پا درد یک علامت شایع است که می‌تواند ریشه‌های متعددی داشته باشد. زیر پا، روی پا، داخل یا خارج و نواحی مختلفی از پا می‌توانند تحت تاثیر درد قرار گیرند. در حالی که اکثر دردها خوش خیم و موقتی هستند، برخی می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری پا باشند که باید در اسرع وقت تشخیص داده شود. علل، عواقب، درمان‌ها و… موارد و همه چیزهایی که باید در مورد درد پا بدانید در این مطلب از دکتر مایکو آورده شده است.
پا درد نشانه چیست؟
درد پا می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. در واقع پا یک ساختار پیچیده است که از 26 استخوان، عضلات داخلی، عضلات خارجی، مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌ها تشکیل شده است. این مجموعه همچنین توسط چندین رگ خونی خون‌رسانی می‌شود و عصب‌های زیادی از آن عبور می‌کنند. به همین دلیل است که می‌توان انواع مختلفی از پا درد را بسته به ناحیه‌ی آسیب دیده تشخیص داد که در ادامه بیان شده است:
- دردهای استخوانی پا
- دردهای عضلانی پا
- دردهای مفصلی پا
- دردهای رباطی پا
- دردهای تاندون پا
- دردهای عصبی پا
انواع پا درد و درمانشان
پا یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که نقش بسیار حیاتی در حرکت و پایداری ما دارد. این عضو مهم به دلایل مختلفی می‌تواند دچار درد و آسیب شود. درد در نواحی مختلف پا می‌تواند به علت‌های متعددی مانند التهاب تاندون‌ها، ناهنجاری‌های ساختاری یا حتی عفونت‌های قارچی رخ دهد. در ادامه به بررسی انواع پا درد، علل بروز هر نوع درد و روش‌های درمانی و پیشگیری مرتبط با آن می‌پردازیم:
درد در پاشنه پا
درد می‌تواند در ناحیه‌ی پاشنه‌ی پا رخ دهد. زمانی که تاندون آشیل تحت تاثیر قرار می‌گیرد، به عنوان مثال به دلیل التهاب تاندون (تاندینیت) درد در پاشنه‌ی پا احساس می‌شود. همچنین تاندون آشیل ممکن است در برخی موارد پاره شود که این به عنوان پارگی تاندون آشیل شناخته می‌شود.
درد زیر پا
خار پاشنه که یک بیرون‌زدگی استخوانی است، بخشی از آسیب‌های موجود در زیر پا است. توجه داشته باشید که درد ناشی از خود خار نیست، بلکه به دلیل التهاب محل اتصال فاشیای پلانتار است که می‌تواند از پا تا ساق پا امتداد یابد. در این حالت پا می‌تواند دچار ناهنجاری شود و این شامل پای صاف و پای گود هم می‌شود.
درد در قسمت جلوی پا
در قسمت جلوی پا، آسیب‌های متعددی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- هالوکس والگوس، که انحراف انگشت شست پا به سمت بیرون است.
- هالوکس ریجیدوس، آرتروز در انگشت شست پا است.
- انگشت چکشی، تغییر شکل انگشت دوم پا است.
- متاتارسالژی، احساس بسیار آزاردهنده و ناراحت کننده همراه با سوزش در پا است.
- نورومای مورتون یا همان نورون مورتون، فشرده شدن یک عصب کوچک بین دو انگشت پا است.
- شکستگی، یک آسیب جزئی که درد شدید ایجاد می‌کند.
درد در مچ پا
اگرچه این مورد کمی نادر است اما گاهی اوقات درد در مچ پا نیز رخ می‌دهد. به عنوان مثال، پای صاف می‌تواند منجر به تاندینوپاتی عضله ساق پا خلفی شود. در مقابل پای گود می‌تواند تاندینیت عضلات پرونئوس خارجی را ایجاد کند.
درمان و پیشگیری از پا درد
بدیهی است که درمان بسته به علت درد یکسان نخواهد بود. به عنوان مثال، درد در زیر پا به همان روشی که برای شکستگی استخوان پا درمان می‌شود، قابل درمان نیست. برای اکثر آسیب‌ها، استراحت ضروری است و حتی تنها عامل مشترک در تمام درمان‌هاست.
- در صورت حمله آرتروز: مسکن‌ها (مانند پاراستامول) یا تزریق در برخی موارد کارساز است.
- در صورت پیچ خوردگی یا آسیب جزئی: یخ، ضد التهاب، بالا بردن پا ضروری است.
- در صورت اختلال راه رفتن: استفاده از کفی طبی الزامی است.
- در دوران نقاهت: استفاده از عصا برای راحت راه رفتن ضروری است.
پا درد در بارداری
حدود دو سوم از زنان باردار در مقطعی از بارداری خود پا درد را تجربه می‌کنند و این درد می‌تواند از همان سه ماهه اول شروع شود. برای بسیاری از زنان این درد خفیف است و پس از چند هفته از بین می‌رود اما برای برخی دیگر درد پا می‌تواند به اندازه‌ای شدید باشد که در تمام دوران بارداری ادامه یابد. در برخی موارد پا درد حتی می‌تواند منجر به مشکل در راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزانه شود.
در ادامه برخی از شایع‌ترین شرایط، به همراه علائم، علل و گزینه‌های درمانی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. امیدواریم این اطلاعات به شما کمک کند تا در صورت احساس پا درد در دوران بارداری علت آن را تشخیص داده و در صورت نیاز به دنبال درمان مناسب باشید.
اگرچه علل اصلی پا درد در دوران بارداری می‌تواند از زنی به زن دیگر متفاوت باشد، اما چند عامل کلیدی وجود دارد که تمایل دارند به این دردها کمک کنند. این عوامل شامل موارد زیر است:
- تغییرات در وزن ناشی از رشد شکم کودک
- شل شدن بیشتر رباط‌ها به دلیل تغییرات هورمونی
- تغییرات در راه رفتن ناشی از تورم و سفتی مفاصل
برخی از شرایط پزشکی مانند دیابت یا آرتریت نیز می‌توانند خطر ابتلا به پا درد در دوران بارداری را افزایش دهند. برای بسیاری از زنان، پا درد در سه‌ماهه اول شروع می‌شود. با این حال این درد می‌تواند در هر مقطعی از بارداری از جمله در اوایل آن رخ دهد. بنابراین اگر احساس ناراحتی یا احساس غیرمعمولی در پاهای خود دارید، حتماً با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید.
پا درد در پریودی
در طول دوره پریودی، نوسانات هورمونی در سطوح پروژسترون و استروژن بر آلدوسترون هورمونی که در تنظیم تعادل بین نمک و آب در بدن نقش دارد تأثیر می‌گذارد. سطح بیش از حد آلدوسترون می‌تواند منجر به احتباس آب شود. به یاد داشته باشید که بدن انسان تقریباً از 65% آب تشکیل شده است. این آب از طریق غذا و نوشیدنی جذب و توسط گردش خون و لنفاوی به اندام‌ها و سلول‌ها منتقل می‌شود.
سپس خون برای تصفیه از طریق کلیه ها عبور می‌کند و سپس به بدن باز می‌گردد و بخشی از آب و مواد زائد فیلتر شده از طریق ادرار دفع می‌شود. اما زمانی که بدن بیشتر از حد معمول آب را نگه می‌دارد آن را ذخیره می‌کند و سلول‌های اشباع شده از آب باعث تورم و ادم می‌شوند.
هنگامی‌که گردش خون در اندام‌های تحتانی راکد می‌شود، گشاد شدن رگ‌های خونی ایجاد می‌شود که منجر به احساس درد در پاها می‌شود. این گردش خون ضعیف می‌تواند باعث شود که دیواره وریدها متخلخل شوند و درد پا خیلی شدید در دوران پریودی و حتی واریس پا ایجاد شود. اگر احساس سنگینی در پاها فراتر از دوره قاعدگی ادامه یابد و با درد همراه باشد مهم است که به پزشک مراجعه کنید زیرا این می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر باشد.
درمان پا درد یائسگی
دردهای عضلانی و پا درد در دوران یائسگی در زنان شایع است. این علائم که به عنوان علائم عضلانی اسکلتی شناخته می‌شوند با سفتی، درد و محدودیت دامنه حرکت مشخص می‌شوند. این ناراحتی‌ها ممکن است نه تنها در پاها، بلکه در نواحی مانند شانه‌ها، آرنج، زانو و سایر مفاصل و عضلات در سراسر بدن احساس شود.
در ابتدای یائسگی، زنان میانسال اغلب پا درد را تجربه می‌کنند که می‌تواند به کاهش سطح استروژن نسبت داده شود. این تغییر هورمونی بر سلامت کلی عضلات و استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و منجر به ایجاد ناراحتی در پاها می‌شود.
گروهی از محققان در گروه تحقیقات یائسگی در آمریکای لاتین دریافتند که این دردهای مفصلی و عضلانی همچنین با سایر علائم یائسگی به ویژه علائم وازوموتور (مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه) مرتبط هستند.
دردهای عضلانی پا ارتباط نزدیکی با تغییرات هورمونی یائسگی دارد. یائسگی با کاهش سطح پروژسترون و تستوسترون و همچنین نوسانات قابل توجه و افت ناگهانی سطح استروژن همراه است.
این کمبود استروژن می‌تواند منجر به مشکلاتی در مفاصل و بافت همبند شود که وظیفه‌ی حمایت و اتصال ساختار استخوانی شما را بر عهده دارند. بنابراین ایجاد درد، گرفتگی عضلات و سفتی در پاها می‌تواند نتیجه‌ی این نوسانات هورمونی باشد. مهم است که بدانید سطح هورمون‌های زنان در طول دوران قبل یائسگی و یائسگی به طور قابل توجهی تغییر می‌کند.
برای زنان یائسه، حفظ سطح کافی استروژن برای جلوگیری از درد عضلانی در پاها ضروری است. استروژن نقش مهمی در تحمل درد، سلامت مفاصل و مدیریت التهاب دارد. هنگامی‌که سطح استروژن در دوران یائسگی کاهش می‌یابد، چندین اثر رخ می‌دهد که در ادامه بیان شده است:
- مسکن‌های طبیعی مانند اندورفین و آنکفالین‌ها به درستی توسط بدن تنظیم نمی‌شوند و در نتیجه مقادیر کمتری آزاد می‌شوند و این می‌تواند منجر به افزایش حساسیت به درد شود.
- بافت همبند که استخوان‌ها و مفاصل را به هم متصل می‌کند و غضروف می‌تواند در صورت کاهش سطح استروژن دهیدراته شده و اکسیژن کمتری دریافت کند. این می‌تواند منجر به ناراحتی بیشتر و خطر ابتلا به آرتریت شود.
- به دلیل اثرات ضد التهابی استروژن بر بدن، سطوح پایین‌تر استروژن با سطوح بالاتر التهاب و درصد آرتریت مرتبط است.
علت پا درد در کودکان در شب
ممکن است کودکتان هنگام رفتن به رختخواب در شب یا در طول شب از پا درد شکایت کند. احتمالاً این به دلیل دردهای رشدی است.
این دردها واقعی هستند و تخیل کودک نیستند و آن‌ها به خوبی در پزشکی اطفال شناخته شده اند. دردهای رشدی معمولاً بین سنین سه تا پنج سالگی و سپس ۹ تا ۱۵ سالگی رخ می‌دهد و ۳ تا ۳۷ درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیشتر در پسران شایع است. همچنین سابقه خانوادگی در این بیماری وجود دارد.
علائم و نشانه‌های پادرد کودکان:
پس از یک روز پرمشغله که کودک در آن دائماً می‌دود، می‌پرد و حرکت می‌کند، ممکن است خستگی جسمی در اواخر روز یا در طول شب خود را با درد نشان دهد.
دردها بیشتر در هر دو پا احساس می‌شوند و اگرچه ممکن است از مکانی به مکان دیگر حرکت کنند، اما به راحتی توسط کودک قابل تشخیص هستند.
این دردها می‌توانند به طور مکرر یا دوره‌ای رخ دهند و ماه‌ها طول بکشند. شدت درد می‌تواند از خفیف تا متوسط و گاه شدید باشد. پس از یک دوره‌ی شبانه پا درد، کودک معمولاً به حالت عادی جسمی خود باز می‌گردد. هنگامی‌که والدین یا پزشک کودک را معاینه می‌کنند، هیچ علامتی از تورم در نواحی دردناک وجود ندارد.
پا درد در سرماخوردگی
هنگامی‌که بدن توسط ویروس آلوده می‌شود، یک پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند و آنتی بادی‌هایی را برای جستجو و حمله به ویروس ارسال می‌کند و از انتشار بیشتر آن جلوگیری می‌کند. دردی که در مفاصل خود در هنگام ابتلا به سرماخوردگی احساس می‌کنید به دلیل پاسخ ایمنی بدن است نه خود بیماری. هنگامی‌که آنتی بادی‌ها با سرماخوردگی یا آنفولانزا پیوند می‌خورند، بدن نوعی پروتئین برای از بین بردن ویروس تولید می‌کند که این پروتئین باعث ایجاد پا درد می‌شود.
علاوه بر این گلبول‌های سفید خون، سیتوکین‌هایی را تولید می‌کنند که پروتئین‌های کوچکی هستند که برای پیام رسانی سلولی استفاده می‌شوند و باعث التهاب در عضلات و مفاصل می‌شود. التهاب می‌تواند باعث ایجاد دردی شود که شبیه آرتروز خفیف است.
برای پا درد چی خوبه بخوریم؟
رنج از درد پا امانتان را بریده و دنبال راه حلی طبیعی و خوشمزه می‌گردید؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی مواد غذایی مفید برای التیام درد پا بپردازیم:
نقش کمبود ویتامین‌ها در بروز پا درد
برخی کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن می‌تواند زمینه‌ساز درد پا شود. از جمله این کمبودها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویتامین D: کمبود این ویتامین ضروری بدن با ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش درد مفاصل می‌شود.
- منیزیم: منیزیم نقش مهمی در عملکرد عضلات و عصب‌ها ایفا می‌کند و کمبود آن می‌تواند به اسپاسم عضلات و پا درد منجر شود.
- پتاسیم: تعادل الکترولیت‌ها در بدن به پتاسیم وابسته است و کمبود آن می‌تواند موجب گرفتگی عضلات و درد پا شود.
- آهن: کمبود آهن می‌تواند به خستگی عضلانی و پا درد، به خصوص در زنان منجر شود.
غذاهایی که به تسکین پا درد کمک می‌کنند:
خوشبختانه با مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی ذکر شده در بالا، می‌توان به طور طبیعی به التیام پا درد کمک کرد. در ادامه به برخی از این مواد غذایی اشاره می‌کنیم:
- منابع ویتامین D: ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و تن ماهی، زرده تخم مرغ، قارچ و شیر غنی شده
- منابع منیزیم: بادام، تخمه آفتابگردان، اسفناج، موز، شکلات تلخ و آووکادو
- منابع پتاسیم: موز، سیب زمینی، گوجه فرنگی، لوبیا سفید، اسفناج و آجیل
- منابع آهن: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگدار و لوبیا
«اگر شما هم پادرد دارید یا قبلا داشته اید، برای کمک به درک بهتر سایر خوانندگان از تجربه ی تشخیص علت و نحوه ی درمان در قسمت نظرات بنویسید.»
منابع:
https://www.mountsinai.org/health-library/symptoms/foot-pain
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/foot-pain
https://www.healthline.com/health/foot-pain
https://www.medicalnewstoday.com/articles/foot-pain
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/foot-pain-and-problems
https://www.physiotattva.com/blog/10-common-foot-pain-causes-solutions
