شایع ترین علائم قبل و بعد از سکته مغزی چیست؟ بهترین داروها، مدت درمان و انواع عوارض

سکته مغزی می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. بااین‌حال از متداول‌ترین علل وقوع سکته مغزی می‌توان به سخت شدن دیواره شریان‌های خونی اشاره کرد. این موضوع به دلیل رسوب کلسترول، کلسیم و سایر مواد در عروق و کاهش انعطاف عروق اتفاق می‌افتد. تشکیل لخته خون باعث مسدود شدن عروق و بروز سکته مغزی می‌شود. دکتر مایکو در این مقاله به بررسی انواع سکته، علائم سکته مغزی و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازد.

انواع سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی انواع مختلفی دارد اما سه نوع اصلی آن عبارت‌اند از:

• سکته مغزی خفیف یا گذرا
• سکته هموراژیک
• سکته ایسکمی

 ۷۸ درصد از سکته‌ها از نوع ایسکمی هستند که از جمله شایع‌ترین انواع سکته و بیماری های مغز و اعصاب محسوب می‌شود. در سکته خفیف یا گذرا هر مانعی که منجر به قطع موقت خون‌رسانی به مغز شود، باعث سکته خفیف می‌شود. علائم این سکته برای مدت کوتاهی باقی‌مانده و پس از مدتی از بین می‌روند.

در سکته انسدادی یک لخته خونی باعث انسداد رگ ها می شود. این نوع سکته مشابه سکته قلبی است. در سکته هموراژیک عروق خونی مغز پاره شده و خون به سلول های کناری می ریزد. این موضوع منجر به مرگ سلول های مغزی و آسیب شدید به مغز و اعصاب و حتی مرگ می شود. بنابراین لازم است بدون فوت وقت نوبت ویزیت حضوری یا در صورت عدم نیاز به معاینه بدنی ویزیت آنلاین خود را از سامانه دکتر مایکو ثبت نمایید. یکی از خدمات ویژه ی دکتر مایکو این است که برای اولین بار در ایران این امکان را برای بیماران ایجاد کرده که به جای مراجعه حضوری به بیمارستان ها بتوانند از خدمات کلینیک مجازی استفاده نمایند.

علائم سکته مغزی چیست؟

نشانه‌های سکته مغزی معمولاً به‌ سرعت رخ می‌دهند. از جمله مهم‌ترین علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس بی‌حسی و ضعف ناگهانی در قسمت‌های مختلف بدن مانند صورت، پاها و بازوها به‌ویژه در یک قسمت از بدن
• سرگیجه و گیجی ناگهانی
• اختلال در تکلم و صحبت‌کردن
• مشکل بینایی
• اختلال در راه‌رفتن
• ازدست‌دادن تعادل بدن
• ناهماهنگی در قسمت‌های مختلف بدن
• سردرد شدید و ناگهانی

علائم سکته مغزی خفیف گذرا

در قسمت‌های مختلف بدن علائم سکته مغزی می توانند بروز پیدا ‌کنند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

صورت	اگر در هنگام لبخند زدن یک طرف صورت آویزان باشد، احتمال سکته مغزی وجود دارد.
دست‌ ها	اگر فرد در بالاآوردن هم‌زمان دودست ناتوان باشد، احتمال بروز سکته زیاد است.
گفتار	فرد در این حالت دچار اختلال در درک و صحبت کردن می شود.

درصورتی‌که هر یک از علائم زیر ظاهر شد باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفت:

• اختلال بینایی، تاری دید، دوبینی
• سردرد شدید همراه با گیجی و استفراغ
• اختلال در راه‌رفتن در تلوتلوخوردن
• سرگیجه ناگهانی

علائم سکته مغزی در سالمندان

سکته مغزی با علائم هشداردهنده‌ای همراه است پس لازم است اقدام فوری در زمان مناسب صورت بگیرد. این علائم ممکن است در عرض چند دقیقه ظاهر شوند. از نشانه‌های سکته مغزی در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سردردهای شدید، مشکلات بینایی، عدم هماهنگی و بی‌حسی در اندام‌های بدن اشاره کرد. تشخیص سکته مغزی در سالمندان بر اساس تست‌هایی مانند سی‌تی‌اسکن امکان‌پذیر است. سی‌تی‌اسکن به پزشک اجازه می‌دهد تا به طور دقیق بتواند وضعیت بیمار را بررسی کند. در صورتی که نیاز باشد هرچند وقت یک بار وضعیت بیمار بررسی شود و این کار به دلیل دور بودن بیمارستان یا عدم توانایی بیمار سخت باشد می توانید از خدمات کلینیک مجازی دکتر مایکو استفاده نمایید تا نوبت ویزیت آنلاین خود را (به صورت های تصویری، تلفنی و متنی) ثبت کنید.

علائم سکته مغزی در جوانان

علائم سکته مغزی در جوانان مشابه دیگر گروه‌های سنی است. به‌طورکلی نشانه‌های وقوع سکته موارد ثابتی است. عوامل مختلفی باعث می‌شوند که جوانان در معرض وقوع سکته مغزی قرار بگیرند. از جمله این موارد می‌توان به موارد تصویر اشاره کرد.

استفراغ بعد از سکته مغزی نشانه چیست؟

در سکته مغزی هموراژیک که با خونریزی همراه است. علائم سردرد، بی‌حالی و استفراغ وجود دارد. استفراغ بعد از سکته می‌تواند برای سلامتی فرد خطرناک باشد و باید به‌صورت فوری درمان شود. خوددرمانی بعد از استفراغ خطرناک است و لازم است حتماً به پزشک مراجعه کرد. علت استفراغ بعد از سکته مغزی می‌تواند به دلیل موارد زیر باشد:

• عوارض دارو
• نشانه سکته مغزی دیگر
• آسیب مناطق خاصی از مغز
• اختلالات دهلیزی

سکته مغزی و کما

در سکته مغزی به دلیل کاهش فعالیت مغز و اختلال در عملکرد آن، فرد هوشیاری خود را ازدست‌داده و به کما می‌رود؛ بنابراین کما در افرادی که دچار سکته مغزی شدند، بسیار شایع است. بازگرداندن بیماری که به کما رفته امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین در صورت بروز این عارضه، برای به هوش آمدن بیمار تنها راه صبر کردن است. متاسفانه در مواردی کما بعد از سکته منجر به فوت فرد می‌شود.

سکته مغزی و مرگ!

بر اساس تحقیقات به‌عمل‌آمده سکته مغزی سومین عامل مرگ در زنان و پنجمین عامل در مردان محسوب می‌شود؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که وقوع سکته می‌تواند خطر جدی داشته باشد. از ۸ نفر مبتلا به این بیماری ممکن است یک نفر جان خود را از دست بدهد. بااین‌حال نمی‌توان گفت که مرگ بر اثر سکته مغزی حتمی است هرچند ریسک بسیار زیادی دارد؛ بنابراین پیشگیری و توجه به علائم پیش از آن حائز اهمیت است.

علائم قبل از سکته مغزی

علائم هشداردهنده قبل از سکته مغزی در افراد مختلف یکسان است. توجه به نشانه‌های سکته مغزی اهمیت زیادی دارد. هرچه این نشانه‌ها موردتوجه بیشتری قرار گرفته و اقدامات درمانی فوری صورت گیرد، احتمال بهبودی و درمان فرد بیشتر خواهد بود. مهم‌ترین نشانه قبل از سکته، احساس بی‌حسی و ضعف در دست‌ها، سرگیجه، اختلال در بینایی و ابتلا به سردرد شدید است.

عوامل خطرناک برای سکته مغزی شدید

عوامل خطرزا در ایجاد سکته مغزی شدید وجود دارند که می‌توانند مربوط به جنسیت و سبک زندگی فرد باشند. از جمله عوامل خطرزا در بروز سکته مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جنسیت: احتمال سکته در مردان بیشتر است بااین‌حال میزان مرگ‌ومیر در زنان به علت سکته مغزی بالاتر است! این موضوع با افزایش سن شدیدتر و خطرناک‌تر می‌شود.
• سن: احتمال ابتلا به سکته مغزی در افراد بالای ۶۵ سال بیشتر است. عواملی چون اضافه‌وزن، مصرف دخانیات، مشکلات دیابتی و فشار خون بالا می‌تواند خطر را چندبرابر کند.
• سبک زندگی: عواملی چون کشیدن سیگار، رژیم غذایی ناسالم، عدم تحرک و  فعالیت فیزیکی، مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند ریسک ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد.
• شرایط بیمار: شرایطی چون بارداری، مشکلات قلبی عروقی، میگرن، سابقه سکته قلبی عروقی، دیابت، هموفیلی، آنوریسم، سندروم پلی‌کیستیک و تومورهای مغزی می‌تواند احتمال وقوع سکته مغزی را افزایش دهد.

علائم سکته مغزی شدید

از مهم‌ترین علائم سکته مغزی شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد ناگهانی و شدید
• استفراغ
• اختلال در بینایی
• سرگیجه شدید
• عدم تعادل
• بی‌حسی و ضعف
• اختلال در تکلم
• اختلال در بلع
• احساس گیجی و سردرگمی

علت سکته مغزی چیست؟

فاکتورهای مختلفی می‌تواند باعث سکته مغزی شود. یکی از مهم‌ترین فاکتورها سن افراد است. بیش از ۸۰ درصد مبتلایان به سکته مغزی، بالای ۶۰ سال هستند. از دیگر علت‌های سکته مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضافه‌وزن و چاقی
• دیابت
• سیگار کشیدن
• استرس و فشار روانی
• فشارخون بالا
• کلسترول بالا
• سابقه خانوادگی
• بیماری‌های قلبی – عروقی
• کم‌تحرکی و کمبود فعالیت بدنی
• اعتیاد به الکل

آیا سکته مغزی خوب می‌شود؟

این تصور که هیچ شانسی برای درمان سکته مغزی وجود ندارد کاملاً غلط است. باید به این نکته توجه داشت که مرگ بر اثر سکته مغزی حتمی نیست و تنها در پاره‌ای از موارد اتفاق می‌افتد؛ بنابراین امکان بهبودی بعد از سکته وجود دارد. بااین‌حال ممکن است با عوارضی چون فلج شدن قسمت‌هایی از بدن همراه باشد. درصورتی‌که بیمار در زمان مناسب، اقدامات درمانی را انجام دهد و با مشاهده علائم سکته مغزی فوراً به مراکز درمانی مراجعه کند، شانس بهبودی او افزایش می‌یابد.

عمل باز عروق مسدود و درمان آنوریسم مغزی از جمله موارد درمانی سکته مغزی محسوب می‌شود. مهم‌ترین موضوع در بهبود سکته مغزی، اقدام هر چه سریع‌تر برای درمان است. همچنین نوع سکته نیز در شانس بهبودی آن تأثیرگذار است.

درمان سکته مغزی

نشانه‌های سکته مغزی صرف‌نظر از نوع، در هر شرایطی یک وضعیت اورژانسی محسوب و لازم است اقدام فوری درمانی صورت بگیرد. فرد مبتلا ابتدا باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند و باتوجه‌به تشخیص پزشک اقدام درمانی مناسب صورت بگیرد. پزشک در معاینه فرد فاکتورهای مختلفی از جمله سلامت عمومی بیمار، سابقه خانوادگی، بیماری‌های زمینه‌ای و … را مورد بررسی قرار می‌دهد. داروها می‌توانند در کاهش مدت‌زمان درمان سکته مغزی تأثیر زیاد داشته باشند. بااین‌حال نمی‌توان از دارودرمانی به‌ تنهایی استفاده کرد. حرکت‌درمانی نیز یکی دیگر از روش‌های کمک‌کننده در بهبود حال بیمار است.

مدت‌زمان درمان سکته مغزی

مدت‌زمان درمان سکته مغزی باتوجه‌به نوع آن متفاوت است. در سکته ایسکمیک بهبود کامل چهار ماه به طول می‌انجامد. در درمان سکته مغزی هموراژیک، مدت‌زمان ریکاوری از چند ماه تا چند سال است. در سکته گذرا نیز معمولاً ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا فرد به بهبودی کامل برسد.

بهترین دارو برای بیماران سکته مغزی

برای درمان سکته مغزی از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. داروها می‌توانند باعث جلوگیری از سکته دوم در افراد شوند. از جمله مهم‌ترین داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضدانعقاد خون: از جمله این داروها می‌توان به هپارین اشاره کرد. این داروها احتمال سکته مغزی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
• داروهای ضد لخته: استفاده از داروهای ضد لخته در درمان سکته مغزی ایسکمیک نقش بسیار مهمی دارد. در صورت وقوع سکته هموراژیک نیز با تشخیص پزشک امکان تجویز این دارو وجود دارد.
• ضد پلاکت‌ها: ضد پلاکت‌ها می‌توانند برای پیشگیری از لخته شدن خون و درمان سکته مغزی مورداستفاده قرار بگیرند.
• ازآنجایی‌که عواملی چون مشکلات قلبی عروقی، دیابت و کلسترول می‌تواند احتمال ابتلا به سکته قلبی را افزایش دهد، بنابراین مصرف منظم داروهای فیبریلاسیون دهلیزی، داروی کاهش کلسترول، داروهای دیابت و حتی داروهای ضدافسردگی در پیشگیری از سکته مغزی مؤثر هستند.

عوارض سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی می‌تواند با عوارض و مشکلات جسمی و حرکتی زیادی همراه باشد. سکته مغزی باعث بروز عوارضی در حرکت فرد، اختلالات ذهنی، مشکلات بینایی و گفتاری ‌شود. بااین‌حال عوارض بیماری بستگی به میزان آسیب و شدت آن دارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. همچنین مدت ‌زمان درمان و مراجعه به اورژانس نیز در کاهش عوارض مؤثر است. پس از سکته مغزی به کمک روش‌هایی چون توان‌بخشی، فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌توان عوارض ناشی از بیماری را کاهش داد.

نگهداری و مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل

مراقبت‌های بعد از درمان نقش زیادی در توان‌بخشی و بهبود عوارض دارند. از جمله مهم‌ترین اقدامات و نکات مراقبتی و درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از مددکاران اجتماعی و پزشکان مجرب کمک بگیرید.
• تمامی سؤالات خود را مطرح کرده و اطلاعات خود را در این زمینه را بالا ببرید.
• برای تغییر در خانه و بهبود شرایط از یک کار درمانگر کمک بگیرید.
• سوابق و عوارض جانبی داروها را قبل از مصرف به طور کامل بررسی کنید و در صورت بروز حساسیت نسبت به دارو با پزشک خود مشورت کنید.
• مراقب عوارض جانبی حاصل از سکته مغزی باشید و در صورت مشاهده هرگونه عارضه شدید دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید.
• از مکمل‌های اضافی استفاده نکنید، چراکه می‌تواند باعث بروز سکته‌های دیگر شود.
• به مسائل ایمنی توجه داشته باشید. از تشک‌های ضد لغزش استفاده کنید و وسایل خانه را در ایمن‌ترین شرایط ممکن قرار دهید.
• روحیه خود را تقویت کنید. استرس، اضطراب، افسردگی و ناراحتی می‌تواند احتمال ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد؛ بنابراین برای بهبودی بیشتر لازم است حالات روحی خود را در شرایط خوبی نگه دارید و از استرس و مسائل چالش‌برانگیز دور بمانید.
• تغذیه سالم و ورزش می‌تواند نقش مهمی در بهبودی داشته باشد.

درمان قطعی سکته مغزی

درمان قطعی سکته مغزی بستگی به نوع سکته دارد و باید بر اساس نوع سکته و علت بروز آن متد درمانی توسط پزشک انتخاب شود. از جمله روش‌های درمان سکته مغزی می‌توان به فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی، درمان با دستگاه RTMS در داخل جمجمه اشاره کرد.

درمان بی‌قراری بعد از سکته مغزی

از جمله عوارض سکته مغزی بی‌قراری است. فرد بعد از سکته مغزی ممکن است دچار تغییرات عاطفی، شخصیتی و رفتاری شود. سکته مغزی می‌تواند تأثیر زیادی در رفتار فرد داشته باشد. به طور مثال فرد دچار بی‌توجهی یا فراموش‌کاری شود. همچنین احساساتی چون خشم و اضطراب نیز در فرد پدیدار می‌شود. بی‌قراری نیز از جمله احساساتی است که بعد از سکته مغزی بروز می‌کند و در این مورد حمایت و توجه زیاد خانواده و روش‌های مختلف رفتاردرمانی کمک‌کننده است.

درمان تاری دید بعد از سکته مغزی

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، یکی از علائم سکته مغزی اختلال در بینایی و تاری دید است که باید جدی تلقی شود. اگر تاری دید به‌صورت خفیف باشد و بعد از مدتی برطرف شود، باز هم مراجعه به پزشک و اقدامات سریع درمانی اهمیت زیادی دارد. درصورتی‌که فرد دچار سکته مغزی شود و فوراً به مراکز درمانی مراجعه کند، عوارض ناشی از بیماری کمتر خواهد بود و امکان درمان تاری دید افزایش خواهد یافت.

فیزیوتراپی سکته مغزی

یکی از روش‌هایی که می‌تواند در بهبود عوارض سکته مغزی بسیار کمک‌کننده باشد، فیزیوتراپی است. استفاده از فیزیوتراپی و خدمات توان‌بخشی و کاردرمانی تأثیر بسیار زیادی در بهبود و درمان مبتلایان دارد. فیزیوتراپی بیماران سکته مغزی از ۲۴ ساعت بعد از بروز علائم سکته مغزی شروع شده و بعد از ترخیص بیمار و بر حسب توانایی و نیاز فرد در خانه ادامه پیدا می‌کند.

علاوه بر درمان، فیزیوتراپی تأثیر زیادی در پیشگیری از سکته مغزی و افزایش کیفیت زندگی و سلامتی فرد دارد. در فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات حرکتی، مغز توانایی مرتب‌سازی سلول‌های سالم و جبران توانایی‌های ازدست‌رفته را کسب می‌کند.

درمان تکلم در سکته مغزی

ممکن است فرد بعد از سکته مغزی دچار ناتوانی در صحبت‌کردن شود. بااین‌حال در اکثر موارد مشکلات مربوط به تکلم بعد از سکته مغزی به‌صورت خودبه‌خودی درمان شده و نیاز به هیچ‌گونه روش درمانی ندارد. اما درصورتی‌که فرد دچار مشکلات شدیدتری باشد می‌تواند از گفتاردرمانی استفاده کند.

راه‌های پیشگیری از سکته مغزی

برای پیشگیری از سکته مغزی، سبک زندگی سالم از جمله مهم‌ترین موارد محسوب می‌شود. از جمله دیگر موارد می‌توان به فعالیت فیزیکی و ورزش منظم، پیاده‌روی و تناسب سطح کلسترول و فشارخون، رژیم غذایی سالم، ترک اعتیاد به سیگار و دوری از استرس اشاره کرد.

دکتر خوب برای سکته مغزی

درمان زیر نظر بهترین متخصصان تأثیر زیادی در بهبود عوارض ناشی از سکته مغزی دارد. یک متخصص خوب می‌تواند علائم سکته مغزی را به‌خوبی تشخیص داده و متد درمانی مناسب را برای درمان بیمار تعیین کند. متخصص مغز و اعصاب یا همان نورولوژیست باید معاینات دقیق و آزمایش‌های تخصصی برای تشخیص و درمان بیماری انجام دهد.

نورولوژیست‌ها با داشتن دانش و اطلاعات کافی درباره آناتومی و فیزیولوژی می‌توانند به درمان بیماری‌های مغز و اعصاب بپردازند. بعد از سکته مغزی برای بازگرداندن توانایی‌ها در کنار نورولوژیست، استفاده از کادر درمانی شامل فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و کاردرمانی ضروری است. تمامی این پزشک ها را می توانید با استفاده از سامانه دکتر مایکو بیابید و نوبت ویزیت حضوری و آنلاین خود را ثبت نمایید.

منابع:

jamanetwork.com

www.ninds.nih.gov