علت آبریزش چشم چیست؟ درمان خانگی اشک آمدن از چشم راست و چپ در خواب و بیداری

اشک ریزش چشم باعث تمیزی، مرطوب نگه داشتن سطح چشم و محافظت در برابر عوامل خارجی مانند گرد و غبار و میکروب‌ها می‌شود. اما وقتی میزان تولید اشک به حدی زیاد شود که از حد معمول فراتر رود، اصطلاحاً به آن «آبریزش چشم» گفته می‌شود. در این مقاله از دکتر مایکو می‌خواهم کامل علت این مشکل را بررسی کنم و بگویم که دقیقاً کی باید نگران این موضوع باشید و پیگیری دقیق‌تری انجام دهید.

آبریزش چشم چیست؟

آبریزش چشم به معنای ترشح بیش از حد اشک از چشم است که می‌تواند به شکل مایع رقیق یا حتی ترشحات غلیظ‌تر ظاهر شود. این حالت ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که شناخت آنها به تشخیص و درمان درست کمک می‌کند. در برخی موارد، اشک ریزی چشم تنها یک علامت موقت و گذرا است، اما در موارد دیگر می‌تواند نشانه‌ی وجود بیماری‌ های چشمی یا مشکلات جدی‌تر باشد.

ما گاهی آبریزش چشم را با عبارات دیگری مانند «ریزش اشک» یا «ترشح اشک» هم توصیف می‌کنیم که همگی به شرایطی اشاره دارند که چشم بیش از حد معمول اشک تولید می‌کند. این وضعیت می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و حتی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، به خصوص اگر مزمن شود.

یکی از نکات مهم در فهم آبریزش چشم، تمایز آن با خشکی چشم است. خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم به اندازه کافی اشک تولید نکند، اما گاهی این خشکی باعث تحریک چشم و در نتیجه تولید اشک زیاد به صورت واکنش جبرانی می‌شود که به شکل آبریزش ظاهر می‌شود.

علت آبریزش چشم از چیست؟

آبریزش چشم ناشی از افزایش تولید اشک یا کاهش تخلیه آن است. علت‌ها می‌تواند شامل:

• تحریکات محیطی یا جسم خارجی
• عفونت چشم یا التهاب
• انسداد مجاری اشکی
• حساسیت‌ فصلی
• خشکی چشم
• بیماری‌های زمینه‌ای

در ادامه مهم‌ترین علل آبریزش چشم را به تفکیک و کامل می‌شناسیم.

عفونت‌ها و التهاب‌ها

یکی از شایع‌ترین دلایل آبریزش چشم، عفونت‌ها و التهاب‌های چشمی است. التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت یکی از این موارد است که معمولاً به علت ویروس‌ها، باکتری‌ها یا آلرژن‌ها رخ می‌دهد. در این حالت، علاوه بر آبریزش، ممکن است قرمزی چشم همراه با خارش‌ و حساسیت ایجاد شود. بلفاریت (التهاب لبه پلک) نیز می‌تواند باعث تولید اشک بیش از حد شود. در عفونت‌های باکتریایی معمولاً ترشح چشم غلیظ و چرکی است.

حساسیت‌ها

حساسیت‌های چشمی نیز عامل مهمی در آبریزش چشم هستند. گرده‌ها، گرد و غبار، مو حیوانات و دیگر آلرژن‌ها می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شوند که یکی از علائم اصلی آن آبریزش همراه با خارش و قرمزی چشم است. این نوع آبریزش معمولاً فصلی یا محیطی است و با درمان ضد حساسیت بهبود می‌یابد.

خشکی چشم و تحریکات محیطی

خشکی چشم که بر اثر کاهش تولید اشک یا کیفیت پایین اشک اتفاق می‌افتد، ممکن است به صورت واکنشی باعث تولید اشک بیش از حد شود. همچنین عوامل محیطی مثل باد شدید، دود، هوای سرد یا خشک می‌توانند چشم را تحریک کرده و منجر به آبریزش شوند.

انسداد مجاری اشکی

یکی از دلایل مهم آبریزش چشم، انسداد مجاری اشکی است. این مجاری وظیفه انتقال اشک از چشم به داخل بینی را دارند. در صورت مسدود شدن، اشک به جای تخلیه شدن به بیرون سرازیر می‌شود. انسداد مجاری اشکی می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد و معمولاً نیاز به درمان تخصصی دارد.

سایر علل کمتر شایع

ضربه به چشم، استفاده نادرست از لنزهای تماسی، مشکلات ساختاری در پلک‌ها یا صورت و برخی بیماری‌های چشمی می‌توانند به طور غیر مستقیم باعث آبریزش چشم شوند. در این موارد، درمان علت اصلی به رفع مشکل کمک می‌کند.

علت آبریزش چشم در بزرگسالان

آبریزش چشم در بزرگسالان ممکن است ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله:

علت	توضیح
حساسیت‌ها	واکنش به گرده‌ها، گرد و غبار، دود و مواد شیمیایی
عفونت‌های چشمی	التهاب ملتحمه (کنژنکتیویت) ویروسی یا باکتریایی
انسداد مجاری اشکی	مسدود شدن کانال‌های تخلیه اشک
خشکی چشم	تولید ناکافی اشک یا تبخیر زیاد آنها
تحریکات محیطی	قرار گرفتن در معرض باد، نور شدید یا هوای خشک
مشکلات ساختاری پلک	مانند افتادگی پلک که باعث توزیع نامناسب اشک می‌شود
بیماری‌های سیستمیک	برخی بیماری‌های خودایمنی مانند سندرم شوگرن

علت سرازیر شدن اشک از چشم راست یا چپ

وقتی اشک فقط از یک چشم سرازیر می‌شود، علت ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

• انسداد یا التهاب مجاری اشکی فقط در یک چشم
• عفونت یا التهاب محدود به یک چشم
• آسیب یا تحریک موضعی در همان چشم
• وجود جسم خارجی یا خشکی شدید در یک چشم
• مشکلات عصب صورت که عملکرد چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علت اشک آمدن از چشم هنگام خواب

بسیاری از افراد هنگام خواب اشک می‌آورند، دلایل رایج آن عبارتند از خشکی چشم ناشی از کاهش تولید اشک در طول خواب، تحریک چشم به دلیل خوابیدن در معرض باد یا گرد و غبار، انسداد موقتی مجاری اشکی در خواب، التهاب یا عفونت خفیف چشم و مصرف برخی داروها یا شرایط پزشکی خاص.

آبریزش چشم در سرما

سرما و هوای سرد باعث تحریک چشم‌ها و افزایش تولید اشک می‌شود که یک واکنش طبیعی محافظتی است. پس اگر در فصل سرما دچار آبریزش چشم شدید احتمالاً خطری در کار نیست. همچنین سرماخوردگی و آلرژی‌های فصلی می‌تواند آبریزش چشم را تشدید کند.

آبریزش چشم بعد از بوتاکس

تزریق بوتاکس اطراف چشم ممکن است باعث اشک آمدن چشم شود چون اثر موقتی روی عضلات پلک و مسیر اشک دارد، تحریک یا التهاب ناشی از تزریق ممکن است باعث اشک ریزی شود و احتمال واکنش حساسیتی به مواد بوتاکس هم وجود دارد. البته معمولاً این علائم گذرا هستند و با گذشت زمان کاهش می‌یابند.

آبریزش چشم کودک در سرماخوردگی

در کودکان، سرماخوردگی می‌تواند باعث التهاب و تحریک چشم‌ها شده و منجر به آبریزش شود. راهکارها:

• استراحت و مصرف مایعات فراوان
• استفاده از کمپرس گرم روی چشم‌ها
• درمان علائم سرماخوردگی با داروهای مناسب کودکان
• مراقبت از چشم‌ها و تمیز کردن ترشحات به موقع

آبریزش چشم نوزاد

آبریزش چشم در نوزادان معمولا به دلیل انسداد مجاری اشکی مادرزادی است که شایع‌ترین علت آن می‌تواند باشد. مراقبت‌ها شامل:

• ماساژ ملایم در ناحیه مجاری اشکی برای باز کردن مسیر
• تمیز کردن مرتب چشم‌ها با پنبه مرطوب
• مراجعه به پزشک در صورت بروز عفونت یا ترشح چرکی
• درمان دارویی یا جراحی در موارد مزمن

چگونه علت آبریزش چشم را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص دقیق علت اشک ریزی چشم، معمولاً باید به چشم‌پزشک مراجعه کرد. پزشک با معاینه‌ی چشم و بررسی علائم می‌تواند تشخیص اولیه را بدهد. در برخی موارد، آزمایش‌هایی مانند کشت ترشحات چشم یا تست‌های حساسیت نیز انجام می‌شود. بررسی مجاری اشکی نیز در موارد انسداد ضروری است.

علائم همراه با آبریزش چشم

آبریزش چشم معمولاً با علائم دیگری همراه است که به تشخیص علت آن کمک می‌کند:

• قرمزی چشم
• خارش و سوزش
• احساس جسم خارجی یا خشکی در چشم
• تاری دید یا حساسیت به نور
• ترشحات غلیظ یا چرکی در صورت عفونت
• ورم پلک‌ها در برخی موارد

درمان آبریزش چشم

درمان آبریزش چشم بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد. در ادامه روش‌های رایج درمان هر کدام از علل مطرح می‌شود:

درمان عفونت‌ها و التهاب‌ها

• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت عفونت باکتریایی، استفاده از قطره‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی معمول است.
• داروهای ضد ویروس: در موارد عفونت ویروسی خاص مانند هرپس ممکن است داروهای ضد ویروسی تجویز شود.
• قطره‌های ضد التهاب: برای کاهش التهاب و ناراحتی، قطره‌های ضد التهاب غیر استروئیدی یا استروئیدی در برخی موارد استفاده می‌شوند.

کنترل حساسیت‌ها

• آنتی‌هیستامین‌ها: قطره‌ها یا داروهای خوراکی ضد حساسیت برای کاهش واکنش آلرژیک تجویز می‌شوند.
• اجتناب از محرک‌ها: پرهیز از تماس با گرده‌ها، گرد و غبار و عوامل محرک کمک زیادی می‌کند.

بهبود خشکی و تحریکات محیطی

• قطره‌های اشک مصنوعی: برای مرطوب کردن چشم‌های خشک مفید هستند.
• محافظت محیطی: استفاده از عینک آفتابی و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض باد و دود.

درمان انسداد مجاری اشکی

• ماساژ مجاری اشکی: مخصوصاً در کودکان، ماساژ مجاری به باز شدن آنها کمک می‌کند.
• داروهای ضد التهاب: در صورت التهاب مجاری استفاده می‌شوند.
• عمل جراحی یا روش‌های انسدادزدایی: در موارد مزمن یا شدید، پزشک ممکن است جراحی یا روش‌های خاص برای باز کردن مجاری را پیشنهاد دهد.

مراقبت‌های عمومی و خانگی

• شستشوی ملایم چشم‌ها با آب ولرم
• اجتناب از مالش چشم‌ها که ممکن است التهاب را تشدید کند
• استفاده از کمپرس گرم برای کاهش التهاب و باز کردن مجاری اشکی

قطره برای آبریزش چشم

قطره‌های مختلفی برای کنترل آبریزش چشم وجود دارد که با توجه به علت انتخاب می‌شوند:

قطره اشک مصنوعی	برای خشکی چشم و تحریکات سطحی
قطره آنتی‌هیستامین	برای حساسیت‌های چشمی و کاهش خارش و قرمزی
قطره آنتی‌بیوتیک	در صورت عفونت‌های باکتریایی
قطره ضد التهاب غیر استروئیدی	برای کاهش التهاب و تورم پلک‌ها
قطره ضد ویروس	در موارد عفونت ویروسی خاص

درمان خانگی آبریزش چشم و بینی

ترکیب درمان‌های خانگی برای آبریزش چشم و بینی می‌تواند اثر بخشی بیشتری داشته باشد:

• کمپرس گرم: استفاده از پارچه گرم و مرطوب روی چشم‌ها به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه، چند بار در روز، باعث باز شدن مجاری اشکی و کاهش التهاب می‌شود.
• شستشوی چشم و صورت با آب ولرم: شستشو با آب تمیز کمک می‌کند ذرات خارجی و محرک‌ها از چشم خارج شوند.
• اجتناب از مالش چشم: مالش چشم ممکن است باعث تشدید التهاب و تحریک شود.
• تمیز نگه داشتن پلک‌ها: با استفاده از پنبه آغشته به محلول آب و شامپوی بچه، پلک‌ها را به آرامی تمیز کنید.
• استفاده از قطره اشک مصنوعی: برای کاهش خشکی و تحریک چشم‌ها مفید است.
• شستشوی مکرر بینی با محلول نمکی
• مصرف مایعات گرم مثل چای یا سوپ
• استراحت در محیط مرطوب و استفاده از دستگاه بخور
• پرهیز از محرک‌های آلرژیک و محیطی

درمان آبریزش چشم و بینی در سرماخوردگی

آبریزش چشم و بینی در سرماخوردگی به دلیل التهاب و ترشح بیش از حد مخاط است. راهکارهای زیر کمک کننده‌اند:

• استراحت کافی و مصرف مایعات گرم
• استفاده از بخور گرم برای تسکین مخاط‌های بینی و چشم
• مصرف داروهای ضد احتقان و ضد التهاب تحت نظر پزشک
• استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی برای کاهش تحریک چشم
• شستشوی بینی با محلول نمکی

سوالات متداول درباره آبریزش چشم

1. آبریزش چشم چه زمانی نیاز به مراجعه فوری دارد؟ اگر آبریزش همراه با درد شدید، کاهش دید، ترشح چرکی زیاد یا تورم پلک‌ها باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
2. آیا آبریزش چشم می‌تواند نشانه بیماری جدی باشد؟ بله، در مواردی مانند انسداد مجاری اشکی یا عفونت‌های شدید، ممکن است نیاز به درمان تخصصی داشته باشد.
3. آیا آبریزش چشم در کودکان طبیعی است؟ در کودکان گاهی آبریزش به علت انسداد مادرزادی مجاری اشکی شایع است و معمولاً با ماساژ و مراقبت بهبود می‌یابد.
4. استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی چقدر موثر است؟ قطره‌های اشک مصنوعی برای خشکی و تحریکات سطحی چشم بسیار مفید هستند و می‌توانند آبریزش ناشی از خشکی را کاهش دهند.

«اگر شما هم در مورد اشک ریز چشم اطلاعات یا سوالی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»