پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یکی از شرایط خطرناک بارداری است که می‌تواند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد. این بیماری معمولاً بعد از هفته‌ی بیستم بارداری بروز می‌کند و با افزایش فشار خون و آسیب به اعضای بدن مانند کلیه‌ها مشخص می‌شود. شناخت علائم، علل و راه‌های پیشگیری از مسمومیت بارداری برای هر زن باردار و خانواده او ضروری است. در این مقاله از دکترمایکو می خواهیم با نحوه‌ی برخورد با پره اکلامپسیا آشنا شویم و خطر آن را کاهش دهیم.
پره اکلامپسی چیست؟
پره اکلامپسی یعنی چی دقیقاً؟ یک عارضه‌ی بارداری و از مشکلات زنان در این دوره است که با افزایش فشار خون و اغلب با حضور پروتئین در ادرار (پروتئینوری) همراه است. این بیماری معمولاً در نیمه‌ی دوم بارداری (بعد از هفته بیستم) رخ می‌دهد. اگر مسمومیت بارداری درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی مانند اکلامپسی، که شامل تشنج است، منجر شود.
مسمومیت بارداری چه علائمی دارد؟
علائم معمول پره اکلامپسی شامل:
- افزایش ناگهانی فشار خون بالای 140/90 میلی‌متر جیوه
- وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری)
- ورم ناگهانی دست‌ها، پاها و صورت
- سردردهای شدید
- تاری دید یا دوبینی
- درد شکم در بالا یا زیر دنده‌ها
- کاهش دفع ادرار
- تنگی نفس
این علائم ممکن است به صورت خفیف آغاز شوند، اما می‌توانند به سرعت شدید شوند و عوارضی جدی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشند. در صورت بروز هر یک از این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
پره اکلامپسی شدید
مسمومیت بارداری شدید نوعی از این بیماری است که علائم آن بسیار تشدید یافته و نیاز به درمان فوری دارد. در موارد شدید، ممکن است فشار خون به بیش از 160/110 برسد و خطراتی مانند خونریزی مغزی، نارسایی کبد یا کلیه و مشکلات جدی برای جنین به وجود آید. اگر وضعیت شدید باشد، زایمان زودرس اغلب توصیه می‌شود تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
پره اکلامپسی بعد از زایمان
مسمومیت بارداری پس از زایمان یا پس از تولد، نوعی از این بیماری است که بعد از زایمان رخ می‌دهد. اگرچه این وضعیت نادر است، اما می‌تواند تا چند روز یا هفته پس از زایمان اتفاق بیفتد. علائم آن شامل فشار خون بالا، سردرد، تاری دید و درد شکمی است. در این شرایط درمان سریع با داروهای کاهش‌دهنده فشار خون و مراقبت‌های دقیق پزشکی ضروری است.
علل و عوامل خطر
علت دقیق پره اکلامپسی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل متعددی ممکن است خطر بروز این بیماری را افزایش دهند:
- سابقه‌ی خانوادگی پره اکلامپسی
- بارداری اول
- چاقی یا اضافه وزن
- بارداری دوقلو یا چندقلو
- دیابت یا بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس
- سن بالای 35 سال در هنگام بارداری
- فشار خون بالا یا مشکلات کلیوی پیش از بارداری
تفاوت اکلامپسی و پره اکلامپسی
مسمومیت بارداری با افزایش فشار خون و پروتئینوری مشخص می‌شود، در حالی که اکلامپسی مرحله‌ی پیشرفته‌ای است که شامل تشنج می‌شود. اکلامپسی می‌تواند عوارض جدی مانند آسیب مغزی، نارسایی کبد یا کلیه و حتی مرگ به همراه داشته باشد.
تشخیص پره اکلامپسی:
این مشکل از طریق اندازه‌گیری منظم فشار خون و آزمایش‌های ادراری تشخیص داده می‌شود. پزشکان معمولاً در هر ویزیت دوران بارداری فشار خون مادر را اندازه می‌گیرند و در صورت مشاهده‌ی پروتئین در ادرار یا افزایش فشار خون، آزمایش‌های تکمیلی انجام می‌دهند. برخی از آزمایش‌های تکمیلی شامل:
- آزمایش‌های خون برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و کبد
- سونوگرافی برای بررسی سلامت و رشد جنین
- تست‌های پروفایل بیوفیزیکی برای بررسی حرکات و سطح مایع آمنیوتیک جنین
آزمایشات پره اکلامپسی چیست؟
پزشکان از چندین آزمایش برای تشخیص مسمومیت بارداری استفاده می‌کنند:
| اندازه‌گیری فشار خون | تشخیص پره‌اکلامپسی با افزایش فشار خون مادر آغاز می‌شود. |
| آزمایش ادرار | پروتئین در ادرار نشان‌دهنده‌ی مشکل در عملکرد کلیه‌هاست. |
| آزمایش خون | برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و کبد و بررسی تعداد پلاکت‌ها. |
| سونوگرافی جنین | ارزیابی رشد جنین و جریان خون جفت. |
| تست پروفایل بیوفیزیکی | برای بررسی سلامت جنین و میزان مایع آمنیوتیک. |
تفسیر آزمایش پره اکلامپسی
در تفسیر نتایج آزمایشات مسمومیت بارداری، پزشکان به عوامل زیر توجه می‌کنند:
- فشار خون بالا: فشار خون سیستولیک بالای 140 و دیاستولیک بالای 90 میلی‌متر جیوه نشان‌دهنده‌ی افزایش فشار خون است.
- پروتئین در ادرار: حضور بیش از 300 میلی‌گرم پروتئین در 24 ساعت نشان‌دهنده‌ی پروتئینوری است.
- عملکرد کلیه و کبد: افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش عملکرد کلیه در آزمایش خون ممکن است نشانه‌های پره اکلامپسی باشد.
عوارض پره اکلامپسی:
مسمومیت بارداری می‌تواند عوارض جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض شامل:
- زایمان زودرس: پره اکلامپسی ممکن است منجر به ضروریت زایمان زودرس شود تا از آسیب به مادر یا جنین جلوگیری شود.
- اکلامپسی: اگر مسمومیت بارداری درمان نشود، ممکن است به اکلامپسی (تشنج در دوران بارداری) منجر شود که یک وضعیت تهدیدکننده‌ی زندگی است.
- سندروم HELLP: این سندروم شامل تخریب گلبول‌های قرمز، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش پلاکت‌های خون است و می‌تواند وضعیت خطرناکی ایجاد کند.
- آسیب به کلیه‌ها و کبد: مسمومیت بارداری ممکن است منجر به آسیب جدی به این ارگان‌ها شود.
عوارض پره اکلامپسی بر جنین
این مشکل می‌تواند تاثیرات متعددی بر جنین بگذارد، از جمله:
- رشد محدود جنین: کاهش جریان خون به جفت می‌تواند رشد جنین را کاهش دهد.
- زایمان زودرس: برای جلوگیری از عوارض بیشتر، ممکن است نیاز به زایمان زودرس باشد.
- نارسایی جفت: این وضعیت می‌تواند باعث کاهش تأمین اکسیژن و مواد مغذی به جنین شود که خطراتی مانند مرگ جنین را افزایش می‌دهد.
درمان پره اکلامپسی
درمان بسته به شدت بیماری و مرحله‌ی بارداری متفاوت است. هدف اصلی کنترل فشار خون و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. روش‌های درمانی شامل:
- مراقبت‌های پزشکی دقیق: مانیتورینگ فشار خون و آزمایش‌های مرتب ادرار و خون.
- داروهای کاهنده‌ی فشار خون: در صورت نیاز برای کاهش فشار خون.
- استراحت مطلق یا محدود: ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که فعالیت‌های روزانه را کاهش دهد.
- تجویز زایمان زودرس: در موارد شدید، ممکن است نیاز به زایمان زودرس باشد تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.
پیشگیری از مسمومیت بارداری
اگرچه راه قطعی برای پیشگیری از پره اکلامپسی وجود ندارد، اما می‌توان با رعایت برخی نکات خطر بروز آن را کاهش داد:
- کنترل وزن پیش از بارداری و در طول آن
- رژیم غذایی سالم با مصرف متعادل میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و مواد معدنی
- مصرف مکمل‌های ویتامینی طبق دستور پزشک
- پیگیری مرتب مراقبت‌های پیش از زایمان و اندازه‌گیری فشار خون
جمع‌بندی:
پره اکلامپسی یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و مدیریت دقیق دارد. آگاهی از علائم و عوامل خطر و پیگیری منظم مراقبت‌های دوران بارداری می‌تواند به کاهش خطرات مرتبط با این بیماری کمک کند. اگر در دوران بارداری علائم غیرعادی مشاهده کردید، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
«اگر شما هم در مورد پره اکلامپسی سوال یا اطلاعاتی دارید در قسمت نظرات با من و خوانندگان مقاله به اشتراک بگذارید.»
منابع:
