ریه انسان، آناتومی شش بدن، بیماری ها و پاکسازی ریه

شش یا ریه انسان دو عدد بوده که اکسیژن را در اختیار بدن قرار می دهند و گازهایی مانند دی اکسید کربن را خارج می کنند. با این وظیفه ی خطیر، باید به سلامت آن هم توجه فراوان شود. عوامل زیادی وجود دارد که می توانند بر شش انسان تأثیر بگذارند  و باعث بروز بیماری های ریه شود که یکی از آن ها سیگار است که عدم استفاده از آن ممکن است به شما در پیشگیری برخی بیماری ها کمک کند. در ادامه با دکتر مایکو همراه باشید تا با آناتومی ریه انسان، محل، وظیفه و بیماری های آن آشنا شویم.

ریه انسان چیست؟

ریه‌ انسان بخش بزرگی از سیستم تنفسی او را تشکیل می ‌دهد که شبکه ‌ای از اندام‌ و بافت‌ هاست و اجازه تنفس می ‌دهد. شما دو شش دارید، که هر کدام در یک طرف قفسه سینه قرار گرفته اند. قفسه سینه ناحیه ای از بدن بین گردن و شکم است که اندام های حیاتی بدن مثل ریه ها و قلب در پشت آن قرار دارند.

ریه انسان کجاست؟ شش ها در کجا قرار دارند؟

حفره سینه شما نام فضایی است که شش ها و سایر اندام های شما را در خود جای داده است. این قسمت مهم از دستگاه تنفسی روی ماهیچه ای به نام دیافراگم قرار می گیرند.

تفاوت ریه انسان و شش چیست؟

این دو تفاوتی باهم ندارند و هردو به یک عضو از بدن اشاره دارند که وظیفه ی تنفس را دارد. واژه ی شش اصطلاح عامیانه در بعضی مناطق است.

آناتومی ریه انسان

• ریه راست

این قسمت به سه لوب تقسیم می شود: لوب فوقانی، میانی و تحتانی. از ریه چپ کوتاه تر، اما عریض تر است. هر دو شش با یک پوشش محافظ به نام بافت پلور پوشیده شده اند.

• ریه چپ

ریه چپ دارای دو لوب است: قسمت فوقانی و داخلی. شش چپ شما کوچکتر از سمت راست است زیرا قلب شما جایی است که لوب میانی در ریه چپ قرار دارد. دو قسمت شش چپ که در سمت راست وجود ندارند، بریدگی قلبی (جایی که قلب شما جا می شود) و لینگولا (امتدادی از لوب فوقانی) هستند.

وظایف شش انسان چیست؟

ریه انسان اکسیژن را در دسترس بدن قرار می دهد و گازهای دیگر مانند دی اکسید کربن را از بدن خارج می کند. این فرآیند ۱۲ تا ۲۰ بار در دقیقه انجام می شود. هنگامی که از طریق بینی یا دهان خود دم می کنید، هوا از حلق (پشت گلو)، از حنجره (جعبه صوتی) و نای عبور می کند. نای به دو مجرای هوا به نام لوله های برونش تقسیم می شود که یکی به ریه چپ و دیگری به ریه راست منتهی می شود. برای اینکه شش انسان بهترین عملکرد خود را داشته باشد، راه های هوایی باید هنگام دم و بازدم باز و عاری از التهاب (تورم) و مقادیر غیر طبیعی مخاط باشند.

لوله های برونش شما به مسیرهای هوایی کوچک تری به نام برونشی (یا نایژه) و سپس به برونشیول ها منتهی می شوند. برونشیول ها به کیسه های هوایی ریز به نام آلوئول (که شبیه خوشه هایی از میوه های گرد کوچک هستند) ختم می شوند که در آن اکسیژن از هوایی که تنفس کرده اید به خون شما منتقل می شود. خون پس از جذب اکسیژن، از ریه ها خارج و به سمت قلب می رود تا با پمپاژ، اکسیژن را به سلول های بافت و اندام ها برساند. هنگامی که سلول ها از اکسیژن استفاده می کنند، دی اکسید کربن تولید می کنند و آن را به خون شما منتقل می کنند که به شش انسان برگردانده می شود.

ریه معمولی در یک انسان بالغ حدود ۲.۲ کیلوگرم وزن دارد و زمانی که به طور طبیعی تنفس می کنید کمی بیشتر از ۹ اینچ و زمانی که کاملاً منبسط شده است حدود ۱۰.۵ اینچ است.

پیشگیری از ورود مواد مضر به ریه و شش انسان

سیستم تنفسی با استفاده از موارد زیر از ورود مواد مضر به ریه ها جلوگیری می کند:

1. موهای ریز در بینی که به عنوان یک سیستم تمیزکننده هوا عمل می کنند و به فیلتر کردن ذرات بزرگ کمک می کنند.
2. مخاطی که در نای و لوله های برونش تولید می شود تا مجاری هوا را مرطوب نگه دارد و به جذب گرد و غبار، باکتری ها و سایر مواد کمک می کند.
3. حرکت فراگیر مژک ها (موهای کوچک در مجرای تنفسی) برای تمیز نگه داشتن مجاری هوا. یکی از دلایلی که دود سیگار خطرناک است این است که مژه ها را از عملکرد صحیح باز می دارد.

تفاوت ریه سالم و ریه سیگاری چیست؟

رنگ شش های سالم خاکستری مایل به صورتی است. احتمالاً عکس ‌هایی را دیده‌ اید که ریه ‌های افراد سیگاری را با ریه‌ های افرادی که سیگار نمی ‌کشند مقایسه می ‌کنند. شش های آسیب ‌دیده خاکستری تیره‌ هستند و گاهی لکه‌ های سیاهی در آن ‌ها دیده می شود.

درد ریه انسان

گاهی بر اثر برخی عفونت ها و یا بیماری تنفسی ممکن است در ریه های خود احساس درد داشته باشید.

درد ریه کجاست؟

درد ریه انسان، بیشتر مربوط به غشای پوشاننده آن است که در اثر عفونت ملتهب می شود. به این بیماری پلورز گفته می شود. از علائم آن درد شدید قفسه ی سینه است که اغلب هنگام تنفس عمیق، سرفه و عطسه بدتر می شود.

چند آزمایش رایج برای بررسی سلامت ریه های انسان

مواردی که پزشک در طول معاینه برای تشخیص بیماری های ریه به آن ها توجه می کند عبارتند از:

1. سمع ریه انسان و قفسه ی سینه: گوش دادن به صداهای شش انسان. از جمله صداهایی که نشان دهنده وجود مشکل هستند می توان به ترق (که رال نیز نامیده می شود)، خس خس سینه و استریدور (صدای بلند) اشاره کرد.
2. محاسبه ی ریت تنفس: تعداد نفس هایی که در دقیقه می کشید.
3. دستگاه پالس اکسی متر: که برای اندازه گیری سطح اکسیژن خون استفاده می شود.

علاوه بر معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است انواع مختلفی از آزمایش‌ ها را برای شما تجویز کند، از جمله:

• رادیوگرافی ساده ی قفسه ی سینه
• سی تی اسکن (CT scan)
• سونوگرافی
• ام آر آی (MRI)

چه زمانی از سی تی اسکن ریه استفاده می شود؟

امواج سی تی اسکن خطرناک است و هربار استفاده از آن ها برای بیمار عوارضی را به همراه دارد؛ به همین دلیل خیلی مهم است که بدانیم در چه شرایطی مجبور به استفاده از سی تی اسکن هستیم. سی تی اسکن در ارزیابی بیماری های ریوی مانند ذات الریه، سرطان، لخته شدن خون یا تشخیص آسیب های ناشی از سیگار کشیدن کاربرد دارد.

پاکسازی ریه انسان

زمانی که شش دچار التهاب و عفونت می شود، مخاط اضافی در آن ها تشکیل شده که باعث اختلال در تنفس فرد می شود. در ادامه به تمرینات تنفسی و تغییرات سبک زندگی می پردازیم که می توانند به حذف مخاط اضافی از ریه انسان و بهبود تنفس او کمک کنند.

بخور برای پاکسازی شش و ریه

بخار درمانی یا استنشاق بخار آب برای باز کردن مجاری تنفسی و کمک به شش ها در تخلیه مخاط استفاده می شود.

فیزیوتراپی ریه انسان

فیزیوتراپی قفسه سینه اصطلاحی است برای گروهی از درمان‌ ها که برای از بین بردن ترشحات طراحی شده‌ و به کاهش کار تنفس، ترویج انبساط شش انسان و جلوگیری از فروپاشی آن کمک می ‌کند.

سرفه کنترل شده

سرفه کنترل شده می تواند به ارسال مخاط از طریق مجاری تنفسی کمک کند.

تخلیه ی مخاط از ریه ها

درناژ به وضعیتی گفته می شود که در آن فرد در موقعیت های مختلف دراز می کشد تا با استفاده از جاذبه مخاط اضافی از شش ها خارج شود.

چای سبز

چای سبز حاوی آنتی اکسیدان زیادی است که ممکن است به کاهش التهاب در ریه انسان کمک کند.

ورزش

ورزش منظم می تواند سلامت جسمی و روانی افراد را بهبود بخشد و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها از جمله سکته مغزی و بیماری قلبی را کاهش دهد.

تغذیه ضد التهاب شش بدن انسان

خوردن این مواد و ادویه ها می تواند به مبارزه با التهاب ریه انسان کمک کند.

• سبزیجات چلیپایی
• سیر
• زردچوبه
• فلفل
• گردو
• میوه های نارنجی رنگ
• ماهی
• مرغ
• زردآلو
• پیاز
• انار
• سیب

حقایق جالب در مورد شش و ریه انسان

• می توانید لوب های شش را بردارید و زنده بمانید.
• شما حتی می توانید تنها با یک ریه زندگی کنید.
• شش ها تنها اندام های بدن هستند که شناور می شوند.
• ورزش می تواند به شما در افزایش ظرفیت ریه کمک کند.
• یک فرد بالغ معمولی دارای ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون آلوئول در ریه هایش است.

منابع:

my.clevelandclinic.org

www.healthline.com

www.pacificheadandneck.com

www.nhlbi.nih.gov

سوالات شما

ریه کجاست؟

شش انسان یا همان شش ها در قفسه سینه قرار دارند. حفره سینه نام فضایی است که ریه ها و سایر اندام های شما را در خود جای داده است. شش ها روی ماهیچه ای به نام دیافراگم قرار می گیرند.

راه های پاکسازی شش انسان چیست؟

استفاده از بخور برای پاکسازی ریه، فیزیوتراپی ریه، سرفه کنترل شده، تخلیه ی مخاط از شش ها، چای سبز، ورزش و تغذیه ی ضد التهاب ریه انسان.