زایمان طبیعی یک فرایند کاملا طبیعی خواهد داشت مگر آنکه با تشخیص پزشک و پدر و مادر، نوزاد به صورت غیر طبیعی (سزارین) متولد شود. در این مطلب، مراحل مختلف زایمان طبیعی و روند تولد نوزاد شرح داده شده است و آنچه میتوانید برای ارتقاء راحتی زایمان انجام دهید، آمده است.
زایمان هر زن منحصر به فرد است و شرایط خاص خودش را دارد. یعنی ممکن است گاهی زایمان چند ساعت به طول انجامد و زایمان استقامت جسمی و روحی مادر را مورد آزمایش قرار دهد.
علائم احتمالی در زایمان طبیعی
در مورد علائم شروع زایمان با پزشک زنان و زایمان خود صحبت کنید.
به طور کل علائم شایع زایمان شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- خونریزی ظاهری (تخلیه مقدار کمی خون و مخاط از دهانه رحم)، که ممکن است سه روز قبل از شروع زایمان اتفاق بیفتد.
- انقباضات نامنظم با شدت‌های متفاوت. (انقباضات منظم تر، طولانی تر، قوی تر و بیشتر با ادامه زایمان اتفاق می‌افتد).
- شکستن غشای کیسه مایع (که در رحم زن قرار دارد و نوزاد را در دوران بارداری تشکیل می‌دهد). این امر باعث نشت مایع از طریق دهانه رحم و واژن میشود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، یک زن باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد. بین 80 تا 90 درصد از زنان با پارگی غشاها در عرض 24 ساعت زایمان طبیعی را انجام میدهند. اگر این اتفاق نیفتد، به توصیه پزشک سزارین انجام میشود تا خطر عفونت را کاهش دهد.
هنگامی که یک زن در حال زایمان به بیمارستان می‌آید، فشار خون، ضربان قلب و تعداد تنفس، دما و وزن او ثبت میشود و بدن او از نظر علائم بررسی میشود.
همچنین آزمایش خون و ادرار و معاینه فیزیکی انجام خواهد شد.
پزشک اندازه، موقعیت و جهتی که سر نوزاد در رحم قرار دارد را تخمین می‌زند. او صداهای قلب نوزاد را بررسی می‌کند. علاوه بر این ، پزشک به مدت، شدت و دفعات انقباضات توجه می‌کند.
در صورت فعالیت شدید نوزاد، پرستار یا پزشک معاینه داخلی را با دستکش انجام میدهند تا وضعیت زایمان طبیعی را ارزیابی کنند. اگر خونریزی شدید وجود داشته باشد، ممکن است این معاینه به تاخیر بیفتد.
اگر(غشای کیسه مایع) پاره شود، پزشک یا پرستار به دنبال هرگونه تغییر رنگ سبز رنگ که ممکن است نشانه ناراحتی جنین باشد، می‌گردد.
تشخیص قبل از عمل
زن چند ساعت قبل از عمل زایمان طبیعی برای نظارت مستقیم در بیمارستان بستری میشود. نظارت شامل موارد زیر خواهد بود:
- مقدار باز شدگی دهانه رحم
- مقدار نازکی دهانه رحم
- محل دقیق جنین در کیسه
- جهت گیری نوزاد به سمت دهانه رحم – جهت سر، جهت پا، شانه و غیره (بریچ)
- علائم حیاتی مادر
- علائم حیاتی نوزاد
وقتی که زمان زایمان طبیعی فرا برسد، به خانم ها غذا و نوشیدنی کمی داده میشود تا از استفراغ یا خفگی در هنگام زایمان جلوگیری کند. ممکن است برای جلوگیری از کم آبی بدن در حین زایمان، تزریق وریدی (سرم آب) شروع شود.
در صورت لزوم ممکن است داروهایی برای تسکین درد در حین زایمان تجویز شود. این داروها، برای جلوگیری از تنگی نفس نوزاد استفاده می‌شوند. داشتن کلاس های زایمان قبل از زایمان به کاهش اضطراب و نیاز به مسکن کمک می‌کند.
اولین مرحله زایمان از ابتدای انقباظات رحم تا باز شدن کامل دهانه رحم (حدود 10 سانتی متر) ادامه می‌یابد. با ادامه این مرحله ، ممکن است یک زن با پایین آمدن نوزاد در لگن احساس درد بسیار شدید کند. با این حال ، تا زمانی که دهانه رحم او کاملاً باز نشود ، باید درد را تحمل کند و حرکت ناگهانی نداشته باشد؛ تا از پاره شدن دهانه رحم و مصرف انرژی جلوگیری کند.
مرحله دوم از اتساع کامل (باز شدن) دهانه رحم تا زایمان شروع میشود. این مرحله معمولاً در زنانی که قبلاً زایمان نداشته اند، حدود دو ساعت طول می‌کشد و در زنانی که قبلاً بچه دار شده اند، حدود یک ساعت به طول می‌انجامد. در این مدت، زن باید با تحمل فشار نوزاد به سمت بیرون، به انقباضات خود که به طور طبیعی انجام می‌دهد، بیفزاید تا نوزاد به طور کامل از دهانه رحم مادر خارج شود.
مراقبت های حین زایمان طبیعی
در چنین زمان خاصی از زندگی، بسیاری از زنان ترجیح میدهند نوزادان خود را در محیطی راحت تر مانند خانه به دنیا آورند. بچه دار شدن در خانه به دلیل احتمال بروز عوارض غیرمنتظره، توصیه نمی‌شود.
حضور پدر نوزاد یا شخص حامی دیگر هنگام زایمان مفید است. حمایت اخلاقی، تشویق و ابراز محبت، فرایند زایمان را کمتر ترسناک جلوه می‌دهد و اضطراب را از مادر دور می‌کند. با به اشتراک گذاشتن تجربه زایمان، دیدن فرزند خود برای اولین بار و صدای گریه آن باعث ایجاد روابط قوی بین والدین و فرزند میشود.
نظارت بر ضربان قلب نوزاد هنگام زایمان بسیار مهم است. بین یک سوم تا نیمی از نوزادانی که دچار ناراحتی قلبی می‌شوند یا در حین زایمان می‌میرند، بدون هیچ گونه علائم قابل توجهی این مشکلات را بروز میدهند. نظارت الکترونیکی بر نوزاد می‌تواند به تشخیص ناراحتی جنین قبل از وخیم شدن بیماری او کمک کند.
ممکن است هنگام زایمان طبیعی به تسکین درد نیاز باشد. برای اطمینان از زایمان ایمن برای نوزاد و مادر، باید با دقت مسکن‌های مربوطه به مادر تزریق شود. کلاس‌های آمادگی زایمان و آموزش‌های قبل از زایمان بدون بیهوشی نیاز به این امر را کاهش داده است اما ممکن است در مواردی که، زایمان بریچ انجام میشود یا نوزاد دوقلو دارید و یا عمل سزارین صورت می‌گیرد، ضروری باشد.
روش‌های معمول بیهوشی در حین زایمان عبارتند از:
- بلوک پودندال، که در آن بی حسی موضعی از طریق دیواره واژن تزریق میشود. این برای زایمانهای بدون عارضه و مواردی که مادر می‌‌خواهد در هنگام زایمان فشار بیاورد مفید است.
- بیهوشی جانبی، که اغلب برای زایمان تزریق بی حسی موضعی در پشت بدن استفاده میشود.
- بیهوشی عمومی؛ این مورد برای زایمان های معمول استفاده نمی‌شود زیرا می‌تواند علائم حیاتی مادر و جنین را تحت فشار قرار دهد.
نحوه زایمان طبیعی
در مرحله آخر زایمان، به زن دستور داده میشود که با هر انقباض، درد خود را تحمل کند و فشار بیشتری بیاورد. این کار سر نوزاد را از طریق لگن به سمت پایین حرکت می‌دهد و دهانه واژن را گسترده تر می‌کند.
هنگامی که حدود سه تا چهار سانتیمتر سر نوزاد در حین انقباض مشاهده شد، پزشک نیز به او کمک کند تا به آرامی و با خیال راحت زایمان کند.
اگر مادری خسته است و قادر نیست به اندازه کافی به نوزاد فشار بیاورد، ممکن است از پنس استفاده شود. هنگامی که بیهوشی مانع از فشار آوردن مادر در هنگام زایمان میشود، از آن‌ها استفاده خواهد شد.
اپیزیوتومی که در آن برش جراحی در پرینه (ناحیه بین لبه تحتانی واژن و راست روده) ایجاد میشود تنها در صورتی انجام میشود که پرینه آنقدر کشیده نشود که امکان زایمان فراهم شود.
این روش معمولاً فقط برای اولین تحویل هایی که به طور کامل در دسترس هستند، مورد نیاز است. انجام این کار از کشیدگی زیاد و پارگی احتمالی بافت ها جلوگیری می‌کند.
پزشک بررسی می‌کند که بند ناف (که نوزاد و مادر را در دوران بارداری به هم متصل می‌کند) به دور گردن نوزاد گره نخورده باشد. در صورت وجود، ممکن است نیاز به باز کردن بند ناف باشد.
هنگامی که پزشک سر نوزاد را به آرامی بلند می‌کند، شانه‌ها از بدن مادر خارج میشود و بقیه بدن نوزاد بدون مشکل به دنبال آن بیرون می‌آید.
بعد از تولد، بینی، دهان و گلو نوزاد از مخاط و مایعات پاک میشود تا به شروع تنفس کمک کند. بند ناف نوزاد باید بریده شده و با گیره پلاستیکی بسته شود. سپس نوزاد را در یک کاسه گرم یا روی شکم مادرش قرار میدهند.
زایمان غیر طبیعی: سزارین
سزارین که به عنوان زایمان غیر طبیعی نیز شناخته میشود، راهی برای زایمان نوزاد با جراحی است که در آن شکم و رحم مادر را باز میکنند.
بسیاری از زنان زودتر از زایمان به دلایل مختلف سزارین را انتخاب میکنند، اما گاهی ممکن است قصد داشته باشند که زایمان را به صورت طبیعی پیش ببرند و متوجه شوند که برنامه باید تغییر کند و مجبو به عمل سزارین هستند.
در حین زایمان طبیعی، اگر سلامتی شما یا نوزاد شما به خطر بیفتد و زایمان طبیعی برای شما بسیار خطرناک باشد پزشک متخصص ممکن است تصمیم بگیرید که شما باید بلافاصله سزارین کنید. این تغییر ناگهانی نیز می‌تواند چالش برانگیز باشد.
حتی اگر فکر می‌کنید که به سزارین احتیاج ندارید، یادگیری آنچه که در هنگام سزارین رخ می‌دهد، مفید خواهد بود. حدود 30 درصد از نوزادان در جهان از طریق سزارین متولد می‌شوند، بنابراین میتوان گفت که این نوع از زایمان در میان مردم بسیار رایج است.
سزارین برای مادران و نوزادان بی خطر است. اما یک جراحی مهم و بزرگ است؛ بنابراین نباید آن را بی اهمیت تلقی کنید.
انواع سزارین
چندین نوع مختلف سزارین وجود دارد:
سزارین برنامه ریزی شده
از آنجایی که از نامش هم پیداست، سزارین برنامه ریزی شده زمانی است که با تصمیم و اطلاع قبلی تصمیم به انجام سزارین دارید و تاریخ مشخصی برای انجام عمل در نظر گرفته‌اید.
اکثر زنانی که برای سزارین برنامه ریزی کرده‌اند، از بی حسی موضعی یا اپیدورال یا بلوک نخاعی استفاده میکنند. این کار شما را از کمر به پایین بی حس می‌کند، بنابراین هیچ دردی را احساس نخواهید کرد. این نوع بیهوشی به شما امکان می‌دهد هنوز بیدار باشید و از آنچه در جریان است آگاه باشید. ممکن است پزشک به شما بیهوشی عمومی بدهد که شما را به خواب می‌برد، اما برای اکثر سزارین های برنامه ریزی شده استفاده از بیهوش عمومی بعید است.
پزشک یک صفحه را در قسمت دور کمر شما قرار می‌دهد، بنابراین شما نمی‌توانید جراحی را به صورت مستقیم مشاهده کنید. پزشکان یک برش در شکم شما ایجاد میکنند، سپس یک برش دیگر در رحم شما ایجاد میکنند. شما این قسمت از عمل را به دلیل داروی بیهوشی احساس نخواهید کرد.
اما ممکن است احساس کنید که پزشکان قسمت میانی شما را تحت فشار یا کشش قرار میدهند، زیرا در حال عمل هستند تا نوزاد شما را از رحم شما خارج کنند. شما ممکن است هیچ چیزی را احساس نکنید ، یا ممکن است احساس فشار کنید، اما این فشار نباید صدمه ای به شما وارد کند.
گاهی نوزادانی که با سزارین متولد می‌شوند در تنفس مشکل دارند و به کمک پزشک نیاز دارند. در این صورت، بعد از اینکه پزشک تشخیص داد که وضعیت او سالم و پایدار است، شما میتوانید نوزاد خود را در آغوش بگیرید.
پس از تولد نوزاد، پزشک رحم و شکم شما را بخیه می‌زند. زمان تقریبی در این روش زایمان باید حدود 45 دقیقه تا یک ساعت باشد.
سزارین اورژانسی
در سزارین اورژانسی ، چند فاکتور متفاوت را شاهد خواهی بود، از جمله سرعت و فوریت جراحی. پزشک می‌تواند نوزاد شما را حدود 2 دقیقه پس از ایجاد برش در رحم شما به دنیا بیاورد. (این زمان در طول یک سزارین برنامه ریزی شده، ممکن است 10 یا 15 دقیقه باشد.)
اینر امر بدان معنی است که سرعت در عمل سزارین اورژانسی ضروری است و اگر نوزاد شما در تنفس مشکل دارد یا ضربان قلب او ثابت نیست ، پزشکان می‌خواهند او را به سرعت از رحم شما خارج کرده و به بیمارستان برسانند، جایی که می‌توانند از کمک های پزشکی برای ثبات او برخوردار شوند.
اگر سزارین اورژانسی دارید، متخصص بیهوشی شما می‌تواند به سرعت از طریق اپیدورال به شما دارو بدهد تا شما را بی حس کند، بنابراین ممکن است در طول عمل بیدار باشید. در غیر این صورت، شما میتوانید بیهوشی عمومی را انجام دهید و در کل عمل جراحی بخوابید. شما احساس درد یا فشار نخواهید کرد و نمی‌توانید بلافاصله پس از تولد نوزاد او را در آغوش بگیرید. اما وقتی بیهوشی از بین رفت، باید بتوانید نوزاد خود را ببینید و به او غذا بدهید.
چرا زایمان سزارین انجام میشود؟
ممکن است به دلیل برخی مسائل مربوط به سلامتی شما یا نوزاد، قصد انجام سزارین داشته باشید:
- اگر قبلاً سزارین شده اید، ممکن است نتوانید فرزند بعدی خود را به صورت طبیعی به دنیا بیاورید.
- مادران می‌توانند برخی از عفونت ها مانند HIV و تبخال فعال را در حین زایمان طبیعی به نوزاد منتقل کنند.
- اگر شرایط خاصی مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید، سزارین ممکن است ایمن تر باشد.
- جنین ممکن است دهانه رحم شما را مسدود کند و زایمان طبیعی غیر ممکن باشد.
- زایمانهای متعدد ممکن است دیواره رحم را نازک کند و مادر نیاز به سزارین داشته باشد.
- نوزاد شما ممکن است برای زایمان طبیعی خیلی بزرگ باشد یا موقعیت نامناسبی داشته باشد.
- نوزاد شما ممکن است دارای نقص های مادرزادی باشد که با عمل سزارین تولد ایمن تری را خواهد داشت.
- ممکن است زایمان را به صورت طبیعی شروع کنید اما در صورت وجود مشکل به سزارین روی آورید.
- ممکن است انقباضات رحم شما متوقف شود.
- پزشک ممکن است علائم ناراحتی قلبی را در نوزاد شما مشاهده کند، مانند ضربان قلب نامنظم.
- بند ناف ممکن است در اطراف نوزاد پیچیده شود یا قبل از ورود نوزاد به مجرای زایمان، گره خورده باشد.
خطرات سزارین
عمل سزارین یک روش معمول برای به دنیا آوردن جنین است. اما مانند هر عمل جراحی دیگر، این احتمال وجود دارد که مشکلی برای نوزاد یا مادر پیش بیاید. خطرات سزارین شامل موارد زیر است:
- عفونت
- خونریزی شدید
- لخته شدن خون
- واکنش به دارو‌های بیهوشی
- آسیب به اندام هایی مانند مثانه یا روده
- صدمه به نوزاد
انجام سزارین می‌تواند به رحم شما آسیب برساند و احتمال بارداری در آینده را کمتر کند. اما بسیاری از زنان سزارین را تجربه میکنند و به طور سالم نوزاد خود را به دنیا می‌آورند.
دیدگاهتان را با ما در میان بگذارید