سوزاک یا گاناریا یک عفونت مقاربتی (STI) است. این بیماری توسط باکتری نایسریا گونوره ایجاد می‌شود و تمایل دارد مناطق گرم و مرطوب بدن را هدف قرار دهد، که شامل موارد زیر می‌شوند:
- مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه تخلیه می‌کند)
- دستگاه تناسلی زنان (لوله‌های فالوپ ، دهانه رحم و رحم)
- چشم‌ها
- گلو
- واژن
- مقعد
سوزاک از طریق رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال بدون کاندوم یا سایر روش‌ها، از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. بهترین محافظت در برابر انتقال بیماری, پرهیز از انجام رابطه و استفاده مناسب از کاندوم یا روش‌های دیگر است.
علائم سوزاک
علائم سوزاک معمولاً در عرض 2 تا 14 روز پس از ابتلا به بیماری ظاهر می‌شوند. با این حال، برخی از افرادی که به سوزاک مبتلا می‌شوند، هرگز علائم قابل توجهی ندارند.
مهم است به خاطر داشته باشید که فردی مبتلا به سوزاک که علائمی ندارد، (که به آن ناقل بدون علامت نیز گفته می‌شود)، همچنان می‌تواند عفونت را به دیگر افراد انتقال دهد. زمانی که فرد علائم قابل توجهی نداشته باشد، احتمال بیشتری دارد که سوزاک را به شرکای دیگر منتقل کند. به این دلیل که به احتمال زیاد خود شخص از مبتلا بودن به بیماری بی خبر است.
علائم سوزاک در مردان
مردان ممکن است تا چند هفته علائم قابل توجهی نداشته باشند. برخی از مردان ممکن است هرگز علائمی نداشته باشند.
به طور معمول، علائم یک هفته پس از انتقال شروع می‌شود. اولین علامت قابل توجه در مردان اغلب احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار است.
با پیشرفت بیماری در بدن، علائم دیگری که ممکن است بروز کنند، شامل موارد زیر می‌باشد:
- تکرر یا فوریت بیشتر ادرار
- ترشحات چرک مانند از آلت تناسلی (سفید، زرد، بژ یا سبز)
- تورم یا قرمزی در دهانه آلت تناسلی
- تورم یا درد در بیضه‌ها
- گلودرد مداوم
در موارد نادر، سوزاک می‌تواند همچنان به بدن، به ویژه مجرای ادرار و بیضه‌ها آسیب برساند. این بیماری تا چند هفته پس از درمان علائم در بدن باقی می‌ماند. درد ممکن است به راست روده نیز سرایت کند.
علائم سوزاک در زنان
بسیاری از خانوم‌ها علائم آشکار سوزاک را نشان نمی‌دهند. هنگامی که علائم در بدن آنها بروز می‌کند، معمولاً خفیف یا مشابه علائم سایر عارضه‌ها هستند و این امر شناسایی آنها را دشوارتر می‌کند.
علائم سوزاک می‌تواند بسیار شبیه به عفونت‌های قارچی واژن یا عفونت‌های باکتریایی ظاهر شود.
علائم مذکور عبارتند از:
- ترشح از واژن (آبی، کرمی یا کمی سبز)
- درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار
- پریودهای سنگین تر یا لکه بینی
- گلو درد
- درد در هنگام رابطه جنسی
- درد شدید در زیر شکم
- تب
چه آزمایشاتی برای تشخیص سوزاک انجام می‌گیرد؟
متخصصان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند سوزاک را به روش‌های مختلفی تشخیص دهند. آنها می‌توانند نمونه ای از مایع را از ناحیه متورم (آلت تناسلی، واژن، رکتوم یا گلو) با یک دستگاه مخصوص گرفته و آن را روی یک لام شیشه ای قرار دهند.
اگر بدن شما مشکوک به عفونت مفاصل یا عفونت خون باشد، نمونه را با خون‌گیری یا وارد کردن سوزن در مفصل علامت‌دار برای خارج کردن مایع دریافت می‌کند.
سپس یک مایع مخصوص به نمونه اضافه کرده و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند. اگر سلول‌ها به مایع واکنش نشان دهند، سوزاک تشخیص داده می‌شود. این روش نسبتاً سریع و آسان است، اما اطمینان مطلق را ارائه نمی‌دهد. این آزمایش ممکن است توسط تکنسین آزمایشگاه نیز انجام شود.
روش دوم شامل گرفتن همان نوع نمونه و قرار دادن آن بر روی ظرف آزمایشگاهی است. این نمونه در شرایط رشد ایده آل برای چند روز نگهداری می‌شود. اگر سوزاک وجود داشته باشد کلنی باکتری سوزاک رشد می‌کند.
نتایج اولیه ممکن است ظرف 24 ساعت آماده شود. نتیجه نهایی تا 3 روز طول می‌کشد.
عوارض سوزاک
به طور کلی عوارض سوزاک در مردان شامل سوزش در مجاری ادراری و درد‌های ملتهبه می‌شود.
ااما زنان در معرض خطر بیشتری برای عوارض طولانی مدت ناشی از ابتلا به سوزاک قرار دارند. باکتری‌ها بدون درمان ممکن است از دستگاه تناسلی بالا بروند و رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها را درگیر کنند.
این بیماری به عنوان بیماری التهابی لگن (PID) شناخته می‌شود و می‌تواند باعث درد شدید و مزمن و آسیب به اندام‌های تناسلی شود. PID می تواند توسط سایر بیماری‌های مقاربتی نیز ایجاد شود.
زنان همچنین ممکن است دچار انسداد یا زخم شدن لوله‌های فالوپ شوند که می‌تواند در بارداری زنان مشکل ایجاد کند و سلامت جنین را به خطر بیندازد؛ زیرا ممکن است در حین زایمان به نوزاد تازه متولد شده نیز منتقل شود.
در برخی موارد، مردان ممکن است زخم مجرای ادرار را تجربه کنند. سوزاک همچنین ممکن است باعث ایجاد یک آبسه دردناک در داخل آلت تناسلی شود. این امر می‌تواند باعث کاهش باروری یا نازایی شود.
هنگامی که سوزاک وارد جریان خون می‌شود، ممکن است آرتریت، آسیب دریچه قلب یا التهاب پوشش داخلی مغز یا مشکلاتی در نخاع رخ دهد. این شرایط نادر اما جدی هستند.
درمان سوزاک
آنتی بیوتیک‌های مدرن می‌توانند اکثر موارد مبتلا سوزاک را درمان کنند. در اکثر کشورها تشخیص و درمان در کلینیک‌های بهداشتی تحت حمایت دولت را رایگان ارائه می‌کنند.
داروهای خانگی و بدون نسخه (OTC)
هیچ درمان خانگی یا داروهای خانگی وجود ندارد که سوزاک را درمان کند. هر کسی که فکر می‌کند ممکن است سوزاک را از فردی دیگر دریافت کند، باید از یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراقبت کند.
آنتی بیوتیک‌ها
سوزاک معمولا با تزریق آنتی بیوتیک سفتریاکسون یک بار به باسن و یک دوز آزیترومایسین از راه خوراکی درمان می شود. پس از مصرف آنتی بیوتیک، باید طی چند روز احساس آرامش کنید.
قانون، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی را ملزم می‌کند که تشخیص را معمولاً به اداره بهداشت عمومی استان گزارش دهند. مقامات بهداشت عمومی برای کمک به جلوگیری از شیوع، شرکای جنسی فرد تشخیص داده شده را شناسایی کرده، با آنان تماس حاصل کرده، آزمایش انجام می‌دهد و درمان خواهند کرد.
ظهور گونه‌های مقاوم به آنتی بیوتیک سوزاک یک چالش فزاینده است این موارد ممکن است نیاز به درمان گسترده‌تری داشته باشند، با یک دوره ۷ روزه آنتی‌بیوتیک خوراکی یا درمان دوگانه با دو آنتی‌بیوتیک مختلف، معمولاً افراد درمان می‌شوند.
آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان طولانی مدت معمولا یک یا دو بار در روز تجویز می‌شوند. برخی از آنتی بیوتیک‌های رایج مورد استفاده شامل آزیترومایسین و داکسی سایکلین هستند.
اخیرا دانشمندان در حال کار بر روی ساخت واکسنی برای جلوگیری از انتقال سوزاک هستند.
چه راه‌های برای پیشگیری از سوزاک وجود دارد؟
ایمن ترین راه برای جلوگیری از سوزاک یا سایر بیماری‌های مقاربتی، پرهیز از رابطه جنسی است. اگر درگیر فعالیت‌های جنسی هستید، همیشه از کاندوم یا سایر روش‌های محافظتی استفاده کنید.
مهم است که با شرکای جنسی خود صحبت کنید، آزمایش‌های منظم انجام دهید و بفهمید که آیا آنها آزمایش شده اند یا خیر.
در صورتی که در همسر شما علائم یا مشکلاتی که نشان دهنده بیماری سوزاک وجود داشت، از هرگونه تماس جنسی خودداری کنید. از آنها بخواهید که برای رد هرگونه شرایط احتمالی که ممکن است بیماری به شما منتقل شود، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.
اگر قبلاً به سوزاک یا هر بیماری مقاربتی دیگری مبتلا بوده اید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سوزاک هستید. همچنین اگر شریک جنسی متعدد یا در ارتباط با شخص جدیدی هستید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.
در صورت ابتلا به سوزاک چه باید کرد؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است به سوزاک مبتلا شده باشید، باید از هرگونه فعالیت جنسی خودداری کنید. همچنین باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
در طول مراقبت‌های بهداشتی، آماده باشید تا:
- علائم خود را به طور مفصل شرح دهید
- در مورد سابقه جنسی خود صحبت کنید
- اطلاعات تماس اشخاصی که قبلا با آنان در ارتیباط بوده‌اید را ارائه دهید تا مقامات بهداشت عمومی بتوانند به صورت ناشناس از طرف شما با آنها تماس بگیرند
- اگر با شریک جنسی خود در تماس هستید، به آنها اطلاع دهید که باید فورا آزمایش شوند
- اگر آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید، مهم است که دوره کامل دارو را مصرف کنید تا مطمئن شوید که به طور کامل درمان شده اید. کوتاه کردن دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باکتری‌ها را در برابر آنتی‌بیوتیک مقاوم‌تر کند.
همچنین باید 1 تا 2 هفته بعد با پزشک خود در تماس باشید تا مطمئن شوید که تمامی عفونت‌ها از بین رفته است.
اگر نتایج منفی باشد و شریک جنسی شما نیز از هرگونه عفونت پاک باشد، امکان از سرگیری فعالیت جنسی وجود دارد.
دیدگاهتان را با ما در میان بگذارید