افتادگی پلک چشم چیست؟ راه تشخیص افتادگی پلک و انواع راه های درمان آن

افتادگی پلک چشم (پتوز) یکی از رایج ترین بیماری هاست مستقیم بر ظاهر و زیبایی انسان تاثیرگذار است محسوب می شود. افتادگی پلک، ممکن است به دلیل مختلفی رخ دهد که شایعترین آن بیماری ها و یا عارضه های مغزی مانند تومور و یا آبسه است. این بیماری به دلیل وراثت نیز ممکن است بروز کند و یا در اثر عوارض ناشی از بوتاکس و یا آب مروارید ممکن است ظاهر شود. در هر صورت این عارضه را به راحتی می توان درمان کرد و در موارد شدید با یک عمل ساده به آسانی بر طرف خواهد شد. ادامه با ما همراه باشید تا علاوه بر تشریح این بیماری ، نحوه تشخیص و انواع راههای درمانی آن را بدانیم.

علت افتادگی پلک (پتوز)

عارضه افتادگی پلک حالتی است که خود پلک و یا قسمت بالایی آن از حالت طبیعی خود خارج شده و به سمت پایین و میدان دید آمده باشد در این حالت ممکن است بخشی از مردمک توسط پلک پوشیده شود که باعث بروز اختلال در دید و سایر مشکلات شود. . اگرچه این عارضه ممکن است با دارو یا روش های دیگر درمان شود، اما افتادگی پلک را اغلب با جراحی درمان می‌کنند. آسیب های مختلف به مغز و یا چشم از دلایل اصلی افتادگی پلک هستند. سایر علل بروز افتادگی پلک عبارتند از :

• انواع ضربه به سر و یا به چشم
• تومور مغزی و چشم
• کهولت سن
• دیابت
• عوارض انجام بوتاکس
• سایر جراحی چشم مانند عمل آب مروارید، عمل لیزیک چشم و لازک چشم
• سندرم بل
• سندرم هورنر
• دیستروفی عضلانی

انواع افتادگی پلک

افتادگی پلک انواع مختلفی دارد. گاها ممکن است به صورت دائمی و یا در برهه های زمانی معینی رخ دهد. دسته بندی این عارضه بر اساس علت آن انجام می شود که راه درمانی مناسب نیز بر اساس نوع آن قابل اجراست.

پتوز آپونوروتیک : در این نوع دلیل بروز افتادگی کهولت سن است که امری اجتناب ناپذیر است. گرچه که با ورزش پلک و یا استفاده از درمان های خانگی می توان اثرات آن را تا حد زیادی بهبود بخشید.

پتوز نوروژنیک: به دلایل عصبی رخ می دهد و می تواند به دلیل سندروم هورنر ، فلج عصبیا میاستنی گراویس باشد.

پتوز میوژنیک: این نوع افتادگی بر اثر ضعف و دیستروفی عضلانی رخ می دهد. این نوع پیتوز را با مراقبت از چشم در برابر نور خورشید و همچنین ورزش عضلات چشم پیشگیری نمود.

پتوز تروماتیک: این نوع پتوز بر اثر آسیب و ضربه رخ می دهد.

پتوز مادرزادی: همانگونه که از نامش پیداس نوزاد در ابتدای تولد دچار افتادگی پلک است و این مورد عموما با عمل اصلاح میشود

چه کسانی دچار افتادگی پلک چشم می‌ شوند؟

هر شخصی ممکن است در طول مدت زندگی خود دچار عارضه افتادگی پلک شود و تفاوت قابل توجهی در شیوع این بیماری بین مردان و زنان یا قومیت های مختلف وجود ندارد. با این حال در افراد مسن به دلیل روند طبیعی پیری، این بیماری شیوع بیشتری دارد. در واقع با افزایش سن، عضله های خاصی که مسئول بالا بردن پلک هستند دچار کشیدگی شده و  در نتیجه باعث افتادگی پلک می شوند. علت دقیق این عارضه ناشناخته است، اما در بیشتر موارد ممکن است به دلیل وارد شدن ضربه رخ دهد. همچنین می‌تواند دلایلی عصبی برای بروز این بیماری وجود داشته باشد.

افتادگی پلک در کودکان (پتوز مادرزادی و تنبلی چشم)

شایع ترین علت پتوز مادرزادی، رشد نکردن صحیح ماهیچه های پلک و در نتیجه افتادگی پلک در سن کم است. کودکان مبتلا به افتادگی پلک ممکن است دچار عارضه چشم کم کار شوند که معمولاً به عنوان تنبلی چشم شناخته می‌شود. این اختلال همچنین می‌تواند بینایی آنها را دچار مشکل کند. پتوز در کودکان با سابقه ی خانوادگی ممکن است منتقل شود و به طور معمول بخاطر آسیب به دلیل رشد جنینی عضله قسمت فوقانی پلک اتفاق می افتد. با توجه به اینکه این قسمت متصل به پلک است اما توانایی بالا رفتن ندارد افتادگی پلک چشم به وقوع می پیوندد.

از دیگر دلایل افتادگی پلک در کودکان می توان به دلایل زیر اشاره کرد:

افتادگی پلک در بزرگسالان (بیماری های جانبی)

کشیدگی عضلات پلک و ضعیف شدن آنها در بروز این بیماری در بزرگسالان می تواند موثر باشد. گاهی اوقات پتوز به عنوان یک عارضه جانبی پس از جراحی های خاص چشم اتفاق می‌افتد. همچنین به ندرت، بیماری ها یا تومورها می‌توانند ماهیچه پلک را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد پتوز در بزرگسالان شوند. البته باید این نکته را خاطر نشان کرد که تزریق بوتاکس و همچنین عدم حفاظت چشم از پرتو های خورشیدی در بروز این بیماری دخیل هستند.

نشانه های افتادگی پلک در بزرگسالان

خشکی چشم

اختلال در دید

جاری شدن اشک چشم بدون دلیل

دردهای بدون دلیل در اطراف چشم

عدم هماهنگی در عضلات پلک بالایی

خم شدن به عقب برای دیدن بهتر

افتادگی پلک چشم چه علائمی دارد؟

علامت اصلی افتادگی پلک پایین آمدن یک یا هر دو پلک بالایی می باشد. در برخی موارد، این موضوع می تواند بر بینایی شما تاثیر بگذارد. با این حال، بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که افتادگی پلک به سختی قابل تشخیص است یا اثر مداومی ندارد. ممکن است چشمان شما بسیار خشک یا بسیار آبکی باشد و در صورت افتادگی پلک ممکن است فکر کنید که صورت شما خسته به نظر می‌رسد. در رابطه با افتادگی پلک، نواحی اصلی که تحت تاثیر قرار می‌گیرند در اطراف چشم ها هستند و ممکن است در این نواحی احساس درد کنید، که همچنین می‌تواند باعث شود شما خسته به نظر برسید.

برخی از افراد مبتلا به پتوز شدید اکثرا مجبور می‌شوند سر خود را به سمت عقب خم کنند تا در هنگام صحبت کردن، حتی در حین مکالمه معمولی، توانایی دید بهتری داشته باشند. پزشک برای اطمینان کامل باید پلک افتاده را مداوم بررسی کند تا هیچ بیماری دیگری که باعث افتادگی پلک شده است، وجود نداشته باشد. این امر به ویژه وقتی که متوجه سردرد های میگرنی می‌شوید، بسیار مهم است.

تشخیص افتادگی پلک

در مراجعه اول پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از شما در مورد سابقه پزشکی شما سوال می‌کند. هنگامی که شما شرح کاملی از مقدار افتادگی پلک های خود و مدت زمانی که درگیر این بیماری بودید را توضیح دادید، پزشک آزمایشاتی را برای یافتن علت این عارضه انجام می‌دهد. چشم پزشکان پس از انجام آزمایشات علت افتادگی پلک چشم شما را پیدا می‌کنند و چند راه درمانی را به شما توصیه می‌کنند. چشم پزشک احتمالاً عمل افتادگی پلک را برای کمک به عملکرد بهتر ماهیچه های پلک تجویز کند. آنها یک معاینه کامل چشم انجام می‌دهند و همچنین ممکن است از شما بخواهند آزمایش خون انجام داده یا عکس برداری از چشم را به شما توصیه کنند. همچنین آن ها ممکن است آزمایش دیگری به نام نور شکاف را نیز انجام دهند. در این آزمایش نور مستقیمی به چشمان شما تابانده می‌شود تا بتوانند با کمک نور شدید به چشم شما نگاه کنند. برای این معاینه ممکن است چشمان شما به نور شدید واکنش نشان دهند و کمی ناراحتی چشم را تجربه کنید.

آزمایش دیگری که می‌تواند برای تشخیص افتادگی پلک استفاده شود، آزمایش تنسیلون است. در این روش درمانی، پزشک شما دارویی به نام تنسیلون (Tensilon) که عموماً با نام (edrophonium) شناخته می‌شود را به یکی از سیاهرگ‌های شما تزریق می‌کند. ممکن است از شما خواسته شود که پاهایتان را کمی بکشید و باز کنید یا چندین بار بایستید و بنشینید. پزشک، شما را تحت نظر قرار می‌دهد تا ببیند آیا تنسیلون قدرت عضلات شما را بهبود می‌بخشد یا خیر. این امر به آن ها کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا بیماری خاصی باعث افتادگی پلک شده یا بیماری شما علت دیگری داشته است.

درمان افتادگی پلک

درمان افتادگی پلک بستگی به نوع بیماری و شدت پتوز دارد. اگر این حالت ناشی از سن یا وضعیتی است که شما با آن متولد شده اید، پزشک متخصص در رابطه با بیماری شما تشخیص خواهد داد که هیچ کاری لازم نیست انجام شود زیرا این بیماری معمولاً برای سلامتی شما مضر نیست. با این حال، اگر می‌خواهید افتادگی را کاهش دهید، می‌توانید از جراحی پلاستیک استفاده کنید. اگر پزشک متوجه شود که افتادگی پلک شما ناشی از یک بیماری دیگر است، به احتمال زیاد اول تحت درمان برای بیماری اولیه قرار خواهید گرفت. درمان بیماری های دیگر به طور معمول باید از افزایش افتادگی پلک چشم جلوگیری کند.

اگر پلک بینایی شما را مسدود می‌کند، به عمل افتادگی پلک احتیاج دارید. راه حل دیگری نیز برای دید بهتر چشم وجود دارد عینک هایی است که می‌توانند پلک را بالا نگه دارند که به آن ها عصای پتوز گفته می‌شود. این درمان اغلب زمانی موثر است که افتادگی پلک موقتی باشد. اگر شرایط جراحی را ندارید، ممکن است استفاده از این عینک ها به شما توصیه شود.

عمل افتادگی پلک چشم

اگر پزشک شما عمل افتادگی پلک را برای شما تجویز کند، عمل ماهیچه ی پلک بر روی شما انجام خواهد شد و در طی این عمل، عضله پلک شما ترمیم می‌شود. با این کار پلک به حالت دلخواه باز می‌گردد. برای کودکانی که دچار افتادگی پلک هستند، پزشکان گاهی اوقات جراحی را برای جلوگیری از بروز تنبلی چشم تجویز می‌کنند.

با این حال، خطرات مربوط به جراحی همچنان وجود دارد، از جمله این خطرات می‌توان به خشکی چشم، خراش قرنیه و هماتوم اشاره کرد. هماتوم مجموعه ای از خون جمع شده در چشم است که می‌تواند بر اثر ضربه یا خراش در سطح چشم ایجاد شده باشد. علاوه بر خطرات ذکر شده باید مد نظر داشته باشید؛ غیر معمول نیست که جراحان در طی عمل، عضله پلک را خیلی بالا یا خیلی پایین قرار دهند. جایگزین دیگر، عمل جراحی اسلینگ (sling) است که در آن از عضلات پیشانی برای بالا بردن پلک ها استفاده می‌شود.

آیا بعد از جراحی افتادگی پلک چشم هایم نامتقارن خواهد بود؟

خطر عدم تقارن حدود 10-20 درصد است و می توان آن را با یک جراحی ساده اصلاح کرد، که معمولاً 1-2 ماه پس از جراحی افتادگی پلک انجام می شود تا تورم پلک ها برطرف شود.

آیا بعد از جراحی افتادگی پلک جای زخم باقی خواهد ماند؟

در ابتدا در جایی که افتادگی پلک وجود دارد یک برش ایجاد می شود که زمانی که چشم ها بسته هستند قابل مشاهده است. در طی یک دوره 1 تا 3 ماهه، این برش به صورت یک خط نازک به رنگ پوست در امتداد چین دوگانه پلک محو می شود.

عصای پتوز درمان سریع افتادگی پلک چشم

عصای پتوز یک گزینه برای کسانی است که نمی‌خواهند عمل جراحی را تجربه کنند؛ که شامل افزودن یک چسب به قسمت فریم عینک شما می‌شود. این عصا با ثابت نگه داشتن پلک از افتادگی آن جلوگیری می‌کند.

دو نوع عصای پتوز وجود دارد: 

• قابل تنظیم  
• تقویت شده

عصاهای قابل تنظیم به یک طرف فریم ها متصل می‌شوند، در حالی که عصاهای تقویت شده به دو طرف دسته ها متصل خواهند شد. عصای پلک را می‌توان تقریباً بر روی همه نوع عینک نصب کرد، اما روی فریم های فلزی بهترین عملکرد را دارند.

درمان افتادگی پلک چشم (پتوز) برای کودکان چگونه است؟

چشم پزشکان هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمان پتوز در کودکان، عوامل زیر را در نظر می‌گیرند:

• سن کودک
• یک پلک یا هر دو پلک درگیر باشد
• ارتفاع پلک
• قدرت ماهیچه پلک
• حرکات چشم

در بیشتر موارد، چشم پزشکان برای درمان کودکان عمل را توصیه می‌کنند. این کار یا برای ترمیم عضله پلک یا اتصال پلک به سایر ماهیچه ها انجام می‌شود که می‌تواند به بالا بردن پلک کمک کند و هدف اصلی آن بهبود بینایی است. اگر کودک مبتلا به تنبلی چشم باشد، این بیماری نیز باید درمان شود. تنبلی چشم ممکن است با استفاده از عینک مخصوص یا استفاده از قطره های چشمی خاص که برای تقویت چشم های ضعیف استفاده می شوند، درمان شود.

کودکان مبتلا به این عارضه، چه عمل داشته باشند، چه نداشته باشند باید به طور مرتب برای معاینه به چشم پزشک خود مراجعه کنند. از چشم پزشک کودک خود بپرسید که هر چند وقت یک بار به معاینات نیاز است. از آنجا که چشم بچه ها رشد می‌کند و تغییر شکل می دهد، باید از نظر تنبلی چشم، اختلالات و سایر مشکلات چشمی بررسی شود.

درمان برای افتادگی پلک چشم (پتوز) بزرگسالان

قطره‌ی چشمی جدید برای برخی از بزرگسالان مبتلا به پتوز اکتسابی وجود دارد که (اکسی متازولین) نام دارد. این قطره ماهیچه ای را که پلک را بالا می‌برد، هدف قرار می‌دهد. بعد از استفاده از این قطره در افراد مبتلا به پتوز اکتسابی، ماهیچه پلک بازتر می‌شود. در صورت مثبت بودن واکنش ماهیچه ها برای ادامه درمان باید هر روز از این قطره استفاده کرد. اکسی متازولین نسبت به مواردی که از آسیب یا مشکلات عصبی ناشی می‌ شوند، اثر گذار نخواهد بود. بنابراین از چشم پزشک خود بپرسید که آیا این دارو برای شما مناسب است یا خیر.

عمل افتادگی پلک (پتوز) در بزرگسالان چگونه است؟

جراحی پتوز معمولاً به صورت یک عمل سرپایی انجام می‌شود، به این معنی است که شما می‌توانید همان روز پس از جراحی به خانه بروید. برای بی حس کردن چشم و ناحیه اطراف آن از بی حسی موضعی استفاده می‌شود. در عمل جراحی بزرگسالان تفاوت هایی وجود دارد؛ مثلا گاهی اوقات، ممکن است جراح فقط نیاز داشته باشد تا عضله جابجا کننده پلک را تنظیم کند اما در موارد دیگر ممکن است، عضله پلک به تقویت و اتصال مجدد ماهیچه ای نیاز داشته باشد. مانند هر نوع جراحی دیگر، احتمال خطر و عوارض جانبی وجود دارد که چشم پزشک شما این موارد را با شما در میان خواهد گذاشت. قبل از جراحی پلک، حتماً در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید به چشم پزشک خود اطلاع دهید. این موارد شامل تمامی داروها، ویتامین ها و مکمل های تجویزی و بدون نسخه است. برای جراح چشم شما مهم است بداند که آیا از آسپرین، (داروهای حاوی آسپرین) یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید یا مشکل خونریزی دارید.

استفاده از هایفوتراپی برای درمان افتادگی پلک چشم

سونوگرافی متمرکز که نام دیگر آن هایفوتراپی (امواج متمرکز صوتی با شدت بالا) است یک روش درمان زیباسازی برای سفت کردن پوست است که آن را جایگزینی بدون درد برای لیفت صورت می دانند. در هایفو از انرژی اولتراسوند (انرژی فراصوت) برای افزایش تولید کلاژن در لایه خاصی از پوست استفاده می شود. وظیفه کلاژن پوست جوانسازی و مستحکم کردن بافت ها کنار هم است که در نهایت منجر به سفت تر شدن پوست می شود که برای افراد بالای 35 سال مناسب می باشد.

افتادگی پلک بعد از بوتاکس

سم بوتولینوم در بوتاکس باعث فلج خفیف عضلانی می شود. تزریق بوتاکس برای افتادگی پلک باید توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود. در واقع تزریق بوتاکس از انقباض عضلاتی که باعث بروز نشانه های پیری در پوست می شوند (مانند چین و چروک پیشانی و خطوط اخم و افتادگی پوست پلک) جلوگیری می کند. البته گاهی اوقات، زمانی که سم تزریق می شود می تواند به مناطق ناخواسته منتقل شود و در برخی موارد ممکن است دچار افتادگی پلک شوید.

راه های درمان خانگی افتادگی پلک چشم

برای جایگزینی درمان های متداول افتادگی پلک می‌توان از روش های طبیعی و مفید استفاده کرد، مانند:

• قرار دادن برش های خیار سرد، چای کیسه ای یا کمپرس سرد بر روی چشم.
• خوردن غذاهای خاص مانند انگور یا هویج که در سلامت چشم موثر هستند.
• استفاده از مکمل هایی مانند B12 یا لوتئین.
• استفاده از چشم بند
• انجام تمرینات صورت
• سفیده تخم مرغ را جدا کنید و به پلک خود بمالید و بگذارید خشک شود.

آیا می‌توان از افتادگی پلک چشم جلوگیری کرد؟

هیچ راهی برای جلوگیری از افتادگی پلک وجود ندارد. فقط دانستن علائم و معاینه منظم چشم میتواند به مبارزه با این اختلال کمک کند. اگر متوجه شدید که پلک شما افتاده به نظر میرسد، فوراً نزد پزشک بروید تا تحت درمان و نظارت قرار گیرید. در دکتر مایکو می توانید به صورت های مختلف تصویری، حضوری، متنی و تلفنی نوبت خود را ثبت نمایید. از آنجا که پتوز می تواند بر بینایی شما تأثیر بگذارد، باید آن را جدی بگیرید. ممکن است بتوانید با مراجعه فوری به پزشک از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید پس تعلل نکنید. افتادگی پلک معمولاً برای سلامتی شما مضر نیست؛ با این حال، اگر پلک های شما باعث مسدود شدن بینایی شما می‌شوند، تا زمانی که این بیماری درمان نشود، باید از رانندگی و دیگر کارها که به بینایی کامل نیاز دارند، اجتناب کنید.

سخن پایانی

در این مطلب سعی ما بر این بوده است تا شما را با بیماری افتادگی پلک چشم و روش های درمان آن آشنا کنیم. دقت داشته باشید که در صورت مشاهده علائم ذکر شده در بالا هر چه سریعتر با مراجعه به پزشک مربوطه، نسبت به درمان آن اقدام فرمایید. همچنین بدانید که، عادات خوب و سبک زندگی سالم، مانند رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، می تواند از انواع بیماری های مزمن مانند بیماری های چشم نیز جلوگیری کند. دریافت مقدار کافی مواد مغذی می تواند در کاهش خطر ابتلا به این عارضه، به شما کمک کند. ویتامین های دیگر نیز ممکن است در سلامت چشم نقش داشته باشند. با این حال، نسبت به دیگر اعضای بدن خود غافل نشوید. رژیم غذایی که کل بدن شما را سالم نگه میدارد، به احتمال زیاد چشم های شما را نیز سالم نگه می دارد.

سوالات شما