خروپف در خواب نشانه چیست؟ علت و درمان خانگی خرخر گلو در خواب

خروپف کردن، یک پدیده‌ی رایج است که می‌تواند بر کیفیت خواب افراد و حتی روابط آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. این صدا که به دلیل انسداد مسیر هوایی هنگام خواب ایجاد می‌شود، در بسیاری از موارد نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند آپنه خواب است. بیش از 40 درصد از مردان و 24 درصد از زنان به نوعی با خروپف دست و پنجه نرم می‌کنند. در این مقاله از دکتر مایکو، به می‌خواهم علل، درمان‌ها و روش‌های پیشگیری از خُرخُر کردن را بررسی کنم.

خروپف چیست؟

خُرخُر کردن نوعی اختلال خواب و صدایی است که به دلیل ارتعاش بافت‌های نرم در گلو ایجاد می‌شود. این صدا زمانی به وجود می‌آید که جریان هوا به‌صورت کامل از مسیر هوایی بالایی عبور نمی‌کند. وقتی عضلات گلو هنگام خواب شل می‌شوند، مجرای هوا باریک شده و این ارتعاشات رخ می‌دهد.

انواع خُرخُر کردن شامل موارد زیر است:

1. خفیف: که فقط گاهی اتفاق می‌افتد و معمولاً مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند.
2. متوسط: که به صورت مداوم رخ می‌دهد و ممکن است کیفیت خواب را کاهش دهد.
3. شدید: که معمولاً با آپنه خواب همراه است و نیاز به درمان تخصصی دارد.

عوارض خروپف: چرا خُرخُر کردن یک مشکل است؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که خروپف کردن صرفاً یک مسئله‌ی ساده است، اما این عارضه می‌تواند پیامدهای بلندمدت جدی داشته باشد، از جمله:

• کاهش کیفیت خواب، که منجر به خستگی روزانه و کاهش بهره‌وری می‌شود.
• ایجاد مشکلات در روابط چون صدای خروپف برای شریک زندگی آزاردهنده باشد.
• افزایش احتمال بروز بیماری ‌های قلبی عروقی، به‌خصوص در موارد مرتبط با آپنه خواب.

یک مطالعه‌ی منتشرشده در مجله‌ی خواب و تنفس نشان می‌دهد که افراد مبتلا به خُرخُر شدید، 2.5 برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر فشار خون بالا هستند.

علائم خُرخُر کردن	اثرات بر سلامت
صدای بلند هنگام خواب	خستگی مفرط در روز
احساس گلودرد پس از بیداری	افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی
توقف موقت تنفس	کاهش تمرکز و حافظه

علت خُرخُر گلو: خُروپف در خواب نشانه چیست؟

خروپف می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها به عوامل قابل کنترل و برخی دیگر به ویژگی‌های غیرقابل تغییر فردی مرتبط هستند. در این بخش، به بررسی عوامل اصلی که منجر به خُرخُر کردن می‌شوند، می‌پردازیم:

1. اضافه‌وزن

افرادی که اضافه‌وزن دارند، معمولاً چربی اضافی در ناحیه گردن و گلو ذخیره می‌کنند. این چربی می‌تواند مسیر هوایی را تنگ کرده و احتمال خُرخُر را افزایش دهد. کاهش وزن اغلب یکی از مؤثرترین راه‌های کاهش یا حذف خُرخُر است.

2. مشکلات آناتومیکی

ساختارهای غیرطبیعی مانند انحراف بینی یا لوزه‌های بزرگ می‌توانند باعث ایجاد انسداد در مجرای هوایی شوند. به علاوه، کوچکی فک یا زبان بزرگ‌تر از حد معمول نیز می‌تواند خروپف کردن را تشدید کند.

3. مصرف الکل و داروها
   الکل و برخی داروهای آرام‌بخش باعث شل شدن عضلات گلو می‌شوند و در نتیجه مسیر هوایی را تنگ می‌کنند. مطالعه‌ای نشان داده که مصرف الکل 90 دقیقه قبل از خواب خطر خُرخُر کردن را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
4. آلرژی‌ها و عفونت‌ها
   افرادی که از آلرژی یا عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی رنج می‌برند، اغلب با مشکلات انسداد بینی مواجه می‌شوند که می‌تواند تنفس را دشوار کند. این وضعیت خروپف کردن را موقتی اما آزاردهنده می‌کند.
5. خوابیدن به پشت
   وقتی به پشت می‌خوابید، زبان و بافت‌های نرم گلو به سمت عقب حرکت می‌کنند و مسیر هوایی را مسدود می‌کنند. تغییر موقعیت خواب (به پهلو خوابیدن) یکی از ساده‌ترین راه‌های کاهش خروپف در این موقعیت است.

خُروپف کودکان در سرماخوردگی

سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین دلایل خُروپف در کودکان است. در این حالت، ترشحات مخاطی و تورم مخاط بینی باعث انسداد مجاری تنفسی می‌شوند. علاوه بر این، وقتی کودک سرماخورده است، عضلات گلو و مسیر هوایی در هنگام خواب شل می‌شوند، که این وضعیت احتمال خُروپف را افزایش می‌دهد.

برای کاهش خُروپف ناشی از سرماخوردگی، می‌توانید از بخور گرم یا اسپری‌های بینی استفاده کنید تا مسیر هوایی باز شود. همچنین مصرف مایعات گرم مانند چای یا سوپ به کاهش ترشحات کمک می‌کند. بالا بردن سر کودک هنگام خواب نیز می‌تواند به باز نگه داشتن مسیر هوایی کمک کند.

اگر خُروپف کودکان پس از بهبودی از سرماخوردگی ادامه پیدا کند یا با علائمی مانند توقف تنفس، کاهش وزن یا اختلال در رشد همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی جدی‌تر مانند لوزه‌های بزرگ یا آپنه خواب باشند.

عوامل موثر در خروپف

برخی از افراد به دلایل بیولوژیکی یا شرایط خاص زندگی، بیشتر در معرض خُرخُر کردن هستند:

• جنسیت: مردان بیشتر از زنان خُرخُر می‌کنند زیرا معمولاً مجرای هوایی آنها باریک‌تر است.
• سن: با افزایش سن، عضلات گلو ضعیف‌تر و انعطاف‌پذیری آن‌ها کمتر می‌شود، که این امر احتمال خُرخُر را افزایش می‌دهد.
• سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان خُرخُر می‌کند، به احتمال بیشتری به این مشکل مبتلا می‌شوند. این موضوع می‌تواند ناشی از ویژگی‌های ژنتیکی آناتومی یا الگوهای خواب باشد.

درصد عوامل موثر در خُرخُر کردن:

• اضافه‌وزن: 40%
• مشکلات آناتومیکی: 25%
• مصرف الکل: 15%
• خوابیدن به پشت: 10%
• آلرژی‌ها و عفونت‌ها: 10%

خُروپف در بارداری

خُروپف در دوران بارداری یک مشکل نسبتاً رایج است که می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی، افزایش وزن و احتباس مایعات در مسیرهای هوایی رخ دهد. هورمون‌هایی مانند پروژسترون و استروژن می‌توانند باعث تورم مخاط بینی شوند، که نتیجه‌ی آن انسداد مسیر هوایی و خُروپف است.

در سه‌ماهه سوم بارداری، اضافه‌وزن مادر فشار بیشتری بر مسیرهای هوایی وارد می‌کند و احتمال خُروپف را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، زنانی که در دوران بارداری دچار آپنه خواب می‌شوند، ممکن است با خطرات بیشتری مانند فشار خون بالا یا پره‌ اکلامپسی مواجه شوند.

برای کاهش خُروپف در بارداری، مادران می‌توانند به پهلو بخوابند و از بالش‌های مخصوص بارداری برای بهبود وضعیت خواب استفاده کنند. همچنین استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا و شستشوی بینی با اسپری‌های نمکی می‌تواند به کاهش خُروپف کمک کند. در صورت شدید بودن مشکل، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت مادر و جنین اطمینان حاصل شود.

خُرخُر کردن نوزاد

خروپف کردن نوزادان موضوعی است که معمولاً والدین را نگران می‌کند، اما در بسیاری از موارد، این وضعیت موقتی و ناشی از عوامل بی‌ضرر است. یکی از شایع‌ترین دلایل خروپف در نوزادان، انسداد بینی به دلیل سرماخوردگی یا آلرژی است. مجاری بینی نوزادان بسیار کوچک است و حتی مقدار کمی ترشح مخاطی می‌تواند باعث ایجاد صدا هنگام تنفس شود.
در برخی موارد، مشکلات مادرزادی مانند باریکی مسیر هوایی یا بزرگ بودن لوزه‌ها می‌توانند علت خُرخُر باشند. علاوه بر این، رفلاکس معده به مری نیز ممکن است در برخی از نوزادان موجب ایجاد خُرخُر شود، زیرا اسید معده می‌تواند باعث تحریک و تورم گلو شود.
برای کاهش خُرخُر در نوزادان، می‌توانید از بخور مرطوب‌کننده هوا یا شستشوی بینی با محلول نمکی استفاده کنید. اگر خروپف نوزاد با علائمی مانند توقف تنفس، رنگ‌پریدگی یا کاهش وزن همراه است، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

خُروپف و بیماری قلبی

ارتباط میان خُروپف و بیماری‌های قلبی یکی از موضوعات مهم در زمینه سلامت عمومی است. مطالعات نشان داده‌اند که خُروپف، به‌ویژه اگر با آپنه خواب همراه باشد، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد. این ارتباط به دلیل کمبود اکسیژن خون و استرس واردشده بر قلب در هنگام وقفه‌های تنفسی است.

وقتی فرد خُروپف می‌کند، تنفس او ممکن است به‌طور مکرر قطع شود و این وضعیت باعث افزایش فشار خون می‌شود. فشار خون بالا یکی از عوامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی مانند سکته مغزی و حمله قلبی است. علاوه بر این، اختلال در خواب ناشی از خُروپف می‌تواند سطح هورمون‌های استرس را در بدن افزایش دهد، که خود عاملی برای بیماری‌های قلبی است.

افرادی که خُروپف شدید دارند، باید علاوه بر درمان خُروپف، وضعیت سلامت قلب خود را نیز بررسی کنند. پزشکان معمولاً در این موارد آزمایش‌هایی مانند مانیتورینگ خواب و بررسی سطح اکسیژن خون را پیشنهاد می‌کنند. اگر خُروپف با بیماری‌های قلبی مرتبط باشد، درمان آپنه خواب یا خُروپف می‌تواند تأثیر مثبتی بر کاهش این خطرات داشته باشد.

خُرخُر کردن و آپنه خواب

بسیاری از افراد خروپف را با آپنه خواب اشتباه می‌گیرند، اما این دو وضعیت کاملاً متفاوت‌اند. در حالی که خروپف کردن فقط صدای ناشی از انسداد نسبی مسیر هوایی است، آپنه خواب شرایطی است که در آن تنفس به طور موقت متوقف می‌شود و این علائم را دارد:

• توقف‌های مکرر تنفس هنگام خواب
• خستگی شدید روزانه، حتی پس از خواب طولانی
• نفس‌نفس زدن یا خفگی در خواب
• سردردهای صبحگاهی

چرا آپنه خواب خطرناک است؟

آپنه خواب می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود، از جمله فشارخون، مشکلات قلبی و کاهش عملکرد ذهنی فرد. یک مطالعه در انجمن قلب آمریکا نشان می‌دهد که افرادی که آپنه خواب دارند، 50 درصد بیشتر در معرض سکته مغزی هستند.

ویژگی‌ها	خُرخُر کردن	آپنه خواب
صدا	صدای بلند و یکنواخت	ممکن است شامل خفه شدن یا قطع صدا باشد
توقف تنفس	وجود ندارد	مکرراً رخ می‌دهد
پیامدهای سلامتی	کاهش کیفیت خواب	خطرات جدی مانند بیماری قلبی

درمان‌ خرخر گلو

درمان خروپف بسته به شدت و علت آن متفاوت است. از تغییرات ساده در سبک زندگی تا راه‌کارهای پزشکی پیشرفته، گزینه‌های متعددی برای کاهش یا رفع این مشکل وجود دارد.

 درمان خُرخُر در خواب با تغییر سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی یکی از اولین و مؤثرترین راه‌ها برای مقابله با خُرخُر کردن است:

• کاهش وزن:  تحقیقات نشان داده‌اند که کاهش 10 درصد از وزن بدن می‌تواند خُرخُر را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
• پرهیز از مصرف الکل: مصرف الکل قبل از خواب عضلات گلو را شل کرده و خروپف را تشدید می‌کند. بهتر است حداقل 3-4 ساعت قبل از خواب از الکل اجتناب کنید.
• تغییر موقعیت خواب: خوابیدن به پهلو می‌تواند به باز نگه داشتن مسیر هوایی کمک کند. استفاده از بالش‌های مخصوص یا گیره‌های ضد خُرخُر گزینه مناسبی است.
• رعایت بهداشت خواب: خواب کافی و تنظیم ساعت خواب منظم به کاهش خروپف کمک می‌کند.

استفاده از ابزارها

در مواردی که تغییرات سبک زندگی کافی نیست، استفاده از ابزارهای تخصصی می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• محافظ دهان (Mouth Guard): این ابزار باعث می‌شود فک پایین به جلو حرکت کرده و مسیر هوایی باز بماند.
• گیره‌های بینی (Nasal Strips): برای بهبود جریان هوا از طریق بینی، مخصوصاً در افرادی که خُرخُرشان ناشی از انسداد بینی است، استفاده می‌شود.
• بالش‌های ضد خُرخُر: طراحی ارگونومیک این بالش‌ها به کاهش احتمال خُرخُر کمک می‌کند.

درمان‌های پزشکی

برای موارد شدید یا زمانی که خُرخُر کردن با آپنه خواب همراه است، درمان‌های پزشکی پیشرفته‌تری توصیه می‌شود:

• دستگاه CPAP (فشار مثبت مداوم هوا): این دستگاه با تولید فشار هوا باعث باز نگه داشتن مسیر هوایی می‌شود. مطالعات نشان داده که CPAP تا 80 درصد در کاهش خُرخُر و آپنه خواب مؤثر است.
• جراحی: در صورت وجود مشکلات ساختاری مانند انحراف تیغه بینی یا لوزه‌های بزرگ، جراحی می‌تواند یک گزینه مؤثر باشد. روش‌های جراحی شامل:
  • عمل جراحی اصلاح تیغه بینی (Septoplasty)
  • جراحی برداشت لوزه‌ها (Tonsillectomy)
  • جراحی رفع بافت نرم گلو (Uvulopalatopharyngoplasty)

درمان خُروپف در خانه

در کنار راه‌کارهای علمی، برخی از افراد از روش‌های طبیعی برای کاهش خُرخُر استفاده می‌کنند:

• تمرینات گلو: تمریناتی که عضلات گلو را تقویت می‌کنند، می‌توانند مؤثر باشند. مثلاً تمرین خواندن صدای «آه» یا تمرین نگه داشتن زبان در مقابل دندان‌ها.
• استفاده از روغن‌های طبیعی: اسپری یا بخور با استفاده از روغن‌های اکالیپتوس یا نعناع می‌تواند مسیر تنفسی را باز کند.
• برای درمان خُروپف در خانه، یکی از این روش‌ها، استفاده از بخور گرم قبل از خواب است. بخور گرم باعث باز شدن مسیرهای هوایی و کاهش التهاب می‌شود و به تسهیل تنفس کمک می‌کند.
• نوشیدن دمنوش‌های گیاهی مانند چای زنجبیل یا نعناع نیز می‌تواند به آرامش عضلات گلو و کاهش خُروپف کمک کند. همچنین، مصرف غذاهای سبک در وعده شام و اجتناب از مصرف غذاهای چرب یا سنگین می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد.
• تمرینات تنفسی و یوگا نیز از روش‌های مؤثر خانگی هستند. این تمرینات باعث تقویت عضلات گلو و بهبود الگوهای تنفسی می‌شوند. علاوه بر این، استفاده از بالش‌های ضد خُروپف یا بالا بردن سر هنگام خواب می‌تواند به کاهش فشار روی گلو و جلوگیری از خُروپف کمک کند.

نکته: از خوددرمانی بیش از حد اجتناب کنید و در صورت عدم بهبود به پزشک مراجعه کنید.

درمان قطعی خُروپف در خواب

درمان قطعی خُروپف در خواب معمولاً به شدت و علت آن بستگی دارد. برای موارد خفیف، تغییرات ساده در سبک زندگی و استفاده از ابزارهای کمکی کافی است. اما در موارد شدیدتر، روش‌های پیشرفته‌تری ممکن است لازم باشد.

یکی از موثرترین راه‌های درمان قطعی، استفاده از دستگاه CPAP است. این دستگاه با ایجاد فشار مثبت در مسیر هوایی، آن را باز نگه می‌دارد و از انسداد و ارتعاش بافت‌ها جلوگیری می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده منظم از این دستگاه می‌تواند تا 90 درصد خُروپف و آپنه خواب را کاهش دهد.

اگر علت خُروپف مشکلات ساختاری باشد، جراحی ممکن است ضروری باشد. روش‌هایی مانند اصلاح انحراف تیغه بینی (سپتوپلاستی)، کوچک کردن لوزه‌ها یا جراحی لیزری برای برداشتن بافت نرم گلو از جمله گزینه‌های موجود هستند.
درمان‌های جدیدتری مانند تحریک عصب هیپوگلوسال نیز معرفی شده‌اند. این روش با تحریک عصب مسئول حرکات زبان، مسیر هوایی را باز نگه می‌دارد و خُروپف را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از خُرخُر کردن

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. در این بخش به راه‎کارهایی می‌پردازیم که می‌توانند احتمال بروز خروپف کردن را کاهش دهند.

سبک زندگی سالم

• تغذیه مناسب: کاهش مصرف غذاهای چرب و پرکالری، به‌خصوص در ساعات پایانی روز، می‌تواند تأثیر مثبت داشته باشد.
• فعالیت بدنی: تمرینات منظم نه‌تنها به کنترل وزن کمک می‌کند بلکه باعث تقویت عضلات بدن، از جمله عضلات گلو می‌شود.

استفاده از تمرینات تقویتی

تمرینات گلو و زبان می‌توانند عضلات نرم گلو را تقویت کنند:

• تمرین لب‌ها: لب‌ها را به حالت سوت زدن جمع کرده و 10 ثانیه نگه دارید.
• تمرین زبان: زبان را به آرامی به سقف دهان فشار دهید و چند ثانیه نگه دارید. این تمرین باعث تقویت عضلات گلو می‌شود.

اجتناب از عوامل محرک

• دوری از سیگار و آلاینده‌های محیطی می‌تواند التهاب در مسیر تنفسی را کاهش دهد.
• جلوگیری از استفاده مداوم از داروهای آرام‌بخش یا خواب‌آور بدون تجویز پزشک.

نتیجه‌گیری

خُرخُر کردن ممکن است در نگاه اول مشکل جدی به نظر نرسد، اما اثرات آن بر کیفیت خواب و سلامت عمومی قابل انکار نیست. از تغییر سبک زندگی گرفته تا استفاده از ابزارها و درمان‌های پزشکی، گزینه‌های متعددی برای درمان این مشکل وجود دارد. اگر خروپف کردن شما شدید است یا با علائمی مانند توقف تنفس همراه است، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

با رعایت روش‌های پیشگیری و درمان مناسب، نه‌تنها می‌توانید کیفیت خواب خود را بهبود دهید، بلکه سلامت کلی و روابط خود را نیز ارتقا بخشید.

«اگر شما هم اطلاعات یا سوالی در مورد خروپف کردن دارید، در قسمت نظرات با من و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.»