سرطان پروستات به رشد غیرطبیعی و سرطانی بخشی از سلول‌های غده‌ای و تشکیل تومور که بیشتر از نوع آدنوکارسینوم است، اشاره دارد. پروستات غده‌ای است که در مجاری ادراری تحتانی، زیر مثانه و اطراف مجرای ادرار قرار دارد. این غده برای سلامت جنسی مردان بسیار مهم است زیرا بخشی از مایع تشکیل دهنده اسپرم را تولید می‌کند. این بیماری در مردان زیر 40 سال نادر است و بیشتر در مردان بالای 65 سال رخ می‌دهد.
علل سرطان پروستات می‌تواند ژنتیکی (سابقه خانوادگی) باشد. همچنین برخی از عوامل مرتبط با سبک زندگی (سیگار، الکل، رژیم غذایی) ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. غربالگری از 50 سالگی به بعد توصیه می‌شود. این کار شامل معاینه‌ی رکتال (معاینه با انگشت توسط پزشک عمومی یا اورولوژیست) و آزمایش خون برای اندازه‌گیری PSA آنتی‌ژن اختصاصی پروستات است. در ادامه با علل دقیق تر و احتمال خطر این سرطان بیشتر آشنا می شویم.
علت سرطان پروستات چیست؟
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است. اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان داده که عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند.
- سن: خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در واقع بیشتر موارد این بیماری در مردان بالای 65 سال رخ می‌دهد.
- سابقه خانوادگی: اگر پدر، برادر یا یکی از اعضای خانواده شما به سرطان پروستات یا سرطان پستان مبتلا شده باشد، خطر ابتلای شما به این بیماری بیشتر است. این امر نشان می‌دهد که ممکن است یک عامل ژنتیکی در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای پرچرب و پر پروتئین حیوانی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم سرشار از میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان از جمله سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می‌تواند به DNA سلول‌های پروستات آسیب برساند و منجر به جهش‌هایی شود که منجر به سرطان می‌شود.
- چاقی: چاقی یک عامل خطر برای ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان پروستات است. افراد چاق سطوح بالاتری از هورمون‌های جنسی مانند تستسترون دارند که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
- عدم تحرک: کمبود فعالیت بدنی خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله پروستات را افزایش می‌دهد. ورزش منظم می‌تواند به حفظ وزن سالم و کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
- تغییرات هورمونی: سطوح پایین هورمون تستوسترون و سطوح بالای استروژن ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. این تغییرات هورمونی می‌توانند در اثر افزایش سن، چاقی یا برخی از بیماری‌ها ایجاد شوند.
اگر کنجکاوید بدانید با توجه به شاخصه های سلامتی و تاریخچه ی شما، چند درصد احتمال دارد که به سرطان پروستات مبتلا شوید می توانید از تست غربالگری دکتر مایکو استفاده کنید. در این تست با جواب دادن چند سوال در کمتر از چند دقیقه متوجه می شوید چقدر در خطر هستید و برای پیشگیری و حفظ سلامت خود لازم است چه کارهایی انجام دهید. به علاوه، نکات منفی و مثبت سبک زندگی فعلی شما مشخص می شود و برای مقابله با این بیماری شایع توصیه هایی به شما داده می شود.
خبر خوب این است که تحلیل اولین فرم غربالگری که پر کنید برای شما کاملا رایگان است. کد تخفیف 100 درصدی اولین غربالگری: first_screening
مهم است به خاطر داشته باشید که وجود این عوامل به معنای ابتلای قطعی به سرطان پروستات نیست. بسیاری از مردان دارای این عوامل خطر هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. با این حال آگاهی از این عوامل می‌تواند به شما در اتخاذ انتخاب‌های سالم‌تر برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
علاوه بر عوامل ذکر شده عوامل دیگری مانند نژاد و قومیت نیز ممکن است در ابتلا به سرطان پروستات نقش داشته باشند. برای مثال مردان سیاه‌پوست بیشتر از مردان سفیدپوست به این بیماری مبتلا می‌شوند.
اگر نگران خطر ابتلا به سرطان پروستات هستید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند بر اساس سابقه خانوادگی، رژیم غذایی، سبک زندگی و سایر عوامل به شما در تعیین خطر ابتلا به این بیماری و انجام آزمایش‌های غربالگری در صورت نیاز کمک کند.
چه کسانی بیشتر در معرض سرطان پروستات هستند؟
مشکلات پروستات معمولاً پس از 50 سالگی ظاهر می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است در مردان جوان‌تر نیز دیده شود. افرادی که سابقه خانوادگی دارند ممکن است بیشتر در معرض مشکلات پروستات باشند. علاوه بر این چاقی، عادات غذایی ناسالم و سبک زندگی بی‌تحرک نیز می‌تواند از جمله عوامل خطر باشد.
از 50 سالگی به بعد، احتمال رشد و تکثیر سلول‌های پروستات بیشتر می‌شود. این امر می‌تواند به خصوص منجر به مشکلاتی مانند بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات (BPH) شود. در برخی موارد، مشکلات پروستات در مردان جوان‌تر نیز مشاهده می‌شود.
سابقه خانوادگی عامل مهمی است که بر پیش‌زمینه‌ی مشکلات پروستات تأثیر می‌گذارد. اگر در سابقه خانوادگی افراد مبتلا به مشکلات پروستات وجود داشته باشد، این امر می‌تواند احتمال ابتلای سایر افراد به مشکلات مشابه را افزایش دهد. پیش‌زمینه‌ی ژنتیکی می‌تواند به طور قابل توجهی بر خطر ابتلا به مشکلات پروستات تأثیر بگذارد.
چاقی نقش مهمی در ایجاد بیماری پروستات دارد. اضافه وزن می‌تواند خطر مشکلات پروستات را افزایش دهد. در عین حال عادات غذایی ناسالم، عدم تحرک کافی و کمبود فعالیت بدنی نیز می‌تواند در بروز مشکلات پروستات نقش داشته باشد.
عادات ناسالم در سبک زندگی می‌تواند بر ایجاد مشکلات پروستات تأثیر بگذارد. عواملی مانند رژیم غذایی نامنظم و نامتعادل، عدم نوشیدن آب کافی، مصرف زیاد الکل و سیگار کشیدن می‌تواند بر سلامت پروستات تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این تصور می‌شود که برخی از عوامل محیطی نیز می‌توانند مشکلات پروستات را تحریک کنند.
آزمایش پروستات: psa چیست؟
آزمایش PSA آزمایشی خونی است که عمدتاً برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می‌شود. در این آزمایش، میزان آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) در خون شما اندازه‌گیری می‌شود. PSA پروتئینی است که توسط سلول‌های پروستات، چه سرطانی و چه غیرسرطانی، در مردان تولید می‌شود.
PSA به طور عمده در مایع منی که توسط پروستات تولید می‌شود، یافت می‌شود. مقادیر کمی از PSA به طور طبیعی در جریان خون وجود دارد.
این آزمایش می‌تواند سطوح بالای PSA را که ممکن است نشان‌دهنده وجود سرطان پروستات باشد، تشخیص دهد. بسیاری از شرایط دیگر مانند بزرگ شدن پروستات یا التهاب پروستات نیز می‌توانند سطح PSA را افزایش دهند. به همین دلیل تفسیر معنای یک نتیجه PSA بالا می‌تواند پیچیده باشد.
در مورد آزمایش PSA نظرات متفاوتی وجود دارد. برای تصمیم‌گیری در مورد انجام یا ندادن آزمایش PSA، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک با در نظر گرفتن عوامل و ترجیحات شخصی شما، می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری کمک کند.
علائم عود سرطان پروستات
چهار مرحله برای پیشرفت و همان عود سرطان پروستات در نظر می‌گیرند:
- مرحله 1 (T1): تومور در محل پروستات محدود شده است و بیمار معمولاً علائم کمی دارد یا اصلاً علائمی ندارد.
- مرحله 2 (T2): تومور همچنان در محیط پروستات محدود است، اما ممکن است پزشک افزایش حجم پروستات، سفت شدن یا ناهنجاری در قوام آن را تشخیص دهد.
- مرحله 3 (T3): سرطان از پروستات فراتر رفته است.
- مرحله 4 (T4): سرطان گسترش یافته و سلول‌های سرطانی به قسمت‌های دیگر بدن مانند مثانه، کبد، استخوان یا ریه‌ها رسیده است. در این مرحله سرطان پروستات به عنوان سرطان پروستات متاستاتیک شناخته می‌شود.
علائم سرطان پروستات بدخیم
سرطان پروستات در مراحل اولیه معمولاً هیچ علامتی ندارد. علائم بیشتر در مراحل پیشرفته این بیماری ظاهر می‌شوند. برخی از علائم رایج سرطان پروستات شامل موارد زیر است:
- درد هنگام ادرار کردن
- سوزش هنگام ادرار
- جریان ادرار ضعیف یا آهسته
- نیاز به دفع ادرار مکرر
- وجود خون در ادرار
- درد هنگام انزال و وجود خون در اسپرم
- درد در ناحیه لگن تحتانی
- خستگی
- درد در استخوان‌ها، به خصوص لگن، ، سینه، دنده‌ها و کمردرد
- بی اختیاری ادراری
- کاهش وزن غیرمنتظره
- حالت تهوع و استفراغ
احتمال مرگ در سرطان پروستات
در سراسر جهان سرطان پروستات شایع‌ترین نوع سرطان بین مردان است. این بیماری تقریباً 20 درصد از تمام سرطان‌هایی را که در مردان تشخیص داده می‌شود، تشکیل می‌دهد. تخمین زده می‌شود که 1 از هر 8 مرد (حدود 12.9 درصد) در طول زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می‌شود و 1 از هر 40 مرد (حدود 2.5 درصد) به خاطر این بیماری جان خود را از دست می‌دهد.
آمار نشان می‌دهد که هر ساله حدود 1 میلیون مورد جدید سرطان پروستات در سراسر جهان تشخیص داده می‌شود و حدود 300.000 مرد بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2030، تعداد موارد جدید سرطان پروستات به 1.7 میلیون در سال برسد و 499.000 نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست بدهند.
از دهه‌ی 1980، اندازه‌گیری آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها برای کمک به تشخیص زودهنگام پروستات در مردان بوده است.
سرطان پروستات درمان دارد؟
درمان ممکن است به معاینه‌ی ساده (نظارت همیشگی) یا درمان خاص با روش‌های مختلف محدود شود.
روش معاینه‌ی ساده اغلب در مراحل اولیه، زمانی که تومور کوچک و غیرتهاجمی است، به عنوان اولین درمان پیشنهاد می‌شود. معاینه شامل کنترل منظم سطح PSA هر شش ماه و انجام MRI مجدد در صورت افزایش PSA است. در صورت پیشرفت تومور، ممکن است معاینه‌ی اولیه متوقف و با درمان جایگزین شود که در ادامه برخی از این موارد را بررسی می‌کنیم:
- درمان جراحی: این عمل که شامل برداشتن کل غده‌ی پروستات است، می‌تواند به روش‌های مختلف انجام شود که شامل جراحی باز، لاپاراسکوپی یا با کمک ربات است. این روش معمولاً برای سرطان‌های موضعی و در بیماران زیر 75 سال استفاده می‌شود.
- قرار دادن سوزن‌های رادیواکتیو در غده پروستات: این روش برای سرطان‌های موضعی که به پروستات محدود هستند استفاده می‌شود.
- رادیوتراپی خارجی: این روش معمولاً برای بیماران مسن‌تر یا تومورهای پیشرفته‌تر پیشنهاد می‌شود.
- درمان‌های دارویی و شیمی درمانی: هورمون‌تراپی و شیمی‌درمانی ممکن است بسته به تهاجمی بودن تومور یا در موارد سرطان‌های شدید، گسترده یا دارای متاستاز به سایر درمان‌ها اضافه شوند.
چای دشمن پروستات
چای سبز برخی از باکتری‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و یک آنتی اکسیدان قوی است که با انواع مختلف سرطان از جمله سرطان پروستات مبارزه می‌کند. پلی فنول‌های موجود در چای سبز به طور قابل توجهی سطح PSA را کاهش می‌دهد. مردانی که روزانه 3 فنجان چای سبز می‌نوشند، خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن‌ها کاهش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که چای سبز آنزیم‌هایی را که باعث سرطان پروستات می‌شوند را سرکوب می‌کند و آپوپتوز را تحریک می‌کند.
آخرین مرحله سرطان پروستات: سرطان پروستات گرید ۴
در حالی که بیماری پروستات در مرحله 4 معمولاً غیرقابل درمان است، اما همچنان فرد باید تحت درمان قرار گیرد. برای این مرحله از بیماری، معمولاً ترکیبی از درمان‌های مختلف در طول زمان استفاده می‌شود:
- هورمون درمانی: هورمون درمانی معمولاً پایه‌ی اصلی درمان در مرحله 4 است. گزینه‌های مختلفی برای کاهش سطح تستوسترون در بدن شما وجود دارد. برخی از داروها تولید تستوسترون را متوقف می‌کنند و برخی دیگر برای جلوگیری از تحریک سلول‌های سرطانی پروستات توسط تستوسترون عمل می‌کنند.
درست همانطور که استروژن به عنوان سوخت برای رشد بسیاری از سلول‌های سرطان سینه عمل می‌کند، تستوسترون نیز به عنوان سوخت برای تسهیل رشد سلول‌های سرطانی پروستات عمل می‌کند.
- جراحی: در این مرحله، از آنجایی که سرطان پروستات در مرحله 4 به طور ذاتی به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است، برداشتن پروستات همانطور که ممکن است در مراحل اولیه سرطان پروستات انجام شود، در درمان سرطان موثر نیست. این جراحی‌ها گاهی اوقات برای تسکین علائم مربوط به پروستات انجام می‌شود. گاهی ارکیکتومی(برداشتن بیضه‌ها) نیز به عنوان شکلی از درمان هورمونی انجام می‌شود.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی می‌تواند در ابتدا همراه با هورمون درمانی برای کنترل درد و همچنین پس از اتمام هورمون درمانی استفاده شود. پرتودرمانی همچنین می‌تواند برای کاهش درد ناشی از متاستاز استخوان استفاده شود.
- درمان متاستاز استخوان: درمان متاستاز استخوان ممکن است شامل ترکیبی از پرتودرمانی و دسته‌ای از داروها به نام بیس فسفونات باشد.
- شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی می‌تواند برای افزایش طول عمر مردان مبتلا به سرطان پروستات و همچنین برای تسکین درد ناشی از متاستاز استفاده شود.
«اگر شما یا عزیزانتان با این بیماری برخورد داشته اید، تجربه ی خود را از علائم و دوره ی درمان با سایر خوانندگان این مقاله در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.»
منابع:
https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/p/prostate-cancer
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/prostate-cancer/symptoms-causes/syc-20353087
https://www.cancer.org/cancer/types/prostate-cancer/about/what-is-prostate-cancer.html
https://www.medicalnewstoday.com/articles/150086
https://www.cancer.gov/types/prostate/patient/prostate-treatment-pdq
https://cancer.ca/en/cancer-information/cancer-types/prostate/what-is-prostate-cancer
