وازکتومی یک روش جراحی ساده و مؤثر برای جلوگیری از بارداری در مردان است. این روش که به عنوان عقیم‌سازی مردان نیز شناخته می‌شود، شامل بریدن و بستن لوله‌هایی است که اسپرم‌ها را از بیضه‌ها به دستگاه تناسلی منتقل می‌کنند. با این کار، اسپرم‌ها دیگر نمی‌توانند به مایع منی وارد شوند و در نتیجه بارداری صورت نمی‌گیرد. این روش به طور کلی به عنوان یک روش دائمی کنترل بارداری در نظر گرفته می‌شود، اگرچه روش‌هایی برای برگشت‌پذیری آن وجود دارد.
وازکتومی به طور معمول تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و پروسه‌ی آن حدود 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. پس از عمل، مردان معمولاً می‌توانند در همان روز به خانه برگردند و به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. به دلیل اینکه وازکتومی یک روش بسیار مؤثر در جلوگیری از بارداری است، بسیاری از مردان و همسرانشان آن را به عنوان یک گزینه مناسب برای کنترل بارداری انتخاب می‌کنند.
وازکتومی قابل برگشت است؟
یکی از سوالات رایجی که مردان درباره وازکتومی دارند این است که آیا این عمل قابل برگشت است یا خیر. پاسخ به این سوال مثبت است، اما موفقیت عمل بازگشت وازکتومی به عوامل مختلفی بستگی دارد. عمل بازگشت وازکتومی به نام وازووازوستومی شناخته می‌شود که شامل بازکردن و بازسازی لوله‌های وازدفرانس برای بازیابی جریان اسپرم است.
موفقیت این عمل به مدت زمان گذشته از وازکتومی و همچنین به وضعیت لوله‌ها و اسپرم‌ها بستگی دارد. در کل، هرچه زمان بیشتری از وازکتومی گذشته باشد، شانس موفقیت کمتر است. بر اساس آمار، در افرادی که طی ۱۰ سال پس از وازکتومی اقدام به بازگشت عمل می‌کنند، احتمال موفقیت حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد است. با این حال، حتی در صورتی که عمل بازگشت موفقیت‌آمیز باشد، همیشه تضمینی برای بازگشت کامل باروری وجود ندارد.
عوارض عقیم‌سازی مردان
وازکتومی به عنوان یک عمل جراحی کم‌خطر برای جلوگیری از بارداری شناخته می‌شود، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است عوارضی داشته باشد. عوارض وازکتومی معمولاً نادر هستند و شامل عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌شوند. برخی از این عوارض ممکن است بلافاصله پس از عمل ظاهر شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است پس از گذشت زمان بروز کنند.
عوارض شایع کوتاه‌مدت شامل درد، تورم و کبودی در ناحیه‌ی جراحی است. این علائم معمولاً طی چند روز تا یک هفته بهبود می‌یابند. در موارد نادر، ممکن است عفونت یا خونریزی در محل جراحی رخ دهد که نیاز به درمان‌های اضافی دارد.
عوارض بلندمدت وازکتومی شامل درد مزمن در ناحیه‌ی بیضه یا کیسه‌ی بیضه است که به آن سندرم درد پس از وازکتومی گفته می‌شود. این عارضه نادر است اما می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. برخی از مردان نیز ممکن است پس از وازکتومی تغییرات روانی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه کنند.
بنابراین عوارض عمل وازکتومی در مردان عبارتند از:
- درد و ناراحتی: بسیاری از مردان پس از وازکتومی درد خفیف یا متوسطی را در ناحیه جراحی تجربه می‌کنند. این درد معمولاً طی چند روز بهبود می‌یابد و با استفاده از مسکن‌های ساده مانند ایبوپروفن قابل کنترل است.
- تورم و کبودی: تورم و کبودی در ناحیه کیسه بیضه پس از وازکتومی شایع است و معمولاً طی یک تا دو هفته کاهش می‌یابد.
- عفونت: اگرچه نادر است، اما احتمال عفونت در محل برش جراحی وجود دارد. علائم عفونت شامل قرمزی، گرمی و تورم در ناحیه جراحی است و ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک داشته باشد.
- خونریزی: در موارد نادر، ممکن است خونریزی داخلی در کیسه بیضه رخ دهد که می‌تواند منجر به تجمع خون (هماتوم) شود. هماتوم ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه داشته باشد.
- سندرم درد پس از وازکتومی: این عارضه نادر است اما می‌تواند درد مزمن و طولانی‌مدت در ناحیه بیضه و کشاله ران ایجاد کند که ممکن است نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشته باشد.
عوارض وازکتومی در دراز مدت
اگرچه وازکتومی یک روش ایمن و مؤثر برای کنترل بارداری است، اما ممکن است برخی از عوارض بلندمدت نیز در برخی مردان بروز کند. این عوارض شامل تغییرات جسمانی و روانی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
- اختلالات روانی: برخی مردان پس از وازکتومی احساس افسردگی، اضطراب یا کاهش اعتماد به نفس می‌کنند. این احساسات ممکن است به دلیل تغییر در توانایی باروری یا تغییرات هورمونی باشد.
- سندرم درد پس از وازکتومی: همانطور که اشاره شد، این سندرم شامل درد مزمن در ناحیه بیضه است که ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از وازکتومی ادامه یابد. این درد ممکن است به علت آسیب به اعصاب یا التهاب باشد و در برخی موارد نیاز به مداخلات پزشکی داشته باشد.
- تشکیل گرانولوما: در برخی موارد، اسپرم‌ها که نمی‌توانند از طریق لوله‌های وازدفرانس خارج شوند، ممکن است در داخل بیضه‌ها به شکل توده‌ای تجمع پیدا کنند که به آن گرانولوما اسپرماتیک گفته می‌شود. این توده‌ها معمولاً بی‌ضرر هستند، اما در برخی موارد ممکن است دردناک شوند.
- افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها: برخی مطالعات نشان داده‌اند که وازکتومی ممکن است با افزایش جزئی خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط باشد، اگرچه این ارتباط هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.
رابطه بعد از وازکتومی
یکی از دغدغه‌های مردان پس از وازکتومی این است که این عمل چگونه بر رابطه‌ی جنسی آنها تأثیر می‌گذارد. خوشبختانه، وازکتومی تأثیر منفی بر عملکرد جنسی ندارد. پس از وازکتومی، مردان همچنان قادر به داشتن رابطه جنسی طبیعی هستند و تغییری در میل جنسی یا توانایی رسیدن به نعوظ مشاهده نمی‌شود.
تنها تفاوت پس از وازکتومی این است که مایع منی دیگر حاوی اسپرم نیست، اما حجم و ظاهر آن تغییر قابل توجهی نخواهد داشت. بسیاری از زوج‌ها گزارش می‌دهند که پس از وازکتومی، به دلیل کاهش نگرانی‌های مربوط به بارداری، رابطه جنسی آنها حتی بهبود یافته است.
علت شکست وازکتومی چیست؟
اگرچه وازکتومی به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های جلوگیری از بارداری شناخته می‌شود، اما در موارد نادری ممکن است شکست بخورد. علت اصلی شکست وازکتومی، عدم بستن کامل لوله‌های وازدفرانس یا باز شدن مجدد آنها پس از جراحی است. این امر ممکن است باعث شود که اسپرم‌ها مجدداً به مایع منی وارد شوند و احتمال بارداری وجود داشته باشد.
یکی دیگر از دلایل شکست وازکتومی، عدم انتظار کافی پس از جراحی برای آزمایش مایع منی است. معمولاً چند هفته تا چند ماه پس از وازکتومی، هنوز مقداری اسپرم در مایع منی باقی می‌ماند و نیاز است تا دو یا سه آزمایش منی انجام شود تا از عدم حضور اسپرم اطمینان حاصل شود.
عقیم‌سازی موقت مردان
عقیم‌سازی موقت مردان به عنوان یک جایگزین موقت برای وازکتومی دائمی مورد بررسی قرار گرفته است. در این روش‌ها، به جای بریدن و بستن دائمی لوله‌های وازدفرانس، از تکنیک‌های مختلفی مانند استفاده از ژل‌های مسدودکننده یا دستگاه‌های القایی برای جلوگیری از عبور اسپرم‌ها استفاده می‌شود. این روش‌ها در حال حاضر در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارند و هنوز به طور گسترده در دسترس نیستند.
یکی از این روش‌ها شامل تزریق ژلی به نام Vasalgel به داخل لوله‌های وازدفرانس است که جریان اسپرم‌ها را مسدود می‌کند. این ژل به طور بالقوه قابل حل است و با یک تزریق دیگر می‌توان آن را خارج کرد، که به بازگشت باروری منجر می‌شود. این روش هنوز در حال آزمایشات بالینی است و ممکن است در آینده به عنوان یک روش موقت عقیم‌سازی در دسترس قرار گیرد.
عمل جراحی عقیم‌سازی مردان
عمل وازکتومی به عنوان روش اصلی عقیم‌سازی مردان به شمار می‌آید. این جراحی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شامل برش‌های کوچکی در پوست کیسه بیضه برای دسترسی به لوله‌های وازدفرانس است. این لوله‌ها سپس بریده شده و انتهای آنها بسته می‌شود تا اسپرم‌ها نتوانند به مایع منی وارد شوند.
جراحی وازکتومی معمولاً در یک محیط سرپایی انجام می‌شود و بیمار پس از چند ساعت می‌تواند به خانه بازگردد. این روش به دلیل سرعت انجام، ایمنی بالا و اثربخشی طولانی‌مدت، به عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری در مردان شناخته می‌شود.
«اگر شما هم در مورد عمل وازکتومی سوال یا اطلاعاتی دارید، با ما و سایر خوانندگان این مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»
منابع:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/vasectomy/about/pac-20384580
