئین است که در جریان خون افراد مبتلا یافت می‌شود. اگر سطح این پروتئین در خون بالاتر از حد نرمال باشد، می‌تواند نشانه‌ای از وجود لخته خون در بدن باشد. با این حال، این تست به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست و باید همراه با آزمایش‌های دیگر انجام شود.
• CT اسکن ریه (CT pulmonary angiography):
  یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص، CT اسکن است که به پزشک امکان مشاهده شریان‌های ریه و شناسایی لخته خون را می‌دهد. این روش معمولاً به‌عنوان آزمایش اصلی برای تشخیص آمبولی ریه استفاده می‌شود.
• تصویربرداری با امواج صوتی (Ultrasound):
  در صورتی که پزشک شک داشته باشد که لخته خون از پا به ریه‌ها منتقل شده است، ممکن است از سونوگرافی برای شناسایی ترومبوز وریدی عمقی (DVT) استفاده کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا منبع لخته خون را بیابد.
• آنژیوگرافی ریه:
  این روش در مواردی که نتایج سایر آزمایش‌ها مبهم باشد، استفاده می‌شود. آنژیوگرافی ریه شامل تزریق ماده حاجب به رگ‌های ریه و استفاده از تصاویر رادیولوژی برای مشاهده انسداد شریان‌ها است.

تشخیص این مشکل می‌تواند با سایر مشکلات تنفسی اشتباه گرفته شود. برای مثال، علائم آمبولی ریه مشابه با حمله قلبی یا عفونت‌ ریه هستند. پزشکان با استفاده از تاریخچه پزشکی بیمار، علائم موجود و نتایج آزمایش‌ها، تمایز بین این بیماری‌ها را ایجاد می‌کنند.

عکس آمبولی ریه

تصاویر پزشکی می‌توانند برای درک بهتر بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با آن‌ها مفید باشند. پزشکان معمولاً از تصاویر رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن، یا تصاویر رزونانس مغناطیسی (MRI) استفاده می‌کنند. این تصاویر کمک می‌کنند تا محل و اندازه لخته خون در ریه‌ها شناسایی شود. در این تصاویر، شریان‌های ریه که به دلیل لخته‌های خون مسدود شده‌اند، می‌توانند نمایان شوند.

• سی‌تی‌اسکن: به وضوح محل لخته خون و میزان آسیب به ریه‌ها را نشان می‌دهد.
• رادیوگرافی قفسه سینه: در برخی موارد، می‌تواند تغییرات غیرمستقیم ناشی از آمبولی ریه را نشان دهد.

آمبولی ریه در نوار قلب

در نوار قلب (ECG)، آمبولی ممکن است علائم خاصی مانند ضربان قلب غیرطبیعی، تغییرات در امواج قلبی و علائم نارسایی قلبی را نشان دهد. این علائم می‌تواند به پزشک کمک کند تا آمبولی را تشخیص دهد.

آیا آمبولی ریه درمان قطعی دارد؟

این مشکل ممکن است درمان قطعی نداشته باشد، اما با درمان‌های مناسب، می‌توان از عواقب آن جلوگیری کرد و از بروز لخته‌های جدید جلوگیری کرد. درمان‌های دارویی مانند رقیق‌کننده‌های خون و داروهای ترومبولیز می‌توانند لخته‌های موجود را از بین ببرند، اما این درمان‌ها نیاز به پیگیری و درمان طولانی‌مدت دارند. همچنین، بیمارانی که آمبولی را تجربه کرده‌اند، باید مراقبت‌های پیشگیرانه را رعایت کنند تا از بروز مجدد این بیماری جلوگیری شود.

درمان آمبولی ریه

درمان بستگی به شدت بیماری و وضعیت عمومی بیمار دارد. مهم‌ترین هدف درمان، بازگرداندن جریان خون به ریه‌ها و جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید است. راه های درمان‌ شامل سه نوع دارویی، جراحی و درمان های کمکی است:

درمان‌های دارویی

درمان آمبولی ریه بستگی به شدت بیماری و وضعیت عمومی بیمار دارد. درمان‌ها معمولاً شامل داروهای ضد لخته خون، داروهای رقیق‌کننده خون و در برخی موارد جراحی است:

• داروهای رقیق‌کننده خون (Anticoagulants):
  داروهایی مانند هپارین و وارفارین برای جلوگیری از رشد بیشتر لخته خون و تشکیل لخته‌های جدید تجویز می‌شوند. این داروها به بدن کمک می‌کنند تا لخته‌های خون موجود را از بین ببرد.
• ترومبولیتیک‌ها (Thrombolytics):
  این داروها که به عنوان داروهای “ذوب‌کننده لخته” شناخته می‌شوند، برای حل کردن سریع لخته‌های خون بزرگ که باعث انسداد شریان‌های ریه شده‌اند، استفاده می‌شوند. این درمان‌ها اغلب در شرایط اورژانسی و در بیماران با لخته‌های بزرگ تجویز می‌شود.
• داروهای مسکن (Pain relievers):
  برای کاهش درد و ناراحتی، پزشکان ممکن است مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز کنند.

جراحی آمبولی ریه

در موارد شدید یا زمانی که درمان‌های دارویی مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به مداخلات جراحی باشد:

• روش‌های جراحی برای برداشتن لخته خون:
  در موارد نادر، جراحی برای حذف لخته‌های بزرگ خون از ریه‌ها ممکن است لازم باشد. این روش معمولاً در بیمارانی که با خطر بالای مرگ مواجه هستند، انجام می‌شود.
• استفاده از فیلتر وریدی:
  در برخی از بیماران که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند یا در معرض خطر لخته خون قرار دارند، یک فیلتر در ورید بزرگ (ورید اجوف تحتانی) قرار داده می‌شود. این فیلتر به‌طور موقت از حرکت لخته‌ها به ریه‌ها جلوگیری می‌کند.

درمان‌های کمکی و مراقبت‌های ویژه

در موارد خاص، بیماران ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشند، به‌ویژه زمانی که آمبولی باعث اختلال در عملکرد ریه‌ها یا دیگر ارگان‌ها شود. برخی از اقدامات عبارتند از:

• تنفس مصنوعی: در صورت نیاز، بیمار ممکن است به دستگاه تنفس مصنوعی وصل شود تا اکسیژن کافی به بدن برسد.
• مراقبت در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU): بیمارانی که آمبولی شدید دارند، ممکن است نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه داشته باشند.

درمان سریع آمبولی ریه بستگی به این دارد که به موقع برای درمان خود یا عزیزانتان اقدام کرده‌اید یا خیر. فراموش نکنید که ما در وبلاگ دکتر مایکو تنها نقش آگاهی دهنده را داریم و برای بررسی کامل و دقیق این مشکلات اضطراری فقط باید با پزشک مشورت کنید.

پیشگیری از آمبولی ریه

پیشگیری به‌ویژه در افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، می‌تواند از بروز این بیماری جلوگیری کند. برخی از روش‌های پیشگیری عبارتند از:

• فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم و تحرک بیشتر می‌تواند از ایجاد لخته‌های خون جلوگیری کند. برای افرادی که مدت زمان زیادی در یک مکان ثابت می‌نشینند، مثل مسافران طولانی‌مدت یا کسانی که شغل‌های دفتری دارند، مهم است که از راهکارهای حرکتی استفاده کنند.
• استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون: در برخی از افراد که در معرض خطر بالای ترومبوز قرار دارند، پزشکان ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون تجویز کنند تا خطر آمبولی ریه کاهش یابد.
• مراقبت‌های بعد از جراحی: بعد از هر نوع جراحی، به‌ویژه جراحی‌های مربوط به پا یا لگن، پزشک ممکن است توصیه‌هایی برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون ارائه دهد. این شامل استفاده از جوراب‌های فشاری یا داروهای رقیق‌کننده خون است.
• اصلاح سبک زندگی برای پیشگیری :کاهش مصرف سیگار، کنترل فشار خون و مدیریت وزن می‌تواند به حفظ سلامت رگ‌های خونی و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون کمک کند.

عوارض آمبولی ریه

آمبولی‌های ریه یک وضعیت اورژانسی اند که در صورت عدم درمان سریع می‌تواند منجر به عوارض شدید و حتی مرگ شود. این عوارض می‌توانند به ریه‌ها و سایر ارگان‌های بدن آسیب وارد کنند. برخی از مهم‌ترین عوارض آمبولی ریه عبارتند از:

• فشار خون ریوی (Pulmonary Hypertension):
  یکی از عوارض احتمالی آمبولی ریه، افزایش فشار خون در شریان‌های ریه است. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب به قلب و ریه‌ها شود و در نهایت منجر به نارسایی قلبی شود. فشار خون ریوی می‌تواند به‌طور پیوسته پیشرفت کند و کیفیت زندگی بیمار را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار دهد.
• نارسایی قلبی:
  در موارد شدید، آمبولی ریه می‌تواند موجب اختلال در عملکرد قلب شود. لخته‌های خون می‌توانند به قلب فشار وارد کنند و در نهایت موجب نارسایی قلبی شوند. این وضعیت نیازمند درمان فوری است و ممکن است به جراحی یا پیوند قلب نیاز داشته باشد.
• آسیب به بافت‌های ریه:
  انسداد شریان‌های ریه توسط لخته خون می‌تواند باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های ریه شود. این وضعیت می‌تواند منجر به آسیب دائمی به ریه‌ها و کاهش توان تنفسی بیمار شود.

علاوه بر این موارد، پس از تجربه‌ی این مشکل، بیمار ممکن است به مشکلاتی مانند سندرم پس از آمبولی ریه مبتلا شود که باعث درد سینه، تنگی نفس و حتی احساس خستگی مزمن می‌شود.

آمبولی ریه در بیماران سرطانی

بیماران مبتلا به سرطان در معرض خطر بالاتری برای ابتلا هستند. برخی از انواع سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان‌ ریه و سرطان‌های دستگاه گوارش، می‌توانند باعث افزایش خطر لخته شدن خون شوند. درمان‌های ضد سرطان مانند شیمی‌ درمانی و پرتودرمانی نیز ممکن است به این خطر افزوده شوند.
بیماران سرطانی باید تحت نظر پزشک قرار گیرند تا از بروز این مشکل جلوگیری شود. داروهای رقیق‌کننده خون و تغییرات در سبک زندگی می‌تواند خطرات را کاهش دهد.

برای آمبولی ریه چه بخوریم؟

رژیم غذایی مناسب می‌تواند به پیشگیری از آمبولی کمک کند. برخی از مواد غذایی که به کاهش لخته شدن خون و حفظ سلامت قلب و ریه‌ها کمک می‌کنند، عبارتند از:

غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها:	میوه‌ها و سبزیجات مانند توت‌ها، هویج، و سبزیجات برگ سبز می‌توانند به بهبود سلامت رگ‌ها و پیشگیری از لخته شدن خون کمک کنند.
غذاهای غنی از امگا-3:	ماهی‌هایی مانند سالمون و تن، که حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند، به رقیق شدن خون و کاهش خطر لخته شدن کمک می‌کنند.
آب کافی:	نوشیدن مقدار کافی آب به پیشگیری از لخته شدن خون کمک می‌کند، زیرا کم‌آبی می‌تواند باعث غلیظ شدن خون و افزایش احتمال لخته شدن آن شود.

«اگر شما هم در مورد آمبولی ریه سوال یا اطلاعاتی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان این بیماری به اشتراک بگذارید تا در کنار هم بیشتر بیاموزیم.»