عفونت لوزه یا تونسیلیت به التهاب و عفونت لوزه‌ها (دو توده بافت لنفاوی که در دو طرف گلو قرار دارند) گفته می‌شود. این عفونت می‌تواند به دلیل ویروس‌ها یا باکتری‌ها ایجاد شود و اغلب با درد و التهاب در گلو همراه است. در ادامه‌ی این مقاله از دکتر مایکو به بررسی کامل این عفونت، علائم، علل، تشخیص، درمان و پیشگیری آن می‌پردازم.
علائم عفونت لوزه
علائم تونسیلیت ممکن است بسته به شدت عفونت و عامل ایجادکننده متفاوت باشد. مهم‌ترین علائم عبارتند از:
- گلودرد: یکی از شایع‌ترین علائم که ممکن است هنگام بلعیدن بدتر شود.
- تورم و قرمزی لوزه‌ها: لوزه‌ها بزرگ و قرمز می‌شوند و ممکن است روی آن‌ها چرک یا لکه‌های سفید دیده شود.
- تب: به خصوص در عفونت‌های باکتریایی، تب شایع است.
- بوی بد دهان: به دلیل وجود عفونت ممکن است بوی ناخوشایندی از دهان فرد خارج شود.
- گرفتگی یا تغییر صدا: به دلیل التهاب حنجره ممکن است صدا دچار تغییر شود.
- تورم غدد لنفاوی گردن: غدد لنفاوی اطراف گلو و گردن ممکن است بزرگ شوند.
- سرفه و سرماخوردگی: در صورت عفونت ویروسی، ممکن است علائمی مانند سرماخوردگی نیز وجود داشته باشد.
عفونت لوزه از چیست؟
عفونت لوزه‌ها می‌تواند به دلیل ورود عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها به بافت لوزه ایجاد شود:
دو عامل اصلی برای عفونت لوزه‌ها وجود دارد:
- ویروس‌ها: بیشترین عامل تونسیلیت ویروس‌ها هستند. این عفونت‌ها معمولاً خفیف‌تر از عفونت‌های باکتریایی بوده و به مرور زمان بدون درمان خاصی بهبود می‌یابند. ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی، آنفولانزا، ویروس اپشتین‌بار و ویروس هرپس می‌توانند عامل ایجاد عفونت لوزه باشند.
- باکتری‌ها: شایع‌ترین باکتری عامل تونسیلیت، باکتری استرپتوکوک گروه A است. این نوع عفونت نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد و در صورت عدم درمان ممکن است به عوارض جدی‌تری منجر شود.
عفونت لوزه سوم
لوزه سوم (یا آدنوئید) در قسمت بالای گلو و پشت بینی قرار دارد و عمدتاً در کودکان فعال است. عفونت لوزه سوم معمولاً باعث مشکلات تنفسی، گرفتگی بینی، خروپف و گاهی اختلال در شنوایی می‌شود. این لوزه با افزایش سن کوچک‌تر می‌شود و اغلب در بزرگسالی به اندازه‌ای کوچک می‌شود که عفونت آن کمتر رخ می‌دهد.
عفونت لوزه در کودکان
کودکان بیش از بزرگسالان مستعد ابتلا به تونسیلیت هستند. عوامل محیطی مانند تماس با افراد بیمار در مدرسه یا مهدکودک می‌تواند کودکان را به این عفونت حساس‌تر کند. در کودکان، علائمی مثل گلودرد، تب، بی‌قراری و کاهش اشتها شایع است. در برخی موارد، عفونت مکرر لوزه‌ها می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود.
عفونت لوزه در بزرگسالان
اگرچه عفونت لوزه‌ها در بزرگسالان به مراتب کمتر از کودکان رخ می‌دهد، اما همچنان ممکن است افراد بالغ نیز به آن مبتلا شوند. عفونت لوزه در بزرگسالان اغلب با علائمی مانند گلودرد شدید، تب، بوی بد دهان و تورم غدد لنفاوی گردن همراه است. استرس و سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند خطر ابتلا را در بزرگسالان افزایش دهد.
تشخیص عفونت لوزه‌ها
تشخیص عفونت لوزه‌ها معمولاً بر اساس معاینه‌ی فیزیکی و علائم بیمار انجام می‌شود. در مواردی که نیاز به تعیین نوع عامل عفونت باشد، تست‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
- آزمایش استرپتوکوک: با نمونه‌گیری از ترشحات گلو، عفونت استرپتوکوک را بررسی می‌کنند.
- کشت گلو: برای شناسایی عامل باکتریایی و تعیین حساسیت به آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود.
- آزمایش خون: اگر پزشک مشکوک به ویروس‌هایی مانند ویروس اپشتین‌بار باشد، آزمایش خون تجویز می‌شود.
عفونت لوزه بعد از عمل
برخی از افراد پس از برداشتن لوزه‌ها (تونسیلکتومی) ممکن است دچار عفونت شوند. عفونت لوزه بعد از عمل معمولاً ناشی از باقی ماندن برخی از بافت‌های عفونی است و ممکن است با تب، درد و تورم محل جراحی همراه باشد. مراقبت‌های بهداشتی و رعایت توصیه‌های پزشک می‌تواند از بروز عفونت پس از جراحی جلوگیری کند.
عوارض عفونت لوزه
عفونت لوزه معمولاً بدون عوارض خاصی بهبود می‌یابد. با این حال، در صورت عدم درمان مناسب عفونت باکتریایی، ممکن است عوارضی ایجاد شود:
- آبسه دور لوزه: ایجاد توده‌ای پر از چرک در اطراف لوزه که ممکن است نیاز به تخلیه جراحی داشته باشد.
- تب روماتیسمی: یک عارضه نادر ولی جدی که می‌تواند بر قلب، مفاصل و سیستم عصبی تأثیر بگذارد.
- گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک: نوعی التهاب کلیوی که ممکن است در اثر عفونت استرپتوکوکی به وجود آید.
درمان عفونت لوزه
روش‌های درمان تونسیلیت به عامل عفونت بستگی دارد:
- درمان ویروسی: در صورت ویروسی بودن عفونت، عموماً درمان خاصی لازم نیست و تنها استراحت و مصرف مایعات گرم برای تسکین علائم توصیه می‌شود. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند برای کاهش درد و تب مفید باشند.
- درمان باکتریایی: در موارد باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین) به مدت چند روز تجویز می‌شوند. مهم است که دوره آنتی‌بیوتیک‌ها کامل شود تا از عوارض بعدی مانند تب روماتیسمی جلوگیری شود.
- عمل جراحی (تونسیلکتومی): اگر عفونت‌های لوزه به طور مکرر رخ دهد یا عوارض جدی ایجاد کند، ممکن است پزشک عمل جراحی برای برداشتن لوزه‌ها (تونسیلکتومی) را پیشنهاد دهد.
مراقبت خانگی و نکات پیشگیری از عفونت لوزه
برای کاهش علائم و پیشگیری از عفونت‌های مکرر لوزه، اقدامات زیر می‌توانند مفید باشند:
- نوشیدن مایعات گرم: مانند چای گرم، سوپ و آبلیمو.
- استفاده از آب‌نمک برای غرغره: یک قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان آب گرم حل کرده و چند بار در روز غرغره کنید.
- استراحت کافی: استراحت بدن به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
- رعایت بهداشت: شستن دست‌ها و استفاده از دستمال برای سرفه و عطسه می‌تواند از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری کند.
درمان قطعی عفونت لوزه
درمان قطعی عفونت لوزه به نوع آن بستگی دارد. برای عفونت‌های ویروسی نیازی به درمان خاصی نیست و تنها استراحت و نوشیدن آب و مایعات کافی برای بهبود علائم کافی است. اما در صورت باکتریایی بودن عفونت، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. اگر عفونت‌های مکرر رخ دهد و فرد به درمان‌های دارویی پاسخ ندهد، ممکن است جراحی برای برداشتن لوزه‌ها پیشنهاد شود.
درمان عفونت لوزه در بزرگسالان
درمان عفونت لوزه در بزرگسالان به شدت و عامل ایجادکننده عفونت بستگی دارد. در موارد ویروسی، استراحت و مصرف مایعات گرم و ضدالتهاب‌هایی مانند ایبوپروفن می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای عفونت‌های باکتریایی، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظر پزشک ضروری است.
درمان خانگی عفونت لوزه در بزرگسالان
راهکارهای خانگی برای بهبود علائم عفونت لوزه شامل غرغره آب‌نمک، مصرف عسل و لیمو، استفاده از چای بابونه و دارچین برای کاهش التهاب و درد گلو، نوشیدن مایعات گرم و استراحت کافی است.
قویترین آنتی بیوتیک برای عفونت لوزه بزرگسالان
پنی‌سیلین و آموکسی‌سیلین از رایج‌ترین و قویترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت لوزه باکتریایی در بزرگسالان هستند. این داروها باید تحت نظر پزشک و به میزان دقیق تجویز شوند تا از عوارض جانبی و مقاومت باکتری‌ها جلوگیری شود.
قویترین آنتی بیوتیک برای عفونت لوزه کودکان
در کودکان نیز آموکسی‌سیلین و پنی‌سیلین به عنوان اولین خط درمان توصیه می‌شوند. دوز و طول مدت درمان با توجه به سن و وزن کودک توسط پزشک تعیین می‌شود. همچنین، در صورت وجود حساسیت به این داروها، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های دیگری مانند آزیترومایسین را تجویز کند.
چه میوه‌هایی برای عفونت لوزه خوب است؟
مصرف میوه‌های غنی از ویتامین سی مانند پرتقال، لیمو، کیوی و آناناس می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود علائم عفونت کمک کند. این میوه‌ها به علت دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، روند بهبودی را سرعت می‌بخشند.
سیر برای عفونت لوزه
سیر به عنوان یک آنتی‌بیوتیک طبیعی شناخته شده و دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است. استفاده از سیر تازه در رژیم غذایی یا ترکیب آن با عسل می‌تواند به کاهش علائم عفونت لوزه کمک کند.
دمنوش گیاهی برای عفونت لوزه
دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش بابونه، زنجبیل، دارچین و عسل می‌توانند تسکین‌دهنده گلودرد و ضدالتهاب باشند. مصرف دمنوش‌ها به خصوص دمنوش زردچوبه با خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی، می‌تواند به کاهش علائم عفونت لوزه کمک کند.
نتیجه‌گیری
تونسیلیت یک بیماری شایع است که اغلب با درد و التهاب در ناحیه‌ی گلو همراه است. این بیماری بسته به عامل آن، نیاز به درمان‌های متفاوتی دارد. رعایت بهداشت و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های مکرر لوزه کمک کند.
«اگر شما هم سوال یا اطلاعاتی در مورد عفونت لوزه‌ها دارید با من و خوانندگان این مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»
منابع:
